Największe niepubliczne spółki państwowe oddały z zysku niespełna 0,3 mld zł
Skarb nie robi kokosów na niepublicznych spółkach. Ich rentowność pozostawia wiele do życzenia, a dywidendy to góra jedna trzecia zysku.
284 mln zł — taką dywidendę wypłaci łącznie 17 dużych i znaczących niepublicznych spółek kontrolowanych przez skarb państwa. To grubo ponad dwa razy mniej, niż wyniosła wypłacona akcjonariuszom przez PKN Orlen część ubiegłorocznego zysku. A koncern naftowy bynajmniej nie był dywidendowym liderem 2007 r. wśród kontrolowanych przez skarb giełdowych spółek.
Minister skarbu nie uchwalił jeszcze (z powodu zawieszonych do 18 lipca obrad walnego), jaką część zysku na dywidendę przeznaczy należąca w 100 proc. do państwa Polska Grupa Energetyczna (PGE). Będzie to prawdopodobnie dywidenda największa wśród w pełni państwowych spółek, bo lokalny potentat w branży zarobił w ubiegłym roku netto ponad 826 mln zł przy przychodach bliskich 11,3 mld zł. Drugą pozycję zajęła poznańska Enea, która ma być pierwszą ze skonsolidowanych grup energetycznych na warszawskiej giełdzie. Z zysku wynoszącego ponad 431 mln zł skarb zabrał spółce niewiele ponad 20 proc. Zarówno PGE, jak i Enea wybierają się na giełdę po kapitał, ale swoje potrzeby inwestycyjne liczą na miliardy złotych, więc wypłacona przez państwo dywidenda nie powinna zachwiać ich finansami.
Da się zarobić
Jedną z najbardziej rentownych dużych państwowych spółek, którym przyjrzał się „Puls Biznesu”, były w ubiegłym roku Zakłady Górniczo-Hutnicze Bolesław (ZGH). Przychody na poziomie 783 mln zł przyniosły firmie ponad 233 mln zł zysku netto. Lwią część (prawie 200 mln zł) skarb postanowił zostawić w spółce, bo ZGH Bolesław, jeśli chcą skusić długoterminowych inwestorów, muszą szybko realizować duży program inwestycyjny.
Wśród liderów rentowności była też grupa PZU. Jednak z wynoszącego 1,4 mld zł zysku netto ani skarb, ani skłócone z nim Eureko nie zobaczą ani grosza, bo spółka w ogóle nie wypłaci dywidendy za 2007 r.
Wysoką rentownością może też pochwalić się zarządzający rurociągami naftowymi PERN Przyjaźń, który w 2007 r. miał grubo ponad 561 mln zł przychodów i blisko 139 mln zł zysku netto. Z tytułu dywidendy spółka przekaże skarbowi państwa prawie 44 mln zł, czyli blisko jedną trzecią ubiegłorocznego zysku.
Z dużej chmury...
Wśród dużych państwowych spółek nie brakuje outsiderów. Niektóre przedsiębiorstwa, mimo wielomiliardowych przychodów, prawie nie przynoszą zysku. Przykładem jest grupa Bumar, która w 2007 r. zarobiła netto zaledwie 11,5 mln zł, realizując sprzedaż powyżej 2,8 mld zł. Skarb uznał widocznie, że nawet tak niewielkiego profitu grupa nie zagospodaruje efektywnie, bo zdecydował się ponad jedną trzecią zysku (4 mln zł) pobrać w formie dywidendy. Powodów do dumy nie mają też największe w kraju spółki węglowe. Kompania Węglowa zarobiła w 2007 r. zaledwie 11,1 mln zł, przy przychodach na poziomie 8,4 mld zł. Nieco lepszą, ale również bardzo niską rentownością wykazały się w ubiegłym roku Katowicki Holding Węglowy (2,9 mld zł przychodów) i Jastrzębska Spółka Węglowa (3,1 mld zł przychodów), które zarobiły netto odpowiednio 19,5 i 36,6 mln zł. Cała trójka nie wypłaciła państwu ani grosza dywidendy, podczas gdy podlubelska kopalnia Bogdanka zasiliła skarb 5,5 mln zł z zysku przekraczającego 75 mln zł, przy przychodach wynoszących 878 mln zł.
Dywidendy nie wypłaciły PLL LOT (prawie 3 mld zł przychodów, niespełna 30 mln zł zysku netto) ani Polski Holding Farmaceutyczny, który w ubiegłym roku przyniósł właścicielowi minimalną stratę.
okiem eksperta
Robert Gwiazdowski
szef Centrum im. Adama Smitha
Giełda dobrze zrobi wynikom spółek
Nie należy mylić upublicznienia państwowych spółek z prywatyzacją, jeśli po wprowadzeniu na giełdę skarb państwa nadal sprawuje kontrolę. Można jednak z pewnością powiedzieć, że to krok w dobrym kierunku. Spółki publiczne podlegają zupełnie innemu rygorowi, panuje w nich inna kultura korporacyjna. Zarządy są nieustannie ostrzeliwane przez swoich pracowników i doradców, ponoszą odpowiedzialność za trafiające na giełdę komunikaty. To wprowadza istotne zmiany w funkcjonowaniu spółek, które w pewnym stopniu muszą przełożyć się na ich wyniki. Samo upublicznienie nie przyniesie jednak tak widocznej poprawy efektywności jak pojawienie się inwestora branżowego lub finansowego. Dopóki w spółce panuje przekonanie, że to czy tamto można załatwić u ministra, dopóty nie jest dobrze.
Lista wypłat z zysku za 2007 r.
Spółka zysk netto (mln zł) dywidenda (mln zł) udział SP (proc)
Polska Grupa Energetyczna 826,0 ?* 100
Enea 431,0 88,6 100
Energa 185,0 36,9 100
Tauron 80,0 20,0 15
PSE Operator 167,0 0,0 100
PERN Przyjaźń 139,0 44,0 100
Kompania Węglowa 11,0 0,0 100
Katowicki Holding Węglowy 20,0 0,0 100
Jastrzębska Spółka Węglowa 37,0 0,0 100
Lubelski Węgiel Bogdanka 75,0 6,0 97
ZGH Bolesław 233,0 35,0 100
Huta Łabędy 43,0 20,0 100
Grupa Bumar 12,0 4,0 87
Nafta Polska 33,0 29,8 100
BGŻ 194,0 0,0 37
PZU 1430,0 0,0 55
PLL LOT 30,0 0,0 68
Polski Holding Farmaceutyczny -0,2 - 100
*obrady WZA zawieszone do 18 lipca, źródło: MSP
