Kto kontroluje Skarbiec TFI, które zarządza 3,9 mld zł oszczędności kilkudziesięciu tysięcy inwestorów — to pytanie od kilku miesięcy zadaje sobie rynek kapitałowy i dystrybutorzy funduszy. Trzy miesiące temu ujawniliśmy, że pośrednio kontrolę sprawuje Perła — Browary Lubelskie. Browar zaprzeczał, ale dysponujemy dokumentami, które jednoznacznie dowodzą, że kontrolę nad spółką Aoram, która z 32,99 proc. akcji Skarbiec Holding jest jego największym akcjonariuszem, ma za pośrednictwem funduszu Vendo FIZAN spółka z grupy Perły. Teraz okazuje się, że być może podmioty powiązane z Perłą mogą mieć jeszcze więcej akcji Skarbca. 13,25 proc. głosów na walnym Skarbca ma kolejny fundusz — Real Estate Investment FIZ. Nie wiadomo o nim nic ponad to, że zarządza nim Copernicus Capital TFI. Dotarliśmy do tropów, które wskazują, że Real Estate Investment FIZ ma biznesowe powiązania z Perłą lub jej akcjonariuszem. Postępowanie wyjaśniające prowadzi także Komisja Nadzoru Finansowego.
Działki i hipoteki
Real Estate Investment FIZ to fundusz zamknięty, oficjalnie nie wiadomo, kto jest posiadaczem jego certyfikatów ani w co inwestuje. Zapytaliśmy Perłę, czy fundusz jest z nią jakoś związany.
„Perła — Browary Lubelskie nie posiada certyfikatów inwestycyjnych wskazanego przez pana podmiotu. Spółka nie jest również powiązana kapitałowo czy osobowo z tym podmiotem” — taką odpowiedź odesłał zarząd Perły.
Udało nam się jednak dotrzeć do dokumentów, które wskazują, że oba podmioty co najmniej dobrze się znają. Według naszych ustaleń Real Estate Investment jest właścicielem m.in. pięciu działek w Lublinie. Tak się składa, że sąsiadujących z siedzibą Perły. Co więcej — na jednej z nich ustanowiona jest hipoteka na jej rzecz w wysokości 3 mln zł z tytułu pożyczek udzielonych w latach 2014-15.
— Widać, że oba podmioty są w relacjach biznesowych, przecież nikt nikomu nie pożycza pieniędzy ot, tak sobie — mówi nasz informator.
Jak Perła odniosła się do naszych ustaleń?
„Jedyne pożyczki zabezpieczone hipoteką w wysokości 3 mln zł udzielone przez Perła–Browary Lubelskie, które zidentyfikowaliśmy w związku z Pana zapytaniem, dotyczą lat 2014-15 i zostały całkowicie spłacone w połowie 2018 r. Informujemy, że pożyczki te nie były udzielane wskazanemu przez Pana funduszowi. Perła — Browary Lubelskie ma zakład produkcyjny przy ul. Kunickiego w Lublinie. Nie mamy jakiejkolwiek wiedzy, aby wskazany przez Pana podmiot był właścicielem jakichkolwiek sąsiednich działek” — odpisał zarząd Perły.
Według naszych ustaleń Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) bada, kto jest właścicielem funduszy Vendo i Real Estate Investment, ich beneficjentem rzeczywistym(podmiot, który czerpie korzyści i ma kontrolę), i przesłuchała już w tej sprawie kilka osób, m.in. z władz Skarbca.
— Z uwagi na ustawową tajemnicę zawodową urząd nie jest uprawniony do przekazywania informacji związanych ze sprawowaniem nadzoru, odnoszących się do konkretnych podmiotów — mówi Jacek Barszczewski, rzecznik prasowy KNF.
Gdyby KNF ustaliła, że podmioty są powiązane, Perle grożą konsekwencje wynikające z ustawy o ofercie publicznej. Po pierwsze, mogłaby zostać pozbawiona prawa wykonywania prawa głosu z tych akcji. Po drugie, KNF może nałożyć karę w wysokości do 1 mln zł na każdą osobę, która mimo obowiązku nie dokonała stosownego zgłoszenia.
