Ukazało się już w Dzienniku Ustaw (nr poz. 1314) rozporządzenie ministra finansów w sprawie dodatkowych danych, o które przedsiębiorcy będą musieli uzupełnić księgi rachunkowe. Ten akt wykonawczy do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) rozszerza zakres informacji przekazywanych fiskusowi w związku z nowymi zasadami prowadzenia dokumentacji księgowej, wchodzącymi w życie w przyszłym roku.
Raport dla skarbówki
1 stycznia 2025 r. zacznie obowiązywać nowelizacja ustawy o CIT, która wymaga od podmiotów podlegających temu podatkowi prowadzenia ksiąg rachunkowych przy użyciu programów komputerowych. Tak sporządzane mają być przesyłane urzędom skarbowym w formie plików elektronicznych składających się na raport zwany JPK_CIT. Obecnie księgi te są przekazywane organom podatkowym na ich żądanie. Po zmianach będzie to już zadaniem obowiązkowym, wykonywanym bez wezwania.
Po wprowadzeniu JPK_CIT sposób raportowania w nich danych ma ułatwić ich przetwarzanie i analizę przez skarbówkę. Według wyjaśnień Ministerstwa Finansów (MF) wspomniane rozszerzenie ich zakresu pozwoli na porównanie składanych ewidencji ze sprawozdaniami finansowymi, a także z JPK_VAT oraz informacjami z przyszłego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Resort zwraca uwagę, że przepisy nakładają na firmy objęte CIT, prowadzące pełną rachunkowość ustawowy obowiązek uwzględnienia w niej również zapisów istotnych dla celów podatkowych.
W katalogu dodatkowych informacji wskazanych w rozporządzeniu MF, które mają pojawić się w JPK_CIT, znalazły się przede wszystkim dane identyfikacyjne – kontrahentów, faktur, kont ksiąg określonych podmiotów. Ponadto informacje potwierdzające nabycie, wytworzenie, wykreślenie z ewidencji m.in. środków trwałych. Podatnicy będą też musieli wykazać w swoich raportach wysokość różnicy między wynikiem finansowym ustalonym na podstawie przepisów o rachunkowości a podstawą opodatkowania ustaloną zgodnie z ustawą o CIT. Trzeba będzie tam pokazać m.in. różnice pomiędzy zyskiem (stratą) dla celów rachunkowych a dochodem (stratą) dla celów podatkowych. Podobnie wskazane też zostaną koszty.
W pierwotnej wersji rozporządzenia porównanie wyniku finansowego miało się odnosić do wyniku podatkowego, którego jednak nie zdefiniowano w tych przepisach. Na brak definicji i związane z tym niejasności zwrócił uwagę m.in. dr hab. Stanisław Hońko, prezes Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Zaproponował, aby punktem odniesienia do bilansu w CIT była podstawa opodatkowania - i to ją ujęto w ostatecznej wersji przepisów wykonawczych. MF uwzględniło też część innych postulatów zgłaszanych przez przedstawicieli różnych branż. Dla wielu z nich istotny był czas objęcia podatników nowym obowiązkiem i nałożenie na nich wielu dodatkowych czynności wynikających z wprowadzanych wymagań.
Kto na pierwszy ogień
JPK_CIT opiera się na istniejącej już strukturze JPK_KR, która została rozszerzona o komponent podatkowy. W konsekwencji na JPK_CIT składają się dwie struktury: JPK_KR_PD (księgi i podatek dochodowy) oraz JPK_ST (środki trwałe).
Pierwsze księgowe raportowanie według nowej formuły ma nastąpić do 31 marca 2026 r.
– Informacje te będą bowiem przesyłane do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego, czyli w terminie składania rocznych zeznań. Obowiązki związane z raportowaniem JPK_CIT zaczną być realizowane za lata podatkowe rozpoczynające się po 31 grudnia 2024 r., jednak nie od razu przez wszystkich objętych nowym obowiązkiem – wyjaśnia Paulina Mielcarz-Pawlak z zespołu doradztwa podatkowego w Grant Thornton.
Jako pierwsi do składania JPK_CIT będą zobowiązani podatnicy, których przychód przekroczył w poprzednim roku podatkowym 50 mln EUR, oraz podatkowe grupy kapitałowe. To te podmioty mają złożyć w 2026 r. swoje e-księgi rachunkowe za 2025 r. Kolejna grupa, czyli inni podatnicy CIT zobowiązani do składania JPK_VAT, prześle swoje raporty w 2027 r. za 2026 r. Pozostali mają składać JPK_CIT za 2027 r., wysyłając je w 2028 r.
MF wyjaśnia, że podmioty obejmowane raportowaniem JPK_CIT jako pierwsze od początku 2025 r. będą musiały uwzględnić w strukturze logicznej e-ksiąg rachunkowych tylko jeden element: znaczniki identyfikujące konta ksiąg. Dopiero od 1 stycznia 2026 r. będą musiały wskazywać numery identyfikacji kontrahentów, faktur w KSeF oraz wysokość, rodzaj i typ różnicy pomiędzy wynikiem bilansowym a podatkowym.
Z informacji resortu wynika ponadto, że zakres dodatkowych danych nie będzie obejmował środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych wprowadzonych do ewidencji przed 1 stycznia 2025 r., z wyjątkiem daty ich wykreślenia.
Nie ma co czekać
Według ekspertów przesunięcie w czasie dokonywania niektórych wpisów do JPK_CIT nie oznacza, że z przygotowaniami do nowego obowiązku można czekać. MF udostępniło już na swoich stronach struktury tych raportów i broszury je objaśniające. Podatnicy powinni więc rozpocząć analizę danych w swoich systemach księgowych pod kątem przyszłych wymagań.
– Tę analizę należy przeprowadzić nie tylko pod kątem technicznym, ale też merytorycznym. Dostosowanie systemu finansowo-księgowego i prowadzenia ksiąg rachunkowych do poprawnego raportowania struktur JPK_CIT może okazać się wyzwaniem dla wielu podatników – zauważa Paulina Mielcarz-Pawlak.
Zwraca też uwagę, że rozpoczęcie prac nad wdrożeniem nowych reguł przed okresem, za który przyszłe e-księgi rachunkowe będą składane, może ograniczyć także ryzyko braku technicznej możliwości przekazania plików. Jak mówi Łukasz Mikuła, główny księgowy w Luxoft Poland, wprowadzenie JPK_CIT jest bardziej skomplikowane niż wcześniejsze formy raportowania, takie jak JPK_VAT czy e-faktury.
– Polska jest pionierem w tak szczegółowym raportowaniu CIT, co stanowi wyzwanie także dla międzynarodowych firm, które muszą dostosować swoje struktury i procesy. Wiąże się to z koniecznością współpracy z zewnętrznymi działami, często zlokalizowanymi poza Polską. Wprowadzenie nowych pól danych do systemów księgowych nie jest więc prostym zadaniem. Firmy powinny już teraz rozpocząć przygotowania do ich wdrożenia – mówi przedstawiciel Luxoft Poland.