Już nie kilka, ale tylko jedna instytucja ma wydawać przedsiębiorcom wiążące informacje w sprawach podatków pośrednich. Zgodnie z projektem zmian w ustawie o podatku od towarów i usług (VAT), nad którymi pracuje Sejm, jedynym uprawnionym do tego organem będzie dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS). Posłowie chcą, aby nowelizacja weszła w życie 1 lipca. Według pierwotnych założeń Ministerstwa Finansów (MF) miała obowiązywać od kwietnia.
Konsolidacja procedur
Według projektu podatnicy będą do dyrektora KIS składać wnioski o sporządzenie wszelkich wiążących informacji, czyli: stawkowych (WIS) dotyczących VAT, akcyzowych (WIA), taryfowych (WIT) i o pochodzeniu (WIP). Obecnie tylko WIS są wydawane przez dyrektora KIS, a pozostałe - w dwóch izbach administracji skarbowej. Odwołaniami od tych decyzji zajmują się różne organy skarbówki.
Resort finansów zapowiada, że taka zmiana zapewni jednolitość wiążących informacji w skali kraju. Jednocześnie zniknie opłata od wniosku o WIS, która wynosi 40 zł.
Konsolidacja procedur w sprawie WIS, WIA, WIT i WIP raczej nie budzi większych zastrzeżeń. Pojawia się natomiast sporo postulatów co do obecnych i projektowanych uprawnień dyrektora KIS, dotyczących wydawania wiążących informacji o stawkach VAT, o co przedsiębiorcy mogą występować od listopada 2019 r.
Uzyskanie WIS chroni przed ewentualnymi zarzutami o niewłaściwe stosowanie tych stawek. Wnioskodawca musi jednak spełnić określone wymagania. Nie może złożyć fałszywych oświadczeń, np. że ta sama kwestia nie jest przedmiotem kontroli. Dyrektor KIS nie rozpatrzy wniosku, gdy dopatrzy się nieprawdy. Podatnicy mogą bronić swoich racji, składając zażalenia do tego samego organu, co krytycznie ocenia Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKwP).
„Ze statystyk KIS wynika, że najczęściej sprawy te są rozstrzygane na niekorzyść podatnika. W 2021 r. wpłynęło ich 579, a pozytywnie rozpatrzono 28. Przy zmianie przepisów dotyczących konsolidacji i ujednolicenia WIS, WIA i WIT zasadne byłoby wyznaczenie innego organu do rozpatrywania zażaleń” – proponuje SKwP w opinii przekazanej resortowi finansów przez Jerzego Konieckiego, prezesa tego stowarzyszenia.
Według MF obsługa wszystkich wiążących informacji w drugiej instancji przez dyrektora KIS nie zmieni niekorzystnie dotychczasowych standardów ochrony praw wnioskodawców. Tłumaczy, że gwarantuje to art. 130 par. 1 pkt 6 Ordynacji podatkowej. Nakazuje on wyłączenie z uczestnictwa w postępowaniu pracowników organu, którzy brali udział w wydaniu zaskarżonej decyzji.
Wymagające wezwania
MF nie przychyla się też do opinii, że projekt daje podatnikowi zbyt mało czasu na złożenie dodatkowych dokumentów, których zażąda dyrektor KIS. Jeśli nie zostaną one dostarczone w ciągu siedmiu dni, wniosek o WIS nie będzie rozpatrzony.
– Praktyka pokazuje, że wezwania te zawierają nawet kilkadziesiąt pytań i żądania przedstawienia dodatkowej, szczegółowej dokumentacji. Wymaga to czasu i zaangażowania wielu pracowników podatnika, a niekiedy konsultacji ze specjalistą. Poza tym dokumenty techniczne, jak instrukcje czy receptury mające wersję obcojęzyczną - co jest częste - przed przekazaniem organowi wymagają tłumaczenia przysięgłego i to również zabiera czas – zauważa Aleksandra Plichta, doradca podatkowy, starszy menedżer w zespole VAT w Crido Taxand.
Zdaniem ekspertów z tego zespołu termin na przesłanie dokumentów należałoby wydłużyć do 14 dni lub przynajmniej do siedmiu roboczych. MF nie widzi takiej potrzeby. Tłumaczy, że zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej, wyrażonej w ordynacji, organy podatkowe podejmują wszelkie działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego. Na nich spoczywa obowiązek precyzyjnego ustalenia opisu towaru lub usługi, których ma dotyczyć WIS, a to wymaga wnikliwego badania. Resort zaznacza, że proponowany przepis nie będzie stosowany do dokumentów o drugorzędnym znaczeniu, ale jest konieczny z uwagi na ujednolicanie zasad wydawania WIS i WIA.
WIS nie jest decyzją wiążącą przedsiębiorcę i organy podatkowe bezterminowo. Jest wydawana na pięć lat, ale może wygasnąć wcześniej na skutek zmiany prawa, a także zostać zmieniona lub uchylona, np. w wyniku orzecznictwa unijnego, błędnych wykładni czy zmian w opiniach klasyfikacyjnych. Lista ustawowych powodów modyfikowania wysokości stawek VAT ustalonych przez fiskusa na wniosek podatnika zostanie rozszerzona.
Zaskakujące sytuacje
Wszczęcie postępowania w sprawie zmiany albo uchylenia decyzji dotyczącej WIS będzie możliwe m.in. w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że wystąpiły przesłanki powodujące jej nieprawidłowość lub niezgodność z prawem. Katalog takich przypadków będzie otwarty. W ocenie doradcy z Crido Taxand takie rozwiązania przeczą istocie WIS i zasadzie pewności prawa.
– Użyte pojęcie uzasadnionego przypuszczenia niezgodności WIS z prawem ma charakter oceny. Projekt nie wskazuje, jakie czynniki czy warunki muszą być spełnione, żeby organ mógł uznać tę niezgodność. Na dodatek wystarczą do tego tylko przypuszczenia, czyli w zasadzie subiektywny osąd – podkreśla Aleksandra Plichta.
Jej zdaniem należy wykreślić te niejasne pojęcia, umieszczone w zmienianym art. 42h ust. 3 ustawy o VAT. Ponadto katalog przesłanek do zmiany lub uchylenia WIS powinien być zamknięty. Podatnicy muszą mieć jasne wytyczne co do zasad ich stosowania. Na razie jednak nie wydaje się, aby planowana była modyfikacja przepisu.
„W uzasadnieniu decyzji zmieniających WIS są podawane przesłanki, którymi organ się kierował. Należy więc przyjąć, że proponowana zmiana nie pozostawia pola na jego dowolność” – tak MF w stanowisku do zgłaszanych uwag uzasadnia, dlaczego nie ma potrzeby zmiany projektowanego brzmienia art. 42h ust. 3.
Jednocześnie tłumaczy, że przepis ten wymienia wszystkie przypadki nieprawidłowości w wydawanych WIS, które udało się dotychczas zidentyfikować, ale praktyka może wyłonić kolejne. Dlatego trzeba wprowadzić podstawę prawną do wzruszenia decyzji niewłaściwych z powodu niezidentyfikowanych przesłanek - aby wyeliminować z obrotu prawnego nieprawidłowe wiążące informacje.