Słowa sobie, sprawozdanie sobie
Większość naszych rozmówców, także ze Skarbca, nie potrafi zrozumieć i wytłumaczyć,dlaczego Perła nie potwierdza zaangażowania w Skarbiec. Browar świetnie sobie radzi — w 2017 r. miał ponad 538 mln zł przychodów, i 63 mln zł zysku z działalności operacyjnej i 59,5 mln zł zysku netto. W bilansie wykazuje także blisko 111 mln zł gotówki, a poprzedni rok miał być jeszcze bardziej udany.
„Wstępne wyniki finansowe spółki Perła — Browary Lubelskie za 2018 r. istotnie przewyższyły wyniki raportowane w latach uprzednich, a spółka planuje inwestycje o łącznej wartości przewyższającej 150 mln zł” — informuje zarząd Perły.
Teoretycznie nie ma więc powodów, by nie uznać Perły — Browarów Lubelskich za stabilnego inwestora dla TFI. Jednak spółka ma ewidentny problem z transparentnością. Mija się z prawdą, odpowiadając na nasze pytania o związki z Aoramem. Nie pierwszy raz. Zapytaliśmy spółkę, czy jest posiadaczem także certyfikatów funduszu Epsilon, który ma ponad 29 proc. akcji Pepeesu, notowanego na giełdzie producenta skrobi ziemniaczanej.
„W odpowiedzi na Pana maila informujemy, że Perła — Browary Lubelskie nie posiada certyfikatów inwestycyjnych wskazanego przez Pana podmiotu. Nie możemy zatem w żaden sposób odnieść się do Pana pytań” — czytamy w odpowiedzi zarządu Perły.
Szkopuł w tym, że w sprawozdaniu finansowym za 2017 r. spółka wykazała, że posiada prawie 250 tys. certyfikatów FIZ Epsilon wycenianych na 33,7 mln zł. Czy to oznacza, że niedawno pozbyła się certyfikatów? Komu i na jakich warunkach sprzedała? Na te pytania zarząd Perły nie odpowiedział.
Inwestor i słupy
Spółka Perła — Browary Lubelskie od lat kojarzona jest z Hubertem Józefem Gierowskim, który — wedle medialnych doniesień — ma ją kontrolować przez cypryjską spółkę. Kontrowersyjny biznesmen od zawsze działał w ukryciu.
W uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 2017 r. czytamy: „Pod koniec lat 90-tych Józef Hubert Gierowski był znanym na polskim rynku inwestorem giełdowym, określanym »królem giełdy«. Jako jeden z pierwszych inwestorów w tamtym czasie stosował w inwestowaniu procedurę tzw. wrogiego przejęcia. Polegało to na zakupie znacznych pakietów akcji, pozwalających na kontrolowanie działalności spółki lub prowadzących do takiej kontroli, nie bezpośrednio na swoje nazwisko, lecz poprzez powierników. Były to osoby, na których nazwisko były otwierane i prowadzone rachunki bankowe oraz rachunki maklerskie, przez które prowadzone były inwestycje, a które w rzeczywistości obracały środkami pieniężnymi dostarczonymi przez faktycznego inwestora”.
Sąd nie zostawia złudzeń co do motywacji inwestora. „Takie działanie pozwalało nie tylko na ukrycie prowadzonych transakcji giełdowych przed innymi, pomniejszymi inwestorami, którzy próbowali śledzić ruchy większych graczy giełdowych, lecz również na obejście przepisów regulujących obrót papierami wartościowymi. Pozwalało to na ominięcie obowiązku informacyjnego polegającego na zobowiązaniu inwestora, który zakupuje ponad 5 proc. akcji, do poinformowania o tym fakcie pozostałych uczestników rynku kapitałowego, jak również obowiązku wezwania innych akcjonariuszy danej spółki w przypadku nabycia pakietu kontrolnego w postaci ponad 50 proc. akcji. (…). Innymi słowy, działając przez powierników, inaczej nazywanych w tym środowisku „słupami”, inwestor mógł dokonać faktycznego przejęcia spółki i zarządzić nią jako nieoficjalny właściciel” — napisał sąd.
MINIWYWIAD Z ANNĄ MILEWSKĄ, PREZES SKARBIEC HOLDING I SKARBIEC TFI
Akcjonariusz nie wpływa na działalność inwestycyjną
„Puls Biznesu”: Kto pani zaproponował pracę w Skarbcu?
