W dniu dzisiejszym Trybunał Sprawiedliwości wydał wyrok w sprawie C-276/14;
Gmina Wrocław przeciwko Ministrowi Finansów
Sprawa – zainicjowana odesłaniem prejudycjalnym Naczelnego Sądu Administracyjnego – dotyczy wykładni przepisów dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dyrektywy VAT).
OKOLICZNOŚCI SPRAWY
Spór pomiędzy Gminą Wrocław a ministrem dotyczy statusu podatkowego, w świetle podatku VAT, gminnych jednostek budżetowych, które są powiązane z tą gminą.
Gmina Wrocław wykonuje zadania powierzone jej na podstawie ustawy o samorządzie gminnym z pomocą 284 samorządowych zakładów budżetowych i gminnych jednostek budżetowych, czyli m.in. szkół, domów kultury, powiatowych służb, inspekcji i straży.
W celu poznania stanowiska ministra w kwestii, kogo – gminę czy jednostkę budżetową – należy uważać za podatnika podatku VAT, jeżeli taka jednostka dokonuje transakcji opodatkowanych podatkiem VAT, Gmina Wrocław zwróciła się do ministra z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej ustawy o podatku VAT. Według owej gminy okoliczność, że wyłącznie gmina spełnia kryterium samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej, powinna skłonić organy podatkowe do uznania, iż wyłącznie gmina może być podatnikiem podatku VAT w związku z działalnością gospodarczą wykonywaną przez taką jednostkę.
W interpretacjach indywidualnych minister uznał, że ponieważ gminne jednostki budżetowe wyodrębnione ze struktury Gminy Wrocław prowadzą – z punktu widzenia obiektywnych kryteriów – działalność gospodarczą samodzielnie i wykonują w związku z tym czynności opodatkowane podatkiem VAT, należy je uznać za odrębnych podatników VAT.
Ponieważ Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargi o uchylenie tych interpretacji, Gmina Wrocław wniosła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
NSA, który skierował do Trybunału pytanie prejudycjalne w omawianej sprawie, zmierza do ustalenia, czy jednostka organizacyjna gminy może być uznana za podatnika VAT, w sytuacji gdy wykonuje czynności w charakterze innym niż organ władzy publicznej, pomimo że nie spełnia warunku samodzielności (niezależności).
ROZSTRZYGNIĘCIE
W dzisiejszym wyroku Trybunał stwierdził, że podmioty prawa publicznego, takie jak gminne jednostki budżetowe, nie mogą być uznane za podatników podatku od wartości dodanej, ponieważ nie spełniają kryterium samodzielności przewidzianego w tym przepisie.
Trybunał wskazał na wstępie, że aby podmiot prawa publicznego mógł zostać uznany za podatnika w rozumieniu dyrektywy VAT, powinien samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą.
W celu ustalenia, czy dana jednostka prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie, należy zbadać, czy w ramach prowadzenia tej działalności jest ona podporządkowana gminie, do której należy.
Trybunał zauważył, że jednostki budżetowe wykonują działalność gospodarczą powierzoną im w imieniu i na rachunek Gminy Wrocław oraz że nie odpowiadają one za szkody spowodowane tą działalnością, ponieważ odpowiedzialność tę ponosi wyłącznie gmina. Ponadto, owe jednostki nie ponoszą ryzyka gospodarczego związanego z ową działalnością, ponieważ nie dysponują własnym majątkiem, nie osiągają własnych dochodów i nie ponoszą kosztów dotyczących takiej działalności, bowiem uzyskane dochody są wpłacane do budżetu Gminy Wrocław, a wydatki są pokrywane bezpośrednio z tego budżetu.
Z powyższych względów Trybunał orzekł, że podmioty prawa publicznego, takie jak gminne jednostki budżetowe, nie mogą być uznane za podatników VAT, ponieważ nie spełniają kryterium samodzielności.
Odnosząc się do wnioskowanego przez polski rząd ograniczenia skutków wyroku w czasie w razie stwierdzenia, iż gminne jednostki budżetowe nie mogą być uznane za podatników VAT, Trybunał przypomniał, że jedynie w wyjątkowych wypadkach, stosując ogólną zasadę pewności prawa, może on uznać, że należy ograniczyć ze skutkiem dla wszystkich zainteresowanych możliwość powoływania się na zinterpretowany przez niego przepis celem podważenia stosunków prawnych nawiązanych w dobrej wierze. Aby tego rodzaju ograniczenie mogło mieć miejsce, powinny zostać spełnione dwie przesłanki, mianowicie dobra wiara zainteresowanych i ryzyko wystąpienia poważnych trudności. Tymczasem rząd polski nie wykazał ryzyka wystąpienia poważnych trudności i przyznał, że nie jest w stanie ocenić spornych konsekwencji gospodarczych.