Parlament zakończył prace nad zmianą przepisów, dzięki której gminy będą mogły kontrolować samochody wjeżdżające do SCT za pomocą urządzeń zdalnego monitoringu, zamiast zmuszać kierowców do stosowania nalepek. Tym samym jednostki samorządu terytorialnego w Polsce zyskają możliwość szybszej i skuteczniejszej kontroli samochodów wjeżdżających do SCT. Na podstawie nowych regulacji gminy, które ustanawiają strefy czystego transportu, mogą określić sposób kontroli wjazdu do SCT za pomocą danych pozyskiwanych z centralnej ewidencji pojazdów (CEP). Pozwoli to na weryfikację pojazdów wjeżdżających do strefy dzięki urządzeniom automatycznego rozpoznawania tablic rejestracyjnych, w szczególności kamer. Gminy nie będą jednak zobligowane do wprowadzenia automatycznego nadzoru. Nadal będą miały możliwość stosowania pierwotnie przewidzianych w ustawie nalepek.
O wprowadzenie alternatywnej formy kontroli od wielu miesięcy zabiegał Komitet Samorządowy Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych (PSPA) oraz Unia Metropolii Polskich i Górnośląsko – Zagłębiowską Metropolią.
- Nowelizacja pomoże zdynamizować dyskusje o strefach czystego transportu w wielu polskich miastach. Zmiana eliminuje bardzo duże wyzwanie logistyczne i finansowe, przed którym stawały wszystkie gminy rozważające wprowadzenie strefy czystego transportu. W przypadku największych polskich miast mówimy o wielomilionowych oszczędnościach. Dodatkowo samorządy będą mogły zastosować zaawansowane technologicznie rozwiązania, które z powodzeniem są stosowane w innych europejskich miastach - mówi Adam Wieczorek, wiceprezydent miasta Łodzi oraz przewodniczący Komitetu Samorządowego PSPA.
Samorządy zwracają uwagę, że w gminach, które zdecydują się na prowadzenie kontroli wjazdu do strefy czystego transportu z wykorzystaniem technologii rozpoznawania tablic rejestracyjnych, cały proces ulegnie ogromnemu uproszczeniu. Po podaniu numeru rejestracyjnego, samorządy otrzymają dane z CEP m.in. o normie EURO, rodzaju paliwa czy roku produkcji pojazdu. W konsekwencji kierowcy nie będą musieli dodatkowo przedstawiać dowodu rejestracyjnego i dokumentować tych danych.
- W trakcie konsultacji społecznych w sprawie SCT, które prowadziliśmy na początku roku, wielokrotnie zwracano uwagę na potrzebę wprowadzenia zmian dotyczących kontroli wjeżdżających do stref pojazdów. Zaznaczaliśmy wówczas, że konieczna jest nowelizacja ustawy, by móc skorzystać z nowoczesnych narzędzi - mówi Tamas Dombi, dyrektor Biura Zarządzania Ruchem Drogowym m.st. Warszawy.
PSPA liczy na to, że wprowadzone zmiany przepisów zmotywują kolejne samorządy do ustanawiania stref czystego transportu. Polskie prawo przewiduje taką możliwość od 2018 r., a do tej pory – nie licząc próby podjętej przez Kraków w 2019 r. – SCT nie funkcjonuje w żadnej polskiej gminie.
- Wprowadzona zmiana oznacza korzyści zarówno dla samorządów, jak i kierowców, a ponadto koresponduje z praktykami stosowanymi w wielu europejskich miastach, które zdecydowały się na wdrożenie obszarów niskoemisyjnych. Polskie prawo regulujące ustanawianie SCT nadal nie jest jednak doskonałe. Pełeną listę propozycji zmian i naszych postulatów przedstawimy już we wrześniu podczas Kongresu Nowej Mobilności 2023 - mówi Maciej Mazur, dyrektor zarządzający PSPA.
Strefy czystego transportu funkcjonują już w ok. 320 miastach w całej Europie, a ich liczba systematycznie wzrasta. Obszary niskoemisyjne już wkrótce pojawią się również w Polsce. W Krakowie strefa czystego transportu zacznie funkcjonować od 1 lipca 2024 r.
Taki odsetek mieszkańców Warszawy popiera stworzenie w mieście strefy ograniczającej możliwość wjazdu najstarszym pojazdom, emitującym najwięcej zanieczyszczeń - wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie stołecznego ratusza.