Anna Milewska: Nie mogę tego ujawnić, nie otrzymałam żadnego upoważnienia w tym zakresie. Wiem natomiast, że byłam brana pod uwagę jako jedna z wielu osób.
Według ustaleń „PB” posiadaczem certyfikatów Vendo FIZAN jest spółka z grupy Perła — Browary Lubelskie. Mamy dokumenty to potwierdzające. Czy ktoś z tej spółki się z panią kontaktował?
Nic mi o tym nie wiadomo, nie widziałam dokumentów, o których pan wspomina. Nikt, kto się przedstawił jako reprezentant Perły, ze mną się nie kontaktował. Chcę jednak podkreślić, że to, kto jest największym akcjonariuszem, nie ma żadnego wpływu na działalność TFI. Akcjonariusz może się ze mną skontaktować, przekazać swoją opinię, a ja mogę ją uwzględnić w swoich działaniach, ale nie muszę. I tyle. Na pewno nie ma żadnego przełożenia na działalność inwestycyjną, bo zarządzający mają zagwarantowaną niezależność. Ani ja, ani tym bardziej akcjonariusz nie mamy prawa i nie chcemy na nich wpływać. Warto dodać, że w Skarbcu pracują bardzo dobrzy zarządzający, większość zarządza funduszami od wielu, wielu lat, więc nie ma mowy, by zrobili coś, co podkopie ich reputację. Z punktu widzenia merytorycznego dla zarządu i zarządzających nie ma żadnego znaczenia, kto jest właścicielem Vendo FIZAN.
Naprawdę nie ma dla pani znaczenia, dla kogo pracuje?
Vendo FIZAN jest zarządzany przez Forum TFI, profesjonalny podmiot, nadzorowany przez Komisję Nadzoru Finansowego. Komisja zna całą strukturę transakcji i — jak widać — nie wnosi żadnych uwag. W spółce Skarbiec Holding nie ma beneficjenta rzeczywistego w rozumieniu ustawy, bo to spółka giełdowa, ale najważniejsze jest to, że ten podmiot nie ma żadnego wpływu na działalność Skarbca TFI.
Zna pani Huberta Józefa Gierowskiego, przedsiębiorcę kojarzonego z Perłą?
Nie przypominam sobie, bym go kiedyś poznała.
Może spotkaliście się w Toruniu, na wydarzeniach organizowanych przez uczelnię Tadeusza Rydzyka. Pani bywa tam regularnie, on też ostatnio był tam widywany.
Na tych wydarzeniach bywałam w charakterze biznesowym, ich partnerem był BOŚ Bank [Anna Milewska była członkiem zarządu BOŚ Banku — red.], który — jak wynika z ogólnodostępnych informacji — angażował się od strony sprzedażowej w organizowane w Toruniu konferencje również w późniejszym okresie.
Powrót po latach
Hubert Józef Gierowski to jedna z najbardziej kontrowersyjnych postaci na polskim rynku kapitałowym w latach 90. Wsławił się agresywnymi transakcjami i długotrwałymi sporami z akcjonariuszami, gdy mając mniejszość, próbował de facto kontrolować spółkę. Jedna ze spraw skończyła się nawet prokuratorskim dochodzeniem i listem gończym (choć ostatecznie list wycofano). Potem na wiele lat zrobiło się o nim cicho, a jedyne doniesienia mówiły o konflikcie akcjonariuszy Perły — Browarów Lubelskich. Według ustaleń „PB” niedawno wrócił do publicznej aktywności, był widziany na konferencji organizowanej przez uczelnię ojca Rydzyka z udziałem premiera i szefa PiS. Miał się też pojawiać w siedzibie Perły.
„Zaprzeczamy, jakoby wskazana przez Pana osoba przebywała w biurze Perła — Browary Lubelskie. Spółka nie prowadzi natomiast ewidencji klientów w ogólnodostępnych przestrzeniach znajdujących się przy ul. Bernardyńskiej, takich jak kino letnie czy pijalnia” — odpowiedziała spółka na pytanie o to, w jakim charakterze pojawiał się w jej siedzibie Hubert Józef Gierowski.