To był kolejny pożywny rok dla produktów rolno-spożywczych, choć niektórzy wytwórcy wzrost sprzedaży okupili niską ceną. Na minusie były nieliczne kategorie — na największym owoce i przetwory.
Sektor żywnościowy ma za sobą kolejny rok eksportowych sukcesów — wynika z danych Agencji Rynku Rolnego. Sprzedaż zagraniczna wzrosła o 7,7 proc., do 23,6 mld EUR. Z czołówki nie dają się wypchnąć drobiarze — którym wolumen eksportu wzrósł o 18 proc., a wartość o 20 proc.
Niektórzy producenci mieli jednak powody do zmartwienia.
Światowy kryzys dotknął mleczarzy, którzy musieli przełknąć znacznie niższe ceny. Wartość zagranicznej sprzedaży mleka i przetworów spadła aż o 15 proc., choć wolumen wzrósł o 1 proc. Na minusie były też m.in. soki (wzrost wolumenu o 6 proc. i spadek wartości o 2 proc.), owoce i przetwory (spadek wolumenu o 12 proc. i wartości o 2 proc.), a także mięso wieprzowe (wzrost wolumenu o 6 proc. i spadek wartości o 1 proc.).
Znaczące różnice w porównaniu z 2014 r. odnotowały używki: alkohol, piwo i tytoń, ich producentów jednak to nie cieszy. © Ⓟ
Mięso wołowe i cielęce
Eksport 2015: 1,2 mld EUR
Wzrost wolumenu
19%
Wzrost wartości
26%
OKIEM BRANŻY
Halal daje stabilność
WITOLD CHOIŃSKI
prezes Związku Polskie Mięso
Wzrost eksportu i cen branża zawdzięcza przede wszystkim odbudowywaniu rynków dla mięsa halal. To jeden z niewielu sektorów branży rolno-spożywczej, który daje poczucie stabilności finansowej — pozwala uzyskać godziwą zapłatę. Cały czas walczymy o kolejnych odbiorców — m.in. Arabię Saudyjską. Gros mięsa tego typu zostaje jednak w UE, powiększają się tu społeczności muzułmańskie, a więc także popyt. Polska przez kilkanaście ostatnich lat była eksporterem cieląt, a od niedawna jest ich importerem — odchowuje je i sprzedaje mięso. Niedobór krajowego surowca to kolejny dowód na to, że sprzedaż urosła.
Piwo: Eksport 2015 172 mln EUR
OKIEM BRANŻY
Piwo czy piwopodobne
ANDRZEJ OLKOWSKI
prezes Stowarzyszenia Regionalnych Browarów Polskich
Tak wysoka dynamika cieszy, ale niestety zdecydowaną większość tego eksportu stanowią tanie piwa, w niektórych przypadkach wręcz wyroby piwopodobne. Eksport polskiego piwa wpisuje się w ogólny trend sprzedaży dużych wolumenów głównie dzięki konkurowaniu niską ceną. Mamy nadzieję, że to będzie się zmieniać. Każdy z małych browarów próbuje zbudować sobie przyczółki za granicą i eksport ruszył, ale jest na razie tak niewielki, że nie ma wpływu na globalne dane. To sprzedaż zagraniczna pozwala branży na zwiększanie produkcji — krajowy rynek zatrzymał się około 3 lat temu i wielu ekspertów uważa, że na tym poziomie już zostanie.
Wyroby alkoholowe
Eksport 2015: 212 mln EUR
OKIEM BRANŻY
Efekt niskiej ceny
LESZEK WIWAŁA
prezes Związku Pracodawców Polskiego Przemysłu Spirytusowego
Za wzrost eksportu alkoholu odpowiada głównie zwiększony handel spirytusem. To zapewne efekt niskiej ceny. Rynek napojów spirytusowych w ubiegłym roku się stabilizował po wcześniejszej 15-procentowej podwyżce akcyzy. Jest jednak za wcześnie, by pozytywny trend był widoczny w handlu zagranicznym. Przez wysoką podwyżkę podatku producenci musieli skupić się na rynku krajowym i ograniczyć inwestycje w promocję. W 2015 r. eksport wódki spadł o 5 proc., ale dzięki różnicom kursowym jego wartość była podobna jak w 2014 r. Polskie wódki mają duży i niewykorzystany potencjał eksportowy. Co ważne, wysyłamy za granicę markowy produkt kojarzony z Polską, dający dużą wartość dodaną dla gospodarki. Jeżeli uda się utrzymać stabilną sytuację na rynku wewnętrznym, w kolejnych latach eksport napojów spirytusowych powinien rosnąć.
Wyroby cukiernicze
Eksport 2015 1,6 mld EUR
OKIEM BRANŻY
Sami sobie
MAREK PRZEŹDZIAK
prezes Stowarzyszenia Polskich Producentów Wyrobów Czekoladowych i Cukierniczych Polbisco
Niestety szybszy wzrost wartości niż wolumenu nie wiąże się ze sprzedażą produktów premium, ale z podwyżkami cen spowodowanymi wyższymi kosztami surowców, w tym cukru. Rosnący eksport to wynik dużej aktywności firm, dla których stabilny krajowy rynek stał się zbyt ciasny. Sprzedaż poza UE [która wynosi około 400 mln EUR — red.] należy przypisać przede wszystkim małym i średnim producentom, którzy nie mają fabryk na całym świecie, tak jak międzynarodowe koncerny, więc eksportują, zamiast produkować na miejscu. Mniejsi wytwórcy bardzo potrzebują skoordynowanej polityki promującej polski eksport. Dziś cały wzrost zawdzięczają sobie, a nie wsparciu agend rządowych i ministerstw. Przez to nie wykorzystują całego potencjału, bo jako mniejsi gracze nie mają ogromnych budżetów marketingowych, zespołów promocji itp., którymi dysponują światowe grupy.
Tytoń i wyroby tytoniowe
Eksport 2015: 2,2 mld EUR
Tytoń na fali
Jeszcze na początku dekady wartość eksportu wyrobów tytoniowych wynosiła około 4,75 mld zł, teraz jest dwa razy większa. Nic dziwnego — Polska jest jednym z największych w Europie producentów tytoniu, a pracujące pełną parą fabryki mają tu cztery globalne koncerny: Philip Morris, British American Tobacco, Imperial Tobacco i Japan Tobacco International (JTI). Choć koncerny tytoniowe nie chcą oficjalnie wyjaśniać, skąd wziął się wyraźny eksportowy skok w 2015 r., wytłumaczenie wydaje się proste. Dwa lata temu koncerny zaczęły zamykać droższe w utrzymaniu fabryki na zachodzie kontynentu, masowo przenosząc produkcję na wschód. Imperial Tobacco zapowiedziało wtedy przeniesienie do Polski i Niemiec produkcji z Wielkiej Brytanii i Francji, JTI natomiast zlikwidował fabryki w Irlandii Północnej i Belgii (gdzie produkowano tańszy tytoń do palenia), ograniczył też moc w zakładzie w Niemczech. To właśnie wzrost handlu z krajami UE miał największy wpływ na zwiększenie eksportu wyrobów tytoniowych. Dynamicznemu wzrostowi wolumenu nie towarzyszł jednak równie dynamiczny wzrost wartości sprzedaży, co wskazuje na zmianę struktury eksportu i większy udział mniej przetworzonych produktow niskomarżowych.