Od akcesji Polski do UE różnicują się płace w poszczególnych częściach gospodarki. W sektorach związanych z rynkiem globalnym sprzedaje się produkty i usługi na rynkach zewnętrznych, a to pozwoliło na odczuwalne podwyżki płac. Ta część gospodarki, która sprzedaje produkty i usługi na lokalnym, polskim rynku, natrafia na barierę możliwości podniesienia w krótkim okresie kosztów — w tym i płac. Państwowy sektor usług (zdrowie, łączność, transport) w części finansowany z budżetu państwa czy samorządu nie może znacząco podnieść cen produktów, choćby z powodu ostrej konkurencji podmiotów prywatnych czy ograniczeń budżetowych.
Na Poczcie i w PKP zrodziło to uzasadnione powody do rozgoryczenia i napięć płacowych, bowiem w obu tych dziedzinach płace spadły poniżej średniej krajowej, a dla wielu grup pracowniczych oscylują na poziomie 150 proc. płacy minimalnej. Jednocześnie w firmach tych występują olbrzymie potrzeby inwestycyjne i restrukturyzacyjne, a w przypadku PKP także nierozwiązane problemy zadłużenia.
Dla przykładu: przeciętne wynagrodzenie w Poczcie Polskiej z 2405 zł w 2002 r. wzrosło do 2740 zł w 2007 r. Planowane wynagrodzenie średnie w 2008 to 2810 zł. Możliwości wzrostu płac są więc ograniczone, a co gorsza — na 2008 r., przy planowanych średnio 70-złotowych podwyżkach na etat, kierownictwo oblicza wynik finansowy netto na minus 15-16 mln zł. Nie ma więc realnych szans na postulowane, choćby przez Solidarność, podwyżki płac na poziomie 800 złotych.
Podobnie na kolei. Postulowany przez związki pułap podwyżek musiałby wywołać podwyżkę stawek i biletów oraz znacznie ograniczyć inwestycje, co zwielokrotniłoby napięcia w kolejnych latach. Pole manewru i kompromisu jest więc skrajnie wąskie. Dla kierownictwa Poczty i państwowych kolei, a także dla reprezentacji pracowniczych wypracowanie porozumienia będzie nie tylko wielką próbą sił, lecz także odpowiedzialności za los ich firm.
Janusz
Piechociński
wiceprzewodniczący sejmowej Komisji Infrastruktury, poseł PSL