Producenci napojów złożyli do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) wniosek o koncentrację. Chodzi o powołanie operatora systemu kaucyjnego, który będzie zbierał m.in. opakowania plastikowe po napojach o pojemności do 3 l. Autorami wniosku są: Coca-Cola HBC Polska, Colian, Żywiec-Zdrój, Grupa Maspex, Nestle Polska, Pepsi-Cola General Bottlers Poland, Red Bull, Oshee Polska, Zbyszko Company, Orangina Schweppes Polska, Nałęczów oraz Van Pur. Podmioty już kilka miesięcy temu zawarły porozumienie mające na celu współpracę w przygotowaniach do udziału w systemie kaucyjnym. W branży pojawiały się wówczas obawy, że chcąc tworzyć operatora, będą musiały wystąpić o zgodę do Komisji Europejskiej (jej akceptację muszą uzyskać np. producenci piwa chcący tworzyć operatora). Andrzej Gantner, wiceprezes i dyrektor generalny Polskiej Federacji Producentów Żywności Związku Pracodawców, informuje, że producentom napojów bezalkoholowych wystarczy zgoda UOKiK, ponieważ ze względu na dużą liczbę firm na rynku spada ryzyko koncentracji i ograniczania konkurencji. Pozyskanie opinii polskiego urzędu antymonopolowego zazwyczaj trwa znacznie krócej niż zdobycie zgody KE. Mimo to krajowym firmom trudno będzie w terminie zbudować system kaucyjny, który ma ruszyć już 1 stycznia 2025 r.
Długa lista zadań operatora
- Nie wystarczy powołać operatora systemu kaucyjnego, by uruchomić system. Trzeba podpisać umowy ze sklepami, kupić urządzenia do zbierania opakowań, zbudować system rozliczania kaucji i butelek oraz przekazywania ich do recyklingu. To czasochłonny proces, który na Słowacji trwał dwa lata. Polski system kaucyjny będzie drugi co do wielkości w Europie, zakładamy więc, że potrzeba co najmniej 24 miesięcy na jego wdrożenie – mówi Andrzej Gantner.
Szacuje, że operatorzy będą musieli zebrać 16 mld opakowań rocznie i rozliczać około 10 mld zł kaucji.
- Obecnie na rynku działa 600 automatów do zbierania opakowań, a będzie potrzeba 15 tys. Operatorzy muszą zdobyć finansowanie na ich zakup, zakontraktować dostawy u producentów itp. – wylicza branżowy ekspert.
Do zbioru opakowań kaucyjnych w Polsce będą zobowiązane sklepy o powierzchni nie mniejszej niż 200 m kw. Około 40 proc. udziału w rynku mają jednak mniejsze placówki handlowe, z których wiele też chce się włączyć w system kaucyjny. Andrzej Gantner szacuje, że operatorzy będą musieli stworzyć warunki do odbioru opakowań i rozliczania kaucji z około 50 tys. mniejszych sklepów.
Potrzebna zmiana prawa
Szybkie i sprawne przygotowanie systemu uniemożliwia także brak planowanych zmian legislacyjnych, o które od dawna apelują organizacje branżowe. Resort klimatu obiecał spełnić wiele ich postulatów dotyczących m.in. zwolnienia kaucji z VAT i tzw. podążania jej za opakowaniem oraz wyłączenia z systemu opakowań po mleku. Oprócz tych zmian Ministerstwo Klimatu i Środowiska planuje także doprecyzować przepisy dotyczące tworzenia i nadzorowania operatorów. Sami zainteresowani też widzą taką potrzebę. Andrzej Gantner za niezbędne uważa np. wprowadzenie sankcji za nieprawidłowe rozliczenie kaucji i opakowań między operatorami i uszczelnienie całego systemu.