Gdy pewna sofijska firma, która przeprowadzała badania geologiczne w tym regionie, otrzymała koncesję na wydobycie złota, odżyły legendy, mówiące, że cenny metal zawsze tam był.
Babcie zaczęły wspominać, że ich dziadkowie w końcu XIX wieku znajdowali
w rzece złote ziarenka, a Serbowie z zachodu nielegalnie przekraczali granicę,
by przepłukiwać tutejsze piaski. I podobno nigdy nie wracali z pustymi
rękoma.
Według geologów i naukowców, którzy badają skały w regionie Breznika przy
granicy z Serbią, kilkanaście kilometrów na zachód od Sofii, wizja "bułgarskiego
Klondike" jest realistyczna. Nie chodzi jednak o "góry złota", bo badania
wykazały, że koncentracja szlachetnego metalu w skałach nie jest zbyt
wysoka.
Według docent Ireny Pejczewej z Bułgarskiej Akademii Nauk złoża w
Brezniku szacowane są na około 14 ton. Według światowych cen z tego tygodnia,
wartość takiej ilości kruszcu wynosi prawie 700 milionów dolarów.
Wydobycie nie rozpocznie się jednak ani w najbliższych tygodniach, ani
nawet w najbliższych 2-3 latach - zastrzega docent. Złoto będzie można wydobywać
w kopalniach podziemnych, a nie sposobem odkrywkowym, który jest szczególnie
szkodliwy dla środowiska. Budowa kopalni głębinowej wymaga jednak czasu -
wskazuje Pejczewa.
Badania geologiczne w tym regionie prowadzono od pół wieku. W latach 90.
naukowiec Emil Milew mówił aż o 550 tonach złota w Brezniku. Kilka lat później
kanadyjscy geolodzy stwierdzili, że zawartość złota w miejscowej rudzie wynosi
440 gramów na tonę i że złoże jest "perspektywiczne".
Innym "bułgarskim Klondike" jest Krumowgrad na południowym wschodzie
kraju, przy granicy z Turcją. Oszacowano, że tamtejsze złoża są prawie
dwukrotnie większe od tych w Brezniku. 30-letnią koncesję na wydobywanie tam
kruszcu otrzymała w marcu kanadyjska spółka Dundee Precious Metals, która
zamierza zainwestować 114 mln lewów (57 mln euro), by wydobywać rocznie 1,3 tony
srebra i 3 tony złota.
Według ekspertów Bułgaria, w której od starożytnych czasów wydobywano
cenne metale, "leży na złocie". Tu właśnie odkryto najstarsze złote przedmioty
na świecie. W latach 70. ubiegłego wieku w nekropolii z okresu chalkolitu pod
Warną odkryto ozdoby w kształcie zwierząt, uważane za najstarsze przetworzone
złoto na świecie. Pochodzi ono z ósmego tysiąclecia p.n.e.
Według szacunkowych ocen naukowców w 33 większych złożach bułgarskich
jest około 446 ton złota. Dokładniej zbadano dotychczas tylko 40 proc. tych
złóż. Przy wydobyciu złota obecnie pracuje ok. 30 tys. osób, zapewnia ono 5
proc. PKB Bułgarii.