Przepisy, które obowiązują w zjednoczonej Europie, od zeszłego roku wprowadzają zamieszanie na polskim rynku leasingu.
W 2004 r. rodzimy rynek leasingu ulegał silnym wahaniom. Wielu przedsiębiorców przyspieszyło decyzje inwestycyjne przed 1 maja, ponieważ po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej zmieniły się przepisy dotyczące VAT. Skutki tego wzmożonego popytu z pierwszej połowy roku zostały zniwelowane przez zalew używanych aut, który odnotowaliśmy w drugim półroczu. Masowy import używanych aut spowodował zakłócenia w szacowaniu wartości pojazdów poleasingowych na rynku wtórnym.
Bez podatku nie da rady
Przepisy podatkowe dotyczące leasingu na przestrzeni ostatnich kilku lat podlegały istotnym zmianom. Z dniem 1 maja 2004 r. weszła w życie nowa ustawa o VAT. Jej uregulowania zmieniły rozliczenia tego podatku od leasingowanych samochodów.
— Po pierwsze, uznano, że w przypadku leasingu finansowego powinien być on rozliczany jako dostawa towarów, co skutkuje koniecznością naliczenia jednorazowo podatku VAT od całej wartości umowy leasingowej, a nie okresowo — od poszczególnych rat. Po drugie, zmieniły się reguły zaliczania samochodów do kategorii ciężarowych. Wreszcie po trzecie, ustawodawca zezwolił w przypadku leasingu samochodów osobowych na odliczenie 50 proc. VAT od czynszu i innych płatności, nie więcej jednak niż 5 tys. zł — wyjaśnia Andrzej Dębiec, radca prawny, partner w kancelarii Lovells.
Zdaniem Adama Surowskiego, dyrektora pionu handlowego w BRE Leasing, likwidacja słynnej kratki zmniejszyła grupę samochodów, wobec których można było zastosować szersze odliczanie VAT.
— Wzór Lisaka służył rozróżnieniu aut, od których przysługuje pełne odliczenie VAT przy zakupie i VAT od paliwa — dodaje Adam Surowski.
Pożegnanie wzoru
Mimo zmian w zasadach naliczania podatku VAT, trudno jednak mówić o rewolucji na rynku leasingu.
— W podatkach dochodowych zmian było niewiele i nie miały one zasadniczego wpływu na sposób ustalania kosztów i przychodów z tytułu takich umów. Może tylko szkoda, że przy okazji nowelizacji ustaw podatkowych ustawodawca nie pokusił się o wyjaśnienie kilku wątpliwości dotyczących rozliczania umów leasingowych — mówi Andrzej Dębiec.
Czy zatem wprowadzenie odmiennych zasad rozliczania leasingu finansowego ma w praktyce niewielkie znaczenie?
— Ta forma udostępniania samochodów stosowana jest rzadko, ze względu na mniej korzystne rozliczenia podatków dochodowych. Ograniczenie rodzaju samochodów, których leasing uprawnia do pełnego odliczenia podatku VAT, wskutek wprowadzenia nowego wzoru wyliczania minimalnej ładowności, jak się okazuje, również nie spowodowało istotnego obniżenia liczby zawieranych umów. Należy założyć, że przyczyniło się do tego umożliwienie podatnikom odliczenia, co prawda w ograniczonym zakresie, podatku VAT od samochodów osobowych. Wydaje się, że dużo gorszy wpływ na rozwój leasingu samochodów będą miały nowe rozwiązania wprowadzone do ustawy na skutek nowelizacji uchwalonej 21 kwietnia 2001 r. — tłumaczy dalej Andrzej Dębiec
Wzór Lisaka zastąpiono zapisem, który oddziela samochody osobowe od dostawczych i ciężarowych.
— W przypadku pojazdów o masie całkowitej powyżej 3,5 t będzie przysługiwało pełne odliczenie podatku VAT i to zarówno od zakupu takiego pojazdu, jak i od paliwa. Pełne odliczenia będą przysługiwały również samochodom dostawczym — o ile będą miały trwałą przegrodę tuż za pierwszym rzędem siedzeń. Jeżeli w samochodzie kratka lub szyba znajdzie się za drugim rzędem, pełny odpis będzie przysługiwał tylko wtedy, gdy przestrzeń bagażowa będzie przekraczać 50 proc. długości auta. Wprowadzono również zmianę polegającą na możliwości odliczeń VAT przy zakupie samochodu osobowego do celów służbowych — do 60 proc., maksymalnie 6 tys. zł. Nadal jednak nie będzie można odliczać VAT od paliwa kupowanego dla tego rodzaju aut — mówi Adam Surowski.
Jeszcze nie koniec
W 2004 r. nadal w strukturze rynku dominował leasing pojazdów drogowych z ich 72-proc. udziałem w rynku. O 16 proc. zwiększył się natomiast udział samochodów osobowych w rynku leasingu pojazdów. W pierwszym kwartale tego roku nastąpiła wyraźna zmiana polegająca na spadku udziału pojazdów w rynku leasingu z ponad 70 proc. do 62 proc. Zwraca też uwagę wyraźnie niższy, od średniej rynkowej, wskaźnik wzrostu segmentu pojazdów — wzrost o 4,16 proc. w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego.
Nowe regulacje wprowadzają ograniczenia liczby modeli objętych możliwością odliczenia podatku VAT. Z listy pojazdów, od których można odliczyć pełny VAT znikną m.in. pięcioosobowe samochody, takie jak Citroen Berlingo, Renault Kangoo, Fiat Doblo czy Volkswagen Caddy. Na zakup takich aut firmom pozostały 3 miesiące. Jeśli ktoś przewiduje finansowanie takiego samochodu lea- singiem — to czasu jest jeszcze mniej, bo zgodnie z nowymi przepisami, aby zachować prawo do pełnego odliczenia VAT, umowę leasingową należy zawrzeć przed 1 czerwca i zarejestrować ją w urzędzie skarbowym do 15 czerwca 2005 r. Dla tych, którzy chcą wy- leasingować samochody z kratką, najważniejszą datą jest więc 31 maja, jako ostateczny termin zawierania umów leasingowych. Natomiast 15 czerwca jest ostatecznym terminem rejestracji wszystkich umów leasingowych na pojazdy, które zgodnie z przepisami stracą prawo do pełnego odliczenia VAT.