Marta Olkowicz, adwokat, Kancelaria Kopeć Zaborowski
Na ten moment nie przewidziano możliwości odwołania się przez pracownika w sytuacji, gdy umowa B2B zostanie podważona przez inspekcję pracy. To może stanowić poważny problem.
Umowy cywilnoprawne
Aktualnie osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych odprowadzają składki na ubezpieczenie społeczne tylko do wysokości minimalnego wynagrodzenia i jeśli umowa zlecenia jest ich jedynym dochodem. Kolejne umowy zlecenia nie podlegają składkom na ubezpieczenie społeczne pod warunkiem, że nie są to umowy zawarte z pracodawcą, a kwota wynagrodzenia z pierwszej umowy jest wyższa niż minimalne wynagrodzenie.
Pełne oskładkowanie umów cywilnoprawnych spowoduje, że osoby zatrudnione na ich podstawie otrzymają niższe wynagrodzenie netto. Zmiana, która zostanie wprowadzona od nowego roku, przyniesienie jednak korzyść w postaci otrzymywania w przyszłości wyższej emerytury.
Negatywne skutki odczują także „pracodawcy” zatrudniający na podstawie umów cywilnoprawnych. Od nowego roku będą oni musieli odprowadzać wyższe składki na ubezpieczenie społeczne za swoich „pracowników”. Szacuje się, że będą oni od nowego roku ponosili koszty o około 20 proc. wyższe niż obecnie.
Zmiana, które wejdzie w życie od nowego roku, położy kres odprowadzaniu składek na ZUS tylko od jednej umowy cywilnoprawnej. Osoby posiadające dwie takie umowy będą obowiązane do uiszczania składek od każdej z nich.
Objęcie pełnym ubezpieczeniem społecznym umów cywilnoprawnych będzie automatycznie oznaczało likwidację zbiegu tytułów ubezpieczeń. Niemożliwe zatem będzie od nowego roku dokonanie wyboru przez zleceniobiorców, od której umowy chcą odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne.
Co istotne, umowy cywilnoprawne zawierane z osobami poniżej 26 roku życia nadal pozostaną ,,nieozusowane’’
Wiele osób oraz instytucji sprzeciwia się temu, aby zmiana ta weszła w życie już od 2025 r. i wskazuje, by przesunąć ją na 2026 r. Miała ona wejść w życie już cztery lata temu, ale wybuchła pandemia COVID-19. Obecnie nic nie wskazuje na to, aby nowe zasady odprowadzania składek ZUS od umów cywilnoprawnych miały zostać przesunięte na 2026 r.
Umowy B2B
Od nowego roku inspektorzy pracy mają uzyskać nowe uprawnienie w postaci decydowania o konieczności przekształcenia umowy B2B w umowę o pracę. Decyzja ta będzie miała charakter administracyjnej, a pracodawcy ma przysługiwać prawo odwołania się od niej. Obecnie mówi się jedynie o prawie pracodawcy do złożenia odwołania. Nie wiadomo, czy takie możliwości zostaną wprowadzone dla pracowników. Przyznanie uprawnienia do złożenia odwołania tylko pracodawcy może być sprzeczne z prawem, gdyż nie zostanie w takiej sytuacji zachowana równowaga stron.
Wdrożenie takiego uprawnienia ma na celu zwalczanie pozornego samozatrudnienia. Państwowa Inspekcja Pracy będzie przede wszystkim przyglądać się sytuacjom, w których dana osoba była zatrudniona na podstawie umowy o pracę, a następnie założyła działalność gospodarczą i w jej ramach świadczy usługi na rzecz byłego już pracodawcy. Przy podejmowaniu decyzji inspektorzy pracy przeanalizują przede wszystkim kwestię podporządkowania oraz wydawania poleceń, czyli klasyczne elementy stosunku pracy. Obecnie nie jest znana data wejścia w życie takowego uprawnienia.