Na 300 dni do Expo 2025 w Osace Polska Agencja Inwestycji i Handlu (PAIH) podpisała w ubiegłym tygodniu umowę na budowę Pawilonu Polski.
– Tak, będziemy mieć własny pawilon kategorii A, czyli taki, jaki zaplanowaliśmy. Podczas Expo 2025 Osaka, Kansai zaprezentujemy Polskę jako kraj z tradycjami, ale jednocześnie nowoczesny i otwarty na świat. Jestem w kontakcie z organizatorami i ambasadą Japonii. Z uwagi na długotrwały proces wyboru wykonawcy poprosiliśmy o wydłużenie terminów, np. na prace budowlane z użyciem ciężkiego sprzętu. Będziemy mieli na nie 2,5 miesiąca. Dzięki determinacji nowego kierownictwa i zaangażowaniu świetnego zespołu PAIH mamy szansę zdążyć – mówi Jacek Tomczak, wiceminister rozwoju i technologii, a także Komisarz Generalny Sekcji Polskiej Expo 2025 Osaka, Kansai.
Wystawa światowa, w której weźmie udział 161 państw i 28 mln gości, w tym 3,5 mln zagranicznych, rusza 13 kwietnia 2025 r. Polski rząd wyasygnował na to wydarzenie 165 mln zł w ramach programu wieloletniego.
Na ostatnią chwilę
Zawarcie umowy poprzedziła walka z czasem.
– Mieliśmy prawie roczne opóźnienie, do którego doprowadził poprzedni rząd. Mimo różnych zawirowań robimy wszystko, aby nasz pawilon powstał w terminie. Inwestycja wymaga uwzględnienia wielu czynników. Wystawa Światowa odbędzie się na wyspie, na którą można dojechać tunelem lub mostem. Japońskie przepisy są skomplikowane, jest wiele ograniczeń, które nałożyli organizatorzy, w tym lista podmiotów, które mogą budować pawilony, rodzaj materiałów i konstrukcji dozwolonych na terenie sejsmicznym, itd. Rimond Japan KK, wybrany pierwotnie wykonawca, zmieniał wielokrotnie koncepcję. Nie mogliśmy pozwolić, żeby straciła na wartości. Trzeba było podjąć odważną decyzję i przerwać rozmowy – mówi Jacek Tomczak.
Nie było czasu na kolejny przetarg. Po czterech tygodniach negocjacji PAIH wybrała wykonawcę z wolnej ręki. Nie ma jednak tego złego, co by na dobre nie wyszło.
– Udało się wynegocjować budowę takiego samego obiektu za niższą kwotę, niecałe 79,4 mln zł brutto. Umowa jest korzystniejsza, mamy zagwarantowaną nie tylko budowę, ale także utrzymanie i rozbiórkę obiektu po wystawie – mówi Komisarz Generalny Sekcji Polskiej Expo 2025 Osaka, Kansai.
Harmonogram przewiduje oddanie Pawilonu Polski tydzień przed otwarciem Expo 2025.
– Bardzo się cieszę, że udało się podpisać umowę i zapłacić mniej, ale znacznie bardziej bym się cieszył, gdyby się udało to zrobić pół roku wcześniej – komentuje Sławomir Majman, wiceprezes Zarządu Targów Warszawskich, komisarz generalny sekcji polskiej Expo 2010 w Szanghaju i Expo 2015 w Mediolanie.
Wyścig wykonawców
Pawilon Polski, którego koncepcję stworzyli Alicja Kubicka i Borja Martinez Gomes, zbuduje konsorcjum, w którego skład wchodzą firmy: Nagashima, JSC oraz Finasi SPI. Ostatnie to joint venture dwóch spółek z Dubaju, z których jedna budowała 15 pawilonów na Expo 2015 w Mediolanie i Expo 2020 w Dubaju. Dwie pozostałe to japońskie firmy, które mają licencje generalnego wykonawcy.
Polska nie jest jedynym krajem, który miał problemy z wyborem wykonawcy pawilonu narodowego. Jak wynika z pisma LC&Partners Project Management and Engineering, spółki zajmującej się zarządzaniem projektami budowlanymi i zintegrowanym doradztwem inżynieryjnym, która doradza PAIH, budowa pawilonów na Expo w Osace jest trudna i droga. Lokalni wykonawcy nie są zainteresowani zleceniami, a kraje, którym udało się znaleźć wykonawców, płacą bardzo wysokie ceny. Niektóre kraje wciąż nie podpisały umów na wykonanie pawilonów.
– Co najmniej 12 państw nie zaczęło jeszcze budowy. Część krajów, w tym Słowenia i Izrael, zdecydowała się na pawilony kategorii C, część, np. państwa skandynawskie, na budowę wspólnego pawilonu z innymi krajami, a inne, jak Meksyk, zrezygnowały całkowicie z udziału – mówi wiceminister rozwoju.
Pawilon C to wspólna przestrzeń dla 11-23 krajów w jednej hali obejmująca stoisko narodowe do 53 m kw., do tego przestrzeń komercyjna, miejsce biurowe poza halą, łącznie 80 m kw.
Niewykluczone, że Rimond Japan KK uchylał się od zawarcia umowy, bo zdobył kilka dużych kontraktów: buduje pawilony Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Królestwa Arabii Saudyjskiej, Portugalii czy Francji, o łącznej wartości ponad 120 mln EUR.
Dla konsorcjum Finasi SPI Pawilon Polski będzie jedynym kontraktem na Expo 2025, choć firma ubiegała się o inne.
Program kulturalno-gospodarczy
Choć były problemy z wyborem wykonawcy, PAIH cały czas pracowała nad programem promocji gospodarki i kultury.
– Został tydzień, by dołączyć do programu partnerskiego, w którym przedsiębiorcy mogą zostać partnerem Pawilonu Polski, partnerem wyposażenia lub wydarzenia. Zgłoszenia przyjmujemy na stronie expo.gov.pl – mówi Jacek Tomczak.
Dotychczas wpłynęło 45 zgłoszeń. Dla porównania, na Expo w Dubaju podpisano 33 umowy z partnerami. Będzie też zaangażowane 11 województw i siedem uczelni wyższych.
– Będziemy też wzmacniać budowanie relacji biznesowych pomiędzy polskimi i japońskimi przedsiębiorcami. 20 maja 2025 r. w Osace odbędzie się Polsko-Japońskie Forum Eksportowe, a 30 września 2025 r. Polsko-Japońskie Forum Inwestycyjne, poprzedzające Narodowy Dzień Polski na Expo. Zaprezentujemy tam nasz potencjał eksportowy i inwestycyjny, a także będziemy promować Polskę i polską gospodarkę. Przedstawimy również zachęty inwestycyjne – mówi Jacek Tomczak.
Część ekspertów wskazuje, że na Expo potrzebny jest program dla rodzin z dziećmi, bo to oni są głównymi gośćmi. Na sympozja i konferencje biznesowe nie przychodzi wielu zainteresowanych.