Po prawie 2,5 latach od nowelizacji ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, dotyczącej m.in. cyfryzacji czynności procesowych, zasady podpisywania pism wnoszonych elektronicznie, wciąż budzą wątpliwości. Zainteresowani mają nadzieję, że tę kwestię ostatecznie rozstrzygnie uchwała siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA), która może zapaść niebawem.
Podstawą jej ewentualnego wydania jest wniosek NSA z 27 lipca 2021 r. w związku z rozpatrywaną sprawą dotyczącą sposobu opatrzenia podpisem elektronicznym skargi wnoszonej za pośrednictwem systemu ePUAP (sygn. akt I FZ 92/21).
W przypadku korespondencji kierowanej za pośrednictwem ePUAP podpis jest w tym systemie automatycznie nadawany przy wysyłce łącznie dla wszystkich załączonych plików. Tym samym integruje je z pismem przewodnim i uniemożliwia ich modyfikację. Przepisy wymagają natomiast podpisania także załączników.
W rozpatrywanej sprawie strona złożyła zażalenie do NSA na odrzucenie przez wojewódzki sąd administracyjny skargi na decyzję organu podatkowego. Stwierdził on, że podatnik opatrzył podpisem wyłącznie pismo przewodnie. NSA skierował więc do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów pytanie prawne, czy podpis zaufany (kwalifikowany) złożony przez ePUAP odnosi się do całej treści formularza wraz z załączonymi do niego plikami.
Do problemu odniosło się kilka lat temu Ministerstwo Cyfryzacji (MC). Jego zdaniem niezależnie od tego, czy korespondencję opatrzono podpisem zaufanym czy kwalifikowanym, podpis elektroniczny obejmuje jej całość, w tym załączniki. Resort stwierdził też, że w systemie ePUAP na podpisane dane składa się nie tylko treść korespondencji, ale też wskazanie tzw. skrótu załącznika, co jednoznacznie i bez wątpliwości odnosi się do jego treści. Oznacza to także, że tylko pismo wraz z załącznikami pozwoli na zweryfikowanie podpisu do określonego załącznika.
— Uchwalenie przez NSA stanowiska odmiennego od resortu cyfryzacji może oznaczać dla stron dodatkowy obowiązek, czyli oddzielne podpisywania każdego z załączników pod rygorem uznania pisma za niespełniające wymogów formalnych. Ponadto uchwała w tej sprawie wpłynie na toczące się już postępowania — mówi Adrian Stępień, menedżer w Crido.
Wyjaśnia, że sądy rozpatrujące obecnie sprawy o odrzucenie skarg z powodu braku odrębnego podpisu elektronicznego zawieszają postępowanie do czasu rozstrzygnięcia wątpliwości przez NSA. Adrian Stępień ma nadzieję, że uchwała będzie zbieżna ze stanowiskiem MC i powszechnym poglądem, że informatyzacja powinna ułatwiać, a nie utrudniać kontakty z wymiarem sprawiedliwości. Podkreśla też, że składanie pism procesowych w formie elektronicznej do sądów administracyjnych jest coraz częściej stosowaną formą komunikacji z sądami.