KOMENTARZ
MATEUSZ STANKIEWICZ
wspólnik w Orzeł Stankiewicz Kancelaria Radców Prawnych
Co więcej, nie ma znaczenia, czy umowa taka ma formę oddzielnego dokumentu, czy też została zapisana w formie odpowiedniej klauzuli w umowie o pracę. To stwierdzenia zawarte zarówno w wyroku z 11 lutego 2015 r. (sygn. akt I PK 123/14), jak i późniejszej uchwale z 6 maja 2015 r. (sygn. akt III PZP 3/15). Konsekwencją tego jest fakt, że w razie przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę stanie się on z mocy prawa stroną stosunków pracy, natomiast nie będzie związany uprzednio zawartymi z pracownikami umowami o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Umowy te bowiem ze swej natury wchodzą w życie dopiero po rozwiązaniu stosunku pracy i nie mogą stanowić jego części. Tym samym pracodawca przejmujący zakład pracy nie staje się ich stroną.
To niewątpliwie bardzo ważna wypowiedź SN porządkująca system prawa w tym zakresie. Umowy o zakazie konkurencji zrobiły zawrotną „karierę” kilkanaście lat temu, zaraz po ich wprowadzeniu do Kodeksu pracy. Wielu pracodawców szukało w nich na wyrost zabezpieczenia swoich interesów, nie zdając sobie do końca sprawy z konsekwencji. Nie dbano przede wszystkim o to, że umowy te są rozwiązywalne tylko w przypadku, gdy przewidziano w nich i opisano taką możliwość. Co więcej, niewywiązywanie się byłego pracodawcy z obowiązku zapłaty odszkodowania powoduje, że były pracownik przestaje być związany zakazem konkurencji a w dalszym ciągu uprawniony jest do otrzymywania odszkodowania przez cały okres pierwotnie zastrzeżonego obostrzenia. Wielu pracodawców zostało zatem z zawartymi umowami o zakazie konkurencji pomimo całkowitej utraty ich gospodarczego znaczenia. W takim sensie przeniesienie zakładu pracy na inny podmiot może stanowić doskonałe narzędzie do rozwiązania tego problemu.
Ponadto pogląd SN eliminuje część ryzyk prawnych związanych z transakcjami typu asset Deal, a więc polegających na nabyciu określonego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, a stanowiących przejęcie zakładu pracy w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Oto bowiem nabywca nie będzie ryzykował koniecznością wypłaty odszkodowań dla odchodzących pracowników przejętych wraz z zakładem pracy.
Z drugiej strony, nowy pracodawca przejmujący zakład pracy będzie musiał zadbać o podpisanie na nowo umów o zakazie konkurencji z kluczowymi pracownikami, jeżeli wymagają tego jego interesy. Warto w tym miejscu dodać, że odmowa podpisania takiej umowy przez pracownika może stanowić usprawiedliwioną przyczynę rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony za wypowiedzeniem.
Mimo że stanowisko SN porządkuje pewne kwestie, powstają jednak kolejne pytania pozostające wciąż bez odpowiedzi. Na przykład, skoro umowa o zakazie konkurencji nie przechodzi na nowego pracodawcę, to czy w chwili przejęcia zakładu pracy aktualizuje się ona względem poprzedniego pracodawcy? A co za tym idzie, czy w razie sprzedaży przedsiębiorstwa nie trzeba się będzie liczyć z obowiązkiem zapłaty odszkodowań na rzecz byłych pracowników? © Ⓟ