Po trwających od wielu dni negocjacjach, ambasadorowie krajów Unii Europejskiej uzgodnili w poniedziałek wieczorem treść deklaracji w sprawie uznania Cypru przez Turcję, tym samym usuwając ostatnia formalną przeszkodę do rozpoczęcia negocjacji członkowskich z Ankarą.
"Państwa osiągnęły wreszcie porozumienie" - powiedział PAP polski dyplomata. Dodał, że we wtorek Rada UE powinna formalnie zatwierdzić uzgodnione stanowisko (już bez debaty).
W deklaracji potwierdzono, iż uznanie Cypru przez Turcję nie jest warunkiem rozpoczęcia negocjacji, ale warunkiem wejścia Turcji do UE. Cypr pod presją pozostałych krajów członkowskich zgodził się na ten zapis. Jak nieoficjalnie komentowano w Brukseli, pod wpływem wyniku niedzielnych wyborów w Niemczech, "złagodniało" też stanowisko Austrii, dotychczas dość niechętnej otwarciu negocjacji z Turcją na przyjętych w grudniu na szczycie europejskim warunkach.
W Niemczech, wbrew oczekiwaniom, Angela Merkel (CDU), przeciwna wejściu Turcji do UE, nie odniosła wyraźnego zwycięstwa, pozwalającego jej na samodzielne rządzenie krajem.
Ankara, jako jedyne państwo na świecie nie uznaje rządu w Nikozji, a jedynie Turecką Republikę Północnego Cypru, utworzoną w 1974 roku po inwazji wojsk tureckich na tę część wyspy.
Mimo zbliżającej się daty rozpoczęcia negocjacji członkowskich, Turcja odmawia uznania Cypru. Argumentuje, że na szczycie europejskim w grudniu ubiegłego roku, kiedy to przywódcy państw UE podjęli decyzję o rozpoczęciu rozmów 3 października, nie ustalono, że uznanie Cypru jest warunkiem otwarcia negocjacji. W lipcu Ankara spełniła ostatni postawiony jej w grudniu warunek otwarcia negocjacji, a mianowicie przyjęła protokół rozszerzający unięcelną między Turcją a UE o nowe państwa, w tym Cypr. Tym niemniej Ankara odmawia wpuszczania cypryjskich statków do swoich portów.
Celem opracowanej przez państwa UE deklaracji jest wymuszenia na Turcji jak najszybszego wdrożenia w życie protokołu o unii celnej i otwarcia jej portów.