Od pakietów medycznych dla pracowników trzeba odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), a także składki ZUS. Po uchwale wydanej przez pełny skład Izby Finansowej Naczelnego Sądu Administracyjnego i zajęciu ostatecznego stanowiska przez Ministerstwo Finansów (MF) ten obowiązek jest już przesądzony. Wymaga zmiany dotychczasowej praktyki stosowanej przez pracodawców przy przyznawaniu zatrudnionym takich nieodpłatnych świadczeń. Dla ich prawidłowego opodatkowania konieczne jest inne niż do tej pory formułowanie zapisów w umowach z dostawcami usług medycznych.
Stare i nowe umowy
Z umów z dostawcami usług medycznych musi jasno wynikać wartość świadczenia przysługująca każdemu pracownikowi z osobna. Jeśli zapisy dotychczasowych umów tego nie określają, umowy muszą być renegocjowane. Należy w nich wskazać (albo wyodrębnić) kwoty przypadające na jednego pracownika w zakresie medycyny pracy oraz kwoty dotyczącej usługi dodatkowej opieki medycznej. W podobny sposób należy formułować nowe umowy.
— Trzeba rozdzielić świadczenia z medycyny pracy, które są zwolnione z opodatkowania i nie są przypisane do pracownika, od usług prywatnej medycyny — mówi „PB” Andrzej Marczak, doradca podatkowy, partner i szef Zespołu ds. PIT w KPMG.
Usługi dodatkowej opieki zdrowotnej powinny też być u pracodawcy zaewidencjonowane, a pracownicy informowani, że są objęci tymi świadczeniami. Jak przypomina doradca, stanowisku NSA zarzucano, że wiele osób podejmuje pracę, nie wiedząc, że cała załoga jest objęta pakietami medycznymi i w konsekwencji nie mają możliwości wpływania na swoją sytuację podatkową. Trudno ponadto określić wartość świadczeń przypadających na każdego pracownika.
— Często są to umowy ramowe, w których stawki przyjmuje się dla określonego przedziału liczby zatrudnionych, np. od 100 do 200 osób — podkreśla Andrzej Marczak.
Zmiana liczby zatrudnionych przekłada się na kwotę świadczenia na pracownika — im mniej jest osób, tym kwota wyższa, im więcej, tym niższa. Ekspert radzi zmianę umów na takie, które konkretnie określą obciążenia zatrudnionych, bo podatek jest „przypisany” do konkretnej osoby. Sugeruje, aby przede wszystkim pytano zatrudnionych, czy zgadzają się na objęcie pakietem medycznym, udokumentowano tę zgodę i pod tym warunkiem odprowadzano zaliczki na podatek. Jeśli abonament jest opłacany co miesiąc, zaliczki też muszą być płacone co miesiąc. Dotyczy to także składek ZUS i zdrowotnych, którym świadczenia te podlegają.
Rozliczenie dawnych świadczeń
Uchwała NSA i stanowisko MF oznaczają, że świadczenia przyznawane do tej pory powinny zostać teraz rozliczone podatkowo. Nie jest to jednak proste. Ekspert KPMG wskazuje, że do ewentualnego rozliczenia przeszłości ważne jest to, jakie umowy zawarto z dostawcami usług, czy np. ustalano wspólną kwotę abonamentu i dla medycyny pracy, i dla usług dodatkowych. A także, czy opieka obejmowała również rodzinę pracownika, byłych pracowników, rencistów, emerytów.
Takie ustalenia wymagają złożenia korekt deklaracji, w tym ZUS-owskich. Pracownicy powinni otrzymać od pracodawców korekty PIT-11 , złożyć skorygowane zeznania. W ocenie Andrzeja Marczaka, wiele takich spraw może się przedawnić, ale nie wszystkie. I może dojść do kontroli. Jak jednak podkreśla, biorąc pod uwagę, że do zamieszania przyczyniło się także MF, raczej nie powinno być kar karnych skarbowych. Uważa przy tym, że z uwagi na skomplikowane rozliczenie przeszłości należałoby ją oddzielić grubą kreską i dać sobie spokój ze skomplikowanym procesem opodatkowania dotychczas przyznawanych świadczeń. Zbyt wiele można przy tym popełnić błędnych wyliczeń.
Jednak jeśli urząd skarbowy będzie wymagał rozliczenia takich usług, pozostaje sporządzić korektę i zapłacić zaległy podatek wraz z odsetkami.
Skutki opodatkowania starych pakietów medycznych
Konieczne czynności:
Korekta informacji podatkowych PIT-4 i PIT-11 za poprzednie lata.
Korekta deklaracji ZUS.
Opodatkowanie przyznanych pracownikom pakietów medycznych w części dotyczącej świadczeń niewynikających z medycyny pracy.
Konsekwencje podjętych działań:
Ogrom prac administracyjnych.
Komplikacje przy ustaleniu wynagrodzenia netto, naliczeniu składek ZUS, korektach ubezpieczenia zdrowotnego (NFZ).
Odsetki od zaliczek, odsetki od zobowiązania rocznego.
Ryzyko zakwestionowania przez skarbówkę podziału świadczeń (kwot) na obowiązkowe i dobrowolne.
Źródło: KPMG
Co uchwalił NSA
NSA uchwalił: Wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 u.p.d.o.f., stanowią dla pracowników, uprawnionych do ich wykorzystania, nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 wymienionej ustawy (uchwała z 24 października 2011 r., sygn. akt II FPS 7/10). Jedno ze zdań odrębnych brzmiało: Uważamy, że sama tylko możliwość skorzystania przez pracownika z pakietu usług medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych, nie jest przychodem z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia i nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem, aczkolwiek ma ona wartość majątkową