Rzeczpospolita jako pierwszy kraj na świecie już w 1783 r. zniosła w szkołach kary cielesne. Zabory uniemożliwiły pełną implementację prawa, na przeszkodzie któremu stał obyczaj utwierdzany przez popularne wierszyki. Jednym z nich była słynna „Kolęda dla małych dziatek” propagująca bicie dzieci rózgami. Najwcześniejsze wydania rymowanki znajdziemy już w dziełach z XVIII w.
„Kolęda dla małych dziatek” rytmicznym wierszem wylicza zalety stosowania kar cielesnych z użyciem różdżki. Ma ona umożliwić pokonanie wszystkich niemal problemów wychowawczych. Pomaga w nauce języków, ćwiczy charakter i posłuszeństwo oraz rozwija przedsiębiorczość. Przestrzega rodziców przed łagodnym wychowaniem, gdyż może to doprowadzić do skalania moralnego młodego człowieka, a w konsekwencji gorszej kary, jaką jest stryczek...
Znajdziemy w niej również błogosławieństwo lasów, będących źródłem różdżek, a także praktyczną instrukcję, jakie drewno jest odpowiednie na rózgi dla dzieci w różnym wieku. „Kolęda...” drukowana była najczęściej w zbiorach prostych utworów literackich wykorzystywanychw początkowym etapie nauki. A oto jej współczesna transkrypcja.
Różdżką Duch Święty złe dziatki bić radzi, Różdżka bynajmniej zdrowiu nie zawadzi. Różdżka popędza rozumu do głowy, Uczy pacierza, a broni złej mowy. Różdżka dziateczki posłusznymi czyni, Kozły wypędza, a uczy łaciny; Różdżka, choć bije, nie połamie kości, Dziatki hamuje od wszelakiej złości. Różdżką, gdy dziecię będzie matka siekła Wybawi pewnie duszę jego z piekła. Różdżka naucza jak zarabiać chleba, Różdżka prowadzi dziateczki do Nieba. Różdżka wszelakich cnót bywa mistrzyni, Różdżka i ze złych dziatek, dobre czyni. Matka, gdy różdżki na dziecię żałuje, na szyję powróz pewnie mu gotuje. Błogosław Boże Mistrze i te Matki, które wścinają różdżką małe dziatki. Błogosław Boże i takowe lasy, Gdzie różdżki rosną w jak najdłuższe czasy. Na młodych dobra jest różdżka brzozowa, Na starych korbacz albo wić dębowa.