W corocznym raporcie dotyczącym 15 największych w Polsce firm budowlanych, opracowanym przez Deloitte, lider jest jeden — Budimex. W zestawieniu zadebiutowały także Goldbeck i giełdowe ZUE, które zamyka budowlaną pietnastkę. Rywalom trudno jednak będzie przebić Budimex. W 2019 r. osiągnął prawie 7,6 mld zł przychodów, a plasujący się na drugim miejscu Strabag prawie 3 mld zł mniej. Budimex miał też ponad 550 mln zł zysku na sprzedaży, a Warbud — wicelider — niespełna 165 mln zł, ale to on osiągnął najwyższą, ponad 10-procentową marżę na działalności operacyjnej. Dariusz Blocher, prezes Budimeksu, nie otwiera więc szampana.
— Ubiegły rok nie przysporzył nam szczególnych powodów do dumy. Na tle branży budowlanej nasz wynik na poziomie 4 proc. rentowności wygląda w miarę dobrze, w ostatnich trzech, czterech latach dla dużych przedsiębiorstw oscylowała ona między 0 a 1 proc. W latach 2016-17 nasza rentowność była jednak zdecydowanie powyżej 5 proc. Na tym tle ubiegły rok wypadł słabiej, aczkolwiek poprawiliśmy wyniki w stosunku do najgorszego dla nas roku 2018 r. — mówi Dariusz Blocher.
Krótkoterminowy spokój
Perspektywy na najbliższe miesiące Budimex ocenia pozytywnie, ale dostrzega też sporo zagrożeń.
— Będziemy oddawać do użytku część odcinków przed terminem, np. na A1 od Piotrkowa Trybunalskiego do Tuszyna i na trasach S6 i S19 — mówi Dariusz Blocher.
Przecinanie wstęgi na otwarciach inwestycji może się jednak szybko skończyć, jeśli zamawiający nie uruchomią rychło nowych przetargów.
— Z danych, które opublikował GUS za lipiec i sierpień 2020 r., wynika, że produkcja budowlano-montażowa spadła o prawie 10 proc. r/r. To głównie wynik spadku zamówień samorządów. Budimex jest w dobrej sytuacji, więc jeszcze przez kilkanaście miesięcy nie powinno nas to bardzo martwić, ale już dzisiaj rząd i samorządy powinny ogłaszać przetargi. Branża budowlana, mająca około 9 proc. udziału w PKB i zatrudniająca ponad milion pracowników, będzie jedyną, która pociągnie PKB w przyszłym roku i kolejnych — ma nadzieję Dariusz Blocher.
Obawy o przyszłość
Prezes Budimeksu zastrzega jednak, że sytuacja pogarszająca się w związku z pandemią może spowodować trudności w uzyskiwaniu pozwoleń na budowę. Opóźnienia mogą wystąpić zwłaszcza w kontraktach wykonywanych w formule zaprojektuj i zbuduj. Łukasz Michorowski, partner w dziale Audit & Assurance w Deloitte, także obawia się negatywnych skutków pandemii w długim okresie.
— Krótkoterminowa perspektywa dla polskiego rynku budownictwa jest dobra. W średnim i długim okresie sektor będzie musiał się zmierzyć z ogólnym spowolnieniem gospodarczym, które zostało pośrednio spowodowane wystąpieniem na świecie pandemii wirusa COVID-19. Ze względu na niepewną sytuację gospodarczą wiele podmiotów prywatnych wstrzymuje decyzje inwestycyjne dotyczące przyszłych projektów. W tym kontekście dużego znaczenia dla sektora nabiera kontynuacja dużych inwestycji publicznych, infrastrukturalnych — dodaje Łukasz Michorowski.
Z ankiety opracowanej przez Deloitte w trakcie tworzenia raportu wynika jednak, że nastroje w branży już nie są negatywne — przedsiębiorcy wierzą w przełamanie złej passy na krajowym rynku. 41 proc. respondentów wskazało, że w krótkim terminie koniunktura nieznacznie się pogorszy, a 26 proc. stwierdziło, że pozostanie na tym samym poziomie. Aż 21 proc. uważa, że sytuacja rynkowa znacznie się pogorszy, a tylko 11 proc. widzi szansę nieznacznej poprawy w najbliższych miesiącach.
