UOKiK łagodzi finansowe karanie firm

2022 był drugim z rzędu rokiem, w którym spadała surowość Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) wobec przedsiębiorców. 428 mln zł kar w 2022 r. to jednak ciągle dość wysoki poziom – to trzeci wynik w ostatniej dekadzie (patrz infografika). Największe obciążenia spadły na firmy za stosowanie praktyk ograniczających konkurencję (241 mln zł). Sankcje za naruszanie zbiorowych interesów konsumentów oraz niedozwolone postanowienia umowne wyniosły 102 mln zł, a za pozostałe zabronione czyny 85 mln zł. Liderem wśród najsurowiej ukaranych w tamtym roku jest Allegro. Na tę firmę UOKiK nałożył dwie kary o łącznej wysokości 210 mln zł. Na kolejnych miejscach „podium” plasują się Agri Plus (68,5 mln zł) i Bo Energy (28,4 mln zł).

Wyjątkowy pod względem kar dla firm był 2020 r., w którym prezes UOKiK nałożył kary o łącznej wysokości prawie 31 mld zł. To historyczny rekord, który zapewne nigdy nie zostanie pobity. Tak wysoka kwota kar wynikała z gigantycznej sankcji dla Gazpromu i kilku spółek budujących Nord Stream2 (29 mld zł). W listopadzie 2022 r. polski Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił tę decyzję. Wyrok nie jest jednak prawomocny i urząd zamierza walczyć w wyższej instancji.

Stałą prawidłowością jest, że tylko część kar nałożonych na firmy jest płacona. Wynika to z efektów zazwyczaj wieloletnich procesów sądowych. W ubiegłym roku przedsiębiorcy wpłacili do budżetu państwa 117 mln zł z kar nałożonych przez urząd (niektóre jeszcze z 2009 r.). W 2021 r. wpłacili 155 mln zł, zaś w 2020 r. 15,5 mln zł.

– Rok 2022 był kolejnym, który przyniósł decyzje dotyczące dużych spraw. Mam na myśli skomplikowane przypadki, wymagające głębszej analizy, dotyczące znaczących graczy na rynku lub szczególnie bulwersujących praktyk, których negatywne skutki były powszechnie odczuwalne. Tego typu sprawy oznaczają wysokie kary finansowe. Największa została nałożona na spółkę Allegro, która wykorzystywała pozycję rynkową, faworyzując własny sklep internetowy kosztem konkurencyjnych sprzedawców. Skutki tej praktyki odczuwali również konsumenci kupujący na tej platformie, bowiem mogli mieć utrudniony wybór produktów – mówi Tomasz Chróstny, prezes UOKiK.

Poznaj program “II Kongresu Prawo Konsumenckie”, 23-24 maja 2023, Warszawa >>

Wskazuje priorytety urzędu w obecnym roku.

– W zakresie ochrony konsumentów ważnym zadaniem będzie czuwanie nad przestrzeganiem przez przedsiębiorców nowych przepisów chroniących konsumentów, które weszły w życie 1 stycznia 2023 r. Rozpoczęliśmy już pierwsze działania. Będziemy również kontynuować postępowania dotyczące walki z systemami promocyjnymi typu piramida, inwestycji alternatywnych oraz właściwego oznaczania reklam przez influencerów w mediach społecznościowych. Bez wątpienia będziemy również wnikliwie obserwować przedsiębiorców z sektora rolno-spożywczego, finansowego, energetycznego czy szeroko rozumianego e-commerce – informuje Tomasz Chróstny.

Zapowiada intensyfikację kontroli i karania.

– W obszarze ochrony konkurencji powinny wejść w życie nowe przepisy implementujące dyrektywę ECN+. Zmiany dotyczyć będą m.in. doprecyzowania uprawnień dochodzeniowych urzędu, ściślejszej współpracy organów antymonopolowych, zmian w zakresie kar finansowych czy programu łagodzenia kar. Ponadto będzie nam zależało na efektywnym pozyskiwaniu informacji o niedozwolonych działaniach przedsiębiorców w ramach programu Sygnalista. W dłuższej perspektywie wyzwaniem dla nas jest zadbanie o uczciwą konkurencję w trakcie transformacji cyfrowej, energetycznej i środowiskowej. Czekają nas niezwykle pracowite lata – zaznacza prezes UOKiK.