W ogłoszonym przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) konkursie Ścieżka SMART z działania 1.1 programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki będą mogły startować konsorcja składające się tylko z przedsiębiorstw albo z przedstawicieli biznesu i organizacji badawczych lub pozarządowych. Liderem każdego partnerstwa musi być firma. NCBR przeznaczyło na projekty dotyczące realizacji prac B+R i wdrażania innowacji łącznie 1,3 mld zł. Połowa tej puli dofinansuje przedsięwzięcia prowadzone przez konsorcja z udziałem dużych przedsiębiorstw. Natomiast jej druga część zostanie przeznaczona na projekty partnerstw, w których skład nie wchodzą duże firmy. NCBR zastrzega możliwość przesuwania pieniędzy w ramach wspomnianej puli w przypadku niewykorzystania ich na jeden z zakładanych celów.
Nowy produkt lub usługa
Prof. Jerzy Małachowski, dyrektor NCBR, zwraca uwagę, że projekty badawczo-rozwojowe zazwyczaj są skomplikowane, bo ich celem jest opracowanie zupełnie nowego produktu, usługi lub technologii.
– Mimo że mają one potencjał badawczy lub wdrożeniowy, przedsiębiorcy często nie są w stanie samodzielnie ich zrealizować. Dlatego NCBR organizuje konkurs, którego ideą jest tworzenie innowacji w partnerstwie z innymi firmami, organizacjami badawczymi lub pozarządowymi – zaznacza prof. Jerzy Małachowski.
Dodaje, że taka współpraca zazwyczaj daje sporo większe szanse na biznesowy sukces niż w przypadku przedsięwzięć prowadzonych przez firmy w pojedynkę.
Harmonogram prac B+R
Eksperci NCBR zwracają uwagę na kryteria wyboru projektów w konkursie Ścieżka SMART. Zweryfikują, czy prace B+R i dotyczące ich realizacji zadania są jasno sprecyzowane, niezbędne, logiczne i umożliwiają osiągnięcie zakładanych rezultatów, a także czy ich harmonogram jest realistyczny. Co ważne, NCBR nie sfinansuje wspomnianych prac, jeśli nie będą one miały charakteru badań przemysłowych lub prac rozwojowych. Dlatego, jak podkreślają eksperci NCBR, warto sprawdzić te kwestie jeszcze przed złożeniem wniosku o dofinansowanie.
Warto zaznaczyć, że jeśli w skład partnerstwa wchodzi duże przedsiębiorstwo, wówczas projekt musi uwzględniać prace B+R. Taki sam wymóg jest w przypadku organizacji badawczych. Natomiast konsorcja z udziałem MŚP mają wybór - przedsięwzięcia mogą dotyczyć albo prac B+R, albo wdrażania innowacji.
W Ścieżce SMART wnioskodawcy mają możliwość dofinansowania pięciu dodatkowych elementów działalności gospodarczej. Są one nieobowiązkową częścią projektu. W zależności od potrzeb danego partnerstwa, jego członkowie mogą rozszerzyć zakres tematyczny przedsięwzięcia i otrzymać dofinansowanie na budowę lub rozbudowę własnego centrum B+R i zakup infrastruktury badawczej. Ponadto NCBR wesprze działania konsorcjów dotyczące promocji biznesu za granicą i tworzenia zielonych technologii, a także rozwiązania związane z transformacją cyfrową, cyberbezpieczeństwem, doskonaleniem kompetencji pracowników i kadry zarządzającej.
Eksperci podkreślają, że w przypadku złożenia w naborze maksymalnie 400 wniosków o dofinansowanie, wyniki pierwszego i drugiego etapu oceny projektów powinny być znane odpowiednio w ciągu 85 i 160 dni od zamknięcia konkursu. W przypadku złożenia większej liczby wniosków o dofinansowanie terminy zatwierdzenia wspomnianych wyników zostaną wydłużone zgodnie z regulaminem wyboru projektów.
Krótsza ocena projektów
Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, minister funduszy i polityki regionalnej, zapowiada, że wnioski o dofinansowanie w ramach kolejnego naboru Ścieżki SMART dla MŚP, organizowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, również będą weryfikowane krócej niż do tej pory.
– Będą one oceniane nie przez rok, jak było do tej pory, ale w ciągu kilku miesięcy – podkreśla Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.
Aleksander Szalecki, partner zarządzający w spółce doradczej Stratego, zwraca uwagę, że udział firm w budżecie danego projektu musi wynosić co najmniej 50 proc. To oznacza, że kluczową rolę w kontekście zapewnienia wkładu finansowego - nawet w partnerstwach z organizacjami badawczymi - będą pełniły przedsiębiorstwa.
– W przypadku projektów biorących udział w tym konkursie najtrudniejsze będzie m.in. uzgodnienie warunków umowy konsorcjów i podział praw własności intelektualnej do rezultatów przedsięwzięć. Pewnym ułatwieniem w tej edycji naboru jest to, że umowę konsorcjum można podpisać dopiero po uzyskaniu wyników oceny projektu. Dzięki temu członkowie partnerstwa będą mieli więcej czasu na negocjacje, które są trudne i czasochłonne, właśnie ze względu na kwestie dotyczące podziału praw własności intelektualnej – wyjaśnia Aleksander Szalecki.
Innowacyjność technologii
Partner zarządzający w Stratego zwraca uwagę także na kryterium innowacyjności technologii, które jego zdaniem jest jednym z najtrudniejszych do spełnienia i zarazem kluczowym.
– Wymaga ono od przedsiębiorcy szczegółowej analizy rynku i pokazania przewagi nad konkurencją przy użyciu konkretnych wskaźników liczbowych. Bardzo ważne są parametry, które pokażą wyższość proponowanej technologii nad obecnie istniejącymi rozwiązaniami – tłumaczy Aleksander Szalecki.
Ubolewa, że konkurs nie przewiduje większych ułatwień dotyczących rozliczania kosztów projektu w formie ryczałtu, co - jak zaznacza - jest już standardem w przedsięwzięciach finansowanych przez Komisję Europejską.
– W przypadku dużych konsorcjów budżety projektów często obejmują setki pozycji. Wówczas rozliczanie kosztów przedsięwzięć jest czasochłonne i skomplikowane. Wprowadzenie niezbędnych ułatwień w tej dziedzinie znacznie uprościłoby zarządzanie projektami i zwiększyłoby efektywność ich realizacji – ocenia Aleksander Szalecki.
Zwraca uwagę także na termin rozpatrywania projektów przez organizatorów konkursu Ścieżka SMART.
– Kiedy w 2015 r. wystartowały nabory Szybka Ścieżka, projekty były oceniane bardzo szybko, w ciągu dwóch-trzech miesięcy. Tymczasem ostatni nabór Ścieżki SMART dla sektora MŚP rozstrzygnięto po około roku i dalej trwa podpisywanie umów z beneficjentami dotacji. Niestety, to zniechęca część przedsiębiorców do ubiegania się o to dofinansowanie – podkreśla Aleksander Szalecki.