W 2022 r. napłynęło do Polski prawie 29,5 mld USD bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ), tylko o 0,4 proc. mniej niż rok wcześniej - wynika z najnowszego raportu UNCTAD. Dla porównania: kraje rozwinięte zanotowały spadek o prawie 37 proc., a z krajów UE wręcz odpłynęło łącznie 124,9 mld USD. W Czechach natomiast wartość inwestycji urosła o 8,9 proc. do prawie 9,9 mld USD. Polska pozostaje w TOP20 krajów, do których napływa najwięcej BIZ, choć spadła z 13. na 14. miejsce.
Dokąd napływa najwięcej inwestycji (w mld USD)
| Kraj (miejsce w 2021 r.) | 2021 | 2022 |
| USA (1) | 388 | 285 |
| Chiny (2) | 181 | 189 |
| Singapur (4) | 131 | 141 |
| Hongkong (3) | 140 | 118 |
| Brazylia (6) | 51 | 86 |
| Australia (21) | 21 | 62 |
| Kanada (5) | 66 | 53 |
| Indie (8) | 45 | 49 |
| Szwecja (19) | 21 | 46 |
| Francja (12) | 31 | 36 |
| Meksyk (11) | 32 | 35 |
| Hiszpania (17) | 22 | 35 |
| Japonia (15) | 25 | 33 |
| Polska (13) | 30 | 29 |
| Izrael (18) | 21 | 28 |
| Zjednoczone Emiraty Arabskie (22) | 21 | 23 |
| Indonezja (20) | 21 | 22 |
| Włochy (183) | -9 | 20 |
| Chile (28) | 13 | 20 |
| Korea Południowa (16) | 22 | 18 |
| Źródło: UNCTAD |
Drastycznie spadła wartość fuzji i przejęć zrealizowanych w naszym kraju – z 2,4 mld USD do 183 mln USD. W UE zmniejszyła się o kilka procent, a w Czechach urosła ośmiokrotnie, przekraczając 1 mld USD. W Polsce tąpnęła także wartość ogłoszonych projektów greenfield - spadek wyniósł aż 23 proc. W Czechach było jeszcze gorzej (-37 proc.), ale w UE nastąpiła poprawa (wzrost o 16 proc.).
W ubiegłym roku polskie firmy zainwestowały za granicą więcej niż w 2021 r. (prawie 2,2 mld USD wobec 1,8 mld USD).
Było gorzej i będzie gorzej
Wartość inwestycji w krajach rozwiniętych spadła o 37 proc. do 378 mld USD, a z Europy inwestorzy wręcz wycofali 107 mld USD. Był to jednak efekt pojedynczych transakcji, a nadzieję dają nowe projekty. Ich liczba była o 4 proc. większa niż w 2021 r., a wartość - o 37 proc. Kraje rozwijające się zanotowały w 2022 r. wzrost BIZ o 4 proc. do 916 mld USD i odpowiadają obecnie za 70 proc. globalnych inwestycji. Liczba ogłoszonych na świecie projektów greenfield urosła o 15 proc. Najwięcej przybyło inwestycji w półprzewodniki (26 proc.), infrastrukturę oraz globalne łańcuchy wartości, a ubyło - w gospodarkę cyfrową i energetykę.
Przepływy BIZ na świecie spadły w 2022 r. o 12 proc. do 1,3 bln USD po tym, jak zanurkowały w 2020 r. o 43,7 proc. i odbiły w 2021 r. o 53,7 proc. Inwestycjom nie sprzyjały kryzysy: wojna w Ukrainie, wysokie ceny żywności i energii, ryzyko recesji i wzrostu zadłużenia. W tym roku UNCTAD przewiduje kontynuację spadkowego trendu. Wstępne dane, z których wynika, że w I kw. 2023 r. liczba transakcji project finance znacznie spadła, a liczba fuzji i przejęć spowolniła, potwierdzają te prognozy.
EY: pomogły Ukraina i Białoruś
W opublikowanym w maju przez EY raporcie o inwestycjach w Europie Polska zajęła ósme miejsce (rok wcześniej dziewiąte, a dwa lata wcześniej siódme) wśród krajów, do których napłynęło najwięcej projektów. W 2022 r. było ich 237, o 23 proc. więcej niż rok wcześniej. Wyższy wzrost w pierwszej dziesiątce miała tylko Portugalia (24 proc.). Ubiegłoroczne projekty realizowane w Polsce stworzą jednak o 12 proc. mniej miejsc pracy (18,4 tys.).
Eksperci EY uważają, że inwestycje w Europie mogą urosnąć ze względu na nearshoring lub friendshoring, czyli trend do lokowania inwestycji w pobliskich krajach, z tego samego kręgu politycznego. 52 proc. firm tworzy regionalne łańcuchy dostaw, 47 proc. chce być bliżej klientów, a 46 proc. wraca na krajowe rynki. Firmy muszą też inwestować, bo trwa transformacja cyfrowa oraz przejście do gospodarki net zero. W Polsce rośnie też znaczenie inwestycji podejmowanych przez podmioty z Ukrainy i Białorusi. W 2022 r. stanowiły 11,2 proc. wszystkich projektów, podczas gdy w 2020 r. 1,4 proc., a w 2021 r. 7,8 proc.