Kto wynalazł pizzę?

Marcin DobrowolskiMarcin Dobrowolski
opublikowano: 2017-02-09 13:02

Pierwowzorem pizzy była niewątpliwie focaccia, znana już wśród starożytnych Rzymian pod nazwą panis focacius. Był to płaski, okrągły chleb z zapieczonymi w nim oliwkami oraz niekiedy orzechami. Choć współczesną formę pizzy, znaną na całym świecie, stworzono w XVII wieku w Neapolu, to jak to często bywa z genialnymi wynalazkami, kilka narodów przypisuje sobie pierwszeństwo w tym kulinarnym odkryciu.

Wykopaliska w tajemniczych jaskiniach na Sardynii, greckie pisma z opisem plakous (czyli placków z czosnkiem i warzywami), opisy wyżywienia perskich żołnierzy króla Dariusza - wszędzie tam znajdujemy wspólne elementy, które dziś nazywamy pizzą - wypiekane na ciepło ciasto z zapiekanymi na wierzchu dodatkami. Również Żydzi dokładają do tej dyskusji swoje trzy grosze przekonując, że to oni stworzyli pizzarelle - ciastka spożywane w święto Paschy