Średnio- i długoterminowa prognoza jest inna. 47 proc. badanych uważa, że koniunktura w okresie powyżej 24 miesięcy nieznacznie się poprawi, a 16 proc. twierdzi nawet, że znacznie się poprawi. Wyraźne pogorszenie wieszczy tylko 5 proc. respondentów. Aż 64 proc. przedsiębiorców pytanych o plan ekspansji zagranicznej wybrało jednakodpowiedzi raczej nie lub zdecydowanie nie, a tylko jedna czwarta ma taki zamiar. Nic dziwnego. Analitycy Deloitte prognozują spowolnienie na zagranicznych budowach, na których działające w Polsce firmy już są obecne. W Norwegii wynika ono nie tylko z pandemii, lecz także niskich notowań cen ropy.
„Cechą charakterystyczną norweskiego rynku jest wysoki udział projektów infrastrukturalnych z obszaru drogownictwa oraz kolejnictwa. Finansowanie tych projektów może być zagrożone. Nie bez wpływu na branżę pozostaje spadek cen ropy naftowej i związane z tym ograniczenie dochodów budżetowych” — napisano w informacji Deloitte dotyczącej sytuacji na norweskim rynku.
Na norweskim rynku budowlanym spodziewane jest także ograniczenie projektów budownictwa mieszkaniowego. W dłuższym terminie może skutkować to ograniczoną podażą mieszkań i przełożyć się na wzrost cen.
Mieszkania i domy dla starszych
Budownictwo mieszkaniowe ma być natomiast motorem napędowym niemieckiego rynku.
„Niemiecka branża budowlana wydaje się odporna na wpływ epidemii COVID-19. Popyt, zwłaszcza w segmencie mieszkaniowym i logistycznym, działa stabilizująco na branżę. Skutki zakłóceń w łańcuchach dostaw i ograniczenie dostępności zagranicznych pracowników są jednak wyraźnie zauważalne. Budownictwo modułowe czy domy prefabrykowane stają się wyróżniającym trendem, szczególnie w związku z trwającą debatą nad dostępnością tanich mieszkań w Niemczech” — napisano w informacji Deloitte dotyczącej sytuacji w niemieckim budownictwie.
Działający od lat na niemieckim rynku Erbud, plasujący się w rankingu Deloitte na czwartym miejscu pod względem przychodów i trzecim w wyniku na sprzedaży, nie narzeka ani na koniunkturę za Odrą, ani nad Wisłą. Dariusz Grzeszczak, prezes giełdowej spółki, podkreśla, że dywersyfikacja w różnych segmentach budownictwa i geograficzna przynosi pozytywne efekty.
— W Niemczech mamy silne, prężnie działające spółki, więc podobnie jak w Polsce wiedzie nam się dobrze. Praca zdalna na stałe wpisała się w codzienność wielu branż, więc trudno się spodziewać, by trwał boom na obiekty biurowe. Mieszkaniówka jednak nadal świetnie sobie radzi. Domy modułowe są i będą coraz większym hitem. W Niemczech rozpisywane są też przetargi na domy spokojnej starości. To perspektywiczny segment w starzejących się społeczeństwach — mówi Dariusz Grzeszczak.
OKIEM MINISTRA
Warto przyśpieszyć
RAFAŁ WEBER , wiceminister infrastruktury
Wydawanie decyzji administracyjnych jest jednym z tematów rozmów, jakie resort infrastruktury prowadzi z wykonawcami i przedstawicielami innych organizacji i ministerstw. Już na początku pandemii w Polsce wdrożyliśmy wspólnie z GDDKiA rozwiązania minimalizujące ryzyko zatrzymania budów: elektroniczny obieg dokumentów kontraktowych i zgłoszeń robót do odbioru oraz indywidualne odbiory bez konieczności zwoływania komisji, czy też możliwość zdalnego zawierania umów i zobowiązań dzięki podpisowi elektronicznemu. Wdrożyliśmy przyspieszone płatności i dwuetapowe rozliczania robót. Pilnujemy też, aby podwykonawcy otrzymywali należne im wypłaty. Opracowaliśmy także strategiczne dla rozwoju infrastruktury w Polsce długofalowe programy. Są to Programy Budowy Dróg Krajowych i 100 Obwodnic w latach 2021-2030 oraz Programy Utrzymania Dróg Krajowych 2020-2030 i Bezpiecznej Infrastruktury Drogowej 2021-2024.Dla średnich i mniejszych wykonawców, niezmiernie ważna będzie realizacja zadań przygotowanych Programów Utrzymania Dróg Krajowych 2020-2030 i Bezpiecznej Infrastruktury Drogowej 2021-2024. Jasno określone, wieloletnie plany publicznych inwestycji stabilizują rynek i pozwalają wykonawcom na podejmowanie kolejnych wyzwań i budowanie własnego potencjału.
Weź udział w warsztacie online "Kontrakty budowlane" - 25 listopada 2020. Sprawdź program >>