Stwierdzenie, że certyfikacja jest zarezerwowana tylko dla dużych firm, które mają wystarczająco ludzi i pieniędzy, żeby sobie na nią pozwolić, jest ze wszech miar nieprawdziwe. Od dwudziestu lat naszymi klientami w Polsce są głównie firmy z sektora MŚP, nieraz jedno— lub kilkuosobowe, co pokazuje, że system zarządzania oparty na wymaganiach międzynarodowych norm może być wdrożony i certyfikowany niezależnie od wielkości i zasobności przedsiębiorstwa.
Oczywiście, w najmniejszych firmach należy zastosować inne podejście do interpretacji wymagań norm, co dostrzegli również ich autorzy, wydając specjalne przewodniki dla małych przedsiębiorstw. Z pewnością jednak każda firma może wdrożyć i certyfikować system zarządzania, który w zależności od przyjętej normy odniesienia pozwoli kompleksowo zarządzać działalnością zgodnie z wymaganiami klientów, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska lub ochrony danych.
Dla wielu przedsiębiorców wdrożenie i certyfikacja systemu zarządzania nie jest zbędnym kosztem, ale konieczną inwestycją, bez której trudno zdobyć nowego klienta. W branżach motoryzacyjnej, spożywczej, medycznej lub opakowaniowej spełnienie wymagań norm pokrewnych do ISO 9001 to jeden z podstawowych warunków zakwalifikowania się jako dostawca wyrobów lub usług.
Każdy system zarządzania oparty na międzynarodowych normach, które są niczym innym jak zestawem najlepszych praktyk, oferuje wiele narzędzi pozwalających na monitorowanie i pomiary procesów realizowanych w przedsiębiorstwie. Niestety, jak wynika z naszych obserwacji, niewiele przedsiębiorstw decyduje się wykorzystać je do wycenienia korzyści, jakie odnoszą z wdrożenia systemów zarządzania. Poza wartością obrotów można wskazać na wartość zaoszczędzonych kosztów złej jakości i reklamacji, unikniętych kar środowiskowych, odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy lub wreszcie na wartość innowacji wynikających z wdrożenia zasady ciągłego doskonalenia.
Można jedynie żałować, że praktycznie w ogóle nie docenia się wysiłku tych przedsiębiorców,
którzy kierowani dobrze rozumianą odpowiedzialnością społeczną decydują się na wdrożenie i certyfikację systemów zarządzania środowiskowego lub energią. W Niemczech firmy, które poddały certyfikacji system zarządzania energią, uzyskują obniżki do 90 proc. stawek podatku energetycznego i elektrycznego, w Szwecji mogą liczyć na obniżki cen energii elektrycznej, a w Szwajcarii na obniżkę opłaty za emisję CO 2. W Polsce optymizm mogą budzić zmiany przepisów dotyczących zamówień publicznych. Jeżeli kryterium najniższej ceny zostanie zastąpione wyborem oferty najbardziej konkurencyjnej ekonomicznie, to powinny się zwiększyć szanse oferentów, którzy stawiają na jakość, osiągniętą m.in. za pomocą certyfikowanego systemu zarządzania jakością.
GRZEGORZ GRABKA
dyrektor działu certyfikacji systemów TÜV Rheinland Polska