Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie wszczęła śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznych, wyczerpujących znamiona zbrodni przeciwko ludzkości, polegających na zabójstwach 111 091 osób oraz pozbawieniu wolności, połączonym ze szczególnym udręczeniem 28 744 osób narodowości polskiej, zamieszkałych na terenie ZSRS, dokonanych od 15 sierpnia 1937 r. do 15 listopada 1938 r. przez funkcjonariuszy NKWD – poinformował Instytut Pamięci Narodowej.
Rozkaz do zamordowania Polaków wydał 11 sierpnia 1937 roku Komisarz Narodowy Spraw Wewnętrznych ZSRS, Nikołaj Jeżow, nazywany 'krwawym karłem' (miał 153 cm wzrostu). Rozkaz wskazywał, iż aresztowaniu podlegają członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej, pozostający na terenie ZSRR żołnierze polscy wzięci do niewoli w czasie wojny polsko-bolszewickiej, emigranci z Polski – niezależnie od czasu ich emigracji do ZSRS, mieszkańcy dawnego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy znaleźli się w granicach ZSRS w wyniku ustaleń traktatu ryskiego z 1921 roku, byli działacze PPS, polscy duchowni, nauczyciele, urzędnicy, uchodźcy polityczni z Polski, działacze polonijni, zamożniejsi rolnicy, pracownicy służby leśnej i rzemieślnicy. Z powodu swej masowości bywa często porównywana do zbrodni katyńskiej i następujących po niej represjach wobec rodzin pomordowanych.
Konieczność przeprowadzenia śledztwa wynika z naszej niewiedzy m.in. o tożsamości zabitych wtedy osób. Zbrodnia ta przez lata owiana była tajemnicą, nie są więc znane szczegóły przeprowadzenia operacji, dokładna lista sprawców czy ofiar a nawet faktyczny inspirator.
Według danych samego NKWD, od 15 sierpnia 1937 r. do 15 listopada 1938 r. zostało aresztowanych, a następnie skazanych 139 835 osób narodowości polskiej, w tym 111 091 osób skazano na kary śmierci, zaś 28 744 osoby pozbawiono wolności w warunkach zagrażających biologicznej egzystencji. Akcję polegającą na likwidacji ludności polonijnej w ZSRS zakończyła decyzja NKWD i Rady Komisarzy Ludowych ZSRS z 15 listopada 1938 roku.
Wszystkie osoby, zwłaszcza krewni pokrzywdzonych, którzy mają wiedzę lub dokumenty dotyczące tej sprawy, proszone są o zgłaszanie się do Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie, przy ul. Piotra Skargi 14. Kontakt e-mail: [email protected] lub telefoniczny: (91) 312 94 03 (-06).
