Od 1 stycznia 2014 r. obowiązują nowe zasady dotyczące momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT. Pomimo ponadpółtorarocznego okresu ich obowiązywania nadal budzą poważne wątpliwości, o czym świadczy duża ilość wniosków o interpretacje indywidualne, złożonych przez podatników. Błędne określenie momentu powstania obowiązku podatkowego może powodować powstanie zaległości podatkowej w wyniku m.in. wykazania VAT w niewłaściwym okresie rozliczeniowym, zastosowania nieprawidłowego kursu wymiany walut czy też zbyt wczesnego odliczenia VAT przez nabywcę.
Co do zasady, obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży towarów powstaje z chwilą ich dostawy, tj. z chwilą przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Analizując wydawane przez ministra finansów interpretacje w tym zakresie, można wywnioskować, że do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel dochodzi w momencie, w którym na nabywcę przechodzą ryzyka i korzyści związane z towarami. W szczególności istotne jest tutaj przejście ryzyka przypadkowej utraty lub zniszczenia towarów.
Wątpliwości w zakresie ustalenia momentu dokonania dostawy budzi m.in. sytuacja, w której sprzedawca zleca dostarczenie towaru do nabywcy przez firmę transportową (kuriera). Czy w takim przypadku dostawa towarów odbywa się w chwili wydania towarów kurierowi, czy może w chwili jego dostarczenia do nabywcy? Jak wynika z wydawanych przez ministra finansów interpretacji, precyzyjne, umowne uregulowanie momentu przejścia ryzyk i korzyści z nimi związanych jest rozstrzygające dla celów VAT (przy założeniu, że postanowienia umowne odzwierciedlają rzeczywisty przebieg transakcji). Często jednak kwestie przejścia ryzyk i korzyści związanych z towarami nie są uregulowane w umowie. W sytuacji braku uregulowań umownych moment dokonania dostawy jest niejednolicie określany w wydawanych interpretacjach. Część z nich wskazuje, że do dostawy towarów dochodzi zawsze w chwili przekazania towarów przez sprzedawcę kurierowi (np. sygn. IPTPP1/443-548/14-4/MW). Jako podstawę takiego rozstrzygnięcia wskazywane są przepisy Kodeksu cywilnego (art. 544 oraz art. 548), z których wynika, że wraz z wydaniem przez sprzedawcę kurierowi towaru na nabywcę przechodzą związane z nim ryzyka i korzyści. Zgodnie z pozostałą częścią interpretacji wydanie towarów kurierowi nie zawsze jest decydujące. Jeżeli z ogółu relacji biznesowej wynika, że w przypadku utraty lub zniszczenia towarów sprzedawca zobowiązany jest do ponownej ich dostawy na własny koszt, to należy uznać, że dostawa odbywa się dopiero w chwili dostarczenia towarów do nabywcy (np. interpretacja o sygn. IBPP1/443-524/14/BM).
W celu uniknięcia opisanych powyżej wątpliwości i narażenia się na spór z organami podatkowymi warto wprowadzić do umowy (warunków ogólnych) sprzedaży towarów takie postanowienia, które będą jednoznacznie wskazywały, w którym momencie dochodzi do dostawy towarów. © Ⓟ