Jesteś inwestorem giełdowym? Pożyczałeś lud podarowałeś komukolwiek znaczne kwoty? Kupujesz dobra luksusowe? Jesteś reprezentantem wolnego zawodu? Miej się na baczności, bo fiskus może dobrać ci się do skóry. W odpowiedzi na interpelację poselską Andrzej Parafianowicz, wiceminister finansów i szef kontroli skarbowej, ujawnił, kogo skarbówka bierze najmocniej pod lupę (patrz — ramka obok). Wiceminister zaznacza, że nie jest to lista podatników, wobec których zawsze są planowane kontrole, lecz obszary, które szczególnie interesują fiskusa i w których najczęściej dochodzi do ukrywania dochodów.
Młodzi na dywanik
Pod lupą fiskusa są nie tylko posiadacze dużych pakietów akcji i udziałów w spółkach, lubujący się w luksusach właściciele drogich willi, jachtów, łodzi motorowych czy samolotów, ale także młodzi przedsiębiorcy zakładający pierwsze biznesy. Takiej polityce typowania do kontroli dziwi się Stanisław Stec, były szef kontroli skarbowej w rządzie SLD.
— Służby skarbowe zawsze musiały namierzać obszary, w których najczęściej dochodzi do ukrywania dochodów. Tu nie ma wątpliwości. Taka jest praca kontroli skarbowej. Nie mieści mi się jednak w głowie, że młodzi ludzie zakładający pierwsze małe firmy są teraz traktowani jak przestępcy skarbowi. Oni i tak borykają się z mnóstwem barier i problemów stwarzanych przez złe prawo i urzędników, więc po co im jeszcze zrzucać na barki kontrolerów skarbowych. To jakiś absurd. Państwo musi im pomagać, a nie blokować rozwój — mówi Stanisław Stec.
Żyją ponad stan
Andrzej Parafianowicz zaznacza, że kontrole są wszczynane dopiero wówczas, gdy podatnik wydaje więcej, niż zarabia, i nie jest w stanie wyjaśnić, jakie są źródła finansowania nadwyżki wydatków.
— Praktyka postępowań kontrolnych pozwoliła na określenie pewnych prawidłowości co do występowania obszarów nieujawnionych źródeł przychodów wśród podatników, których można pogrupować według takich parametrów, jak wiek, wykształcenie, zawód, miejsce zamieszkania, stan majątkowy, źródła uzyskiwania przychodów. Największą grupę uchylających się od opodatkowania stanowią podatnicy osobiście prowadzący działalność gospodarczą — tłumaczy wiceminister. W jaki sposób fiskus wpada na ich trop?
— W deklaracjach podatkowych wykazują straty, niskie dochody lub ich brak, a jednocześnie znaczne kwoty przeznaczają na inwestycje budowlane, zakup nieruchomości, papierów wartościowych lub gromadzą je na lokatach bankowych — wylicza wiceminister Parafianowicz.
— Jeżeli ktoś kupuje duże ilości akcji czy większe pieniądze lokuje w bankach, na pewno ma na to pokrycie w dochodach. To nie są sposoby na pranie brudnych pieniędzy. Takie operacje łatwo mogą trafić pod lupę służb. Trzeba być niespełna rozumu, by tak naiwnie się podkładać — komentuje były szef kontroli skarbowej. W 2011 r. służby fiskusa przeprowadziły 9,9 tys. kontroli skarbowych. Ujawniły nieprawidłowości na kwotę 2,5 mld zł.
Nie było zmasowanego nalotu
W latach 2010-2011 kontrolerzy skarbowi przeprowadzili łącznie 769 kontroli nieujawnionych dochodów. Sprawdzili m.in.: 288 nabywców nieruchomości o znacznej wartości 106 nabywców luksusowych rzeczy ruchomych 81 darczyńców i pożyczkodawców 75 osób posiadających znaczne lokaty bankowe 65 inwestorów giełdowych i nabywców znacznych udziałów lub akcji 46 przedsiębiorców ponoszących stale straty lub wykazujących bardzo niskie dochody 42 osoby niedeklarujące żadnych dochodów, ale ponoszące znaczne wydatki 23 przedstawicieli wolnych zawodów
źródło: MF
61,8 proc. Taki odsetek spośród skontrolowanych przez fiskusa stanowią przedsiębiorcy osobiście prowadzący działalność. To oni, zdaniem MF, najczęściej unikają płacenia podatków.
Podatnicy pod specjalnym nadzorem
inwestorzy giełdowi
właściciele nowo powstałych firm, szczególnie młodzi
osoby likwidujące firmy po krótkim okresie ich działania i zakładające nowe w tej samej lub pokrewnej branży
nabywcy drogich nieruchomości
nabywcy dóbr luksusowych, np. jachtów, łodzi motorowych, drogich aut, samolotów, antyków, dzieł sztuki, wyrobów jubilerskich
nabywcy znacznych udziałów lub akcji spółek
posiadający duże lokaty bankowe oraz rachunki w wielu bankach
przedsiębiorcy stale wykazujący straty lub niskie dochody i kupujący drogie mienie
członkowie zarządów spółek SP oraz komunalnych
menedżerowie, dyrektorzy przedsiębiorstw, prezesi spółdzielni mieszkaniowych,
członkowie komisji przetargowych członkowie zarządów spółek z tzw. rajów podatkowych
firmy zaniżające przychody
darczyńcy i pożyczkodawcy znacznych wartości
młode osoby kupujące nieruchomości i drogie ruchomości
przedstawiciele wolnych zawodów, np. lekarze, prawnicy, ekonomiści, inżynierowie, architekci, tłumacze czy księgowi
nieuzyskujący żadnych dochodów a ponoszący znaczne wydatki
tzw. słupy i firmanci
urzędnicy podejrzewani o korupcję
wpłacający wysokie kaucje sądowe n
ieposiadający kas fiskalnych
osoby świadczące dla ludności usługi, np. budowlane, gastronomiczne czy przewozowe. Źródło: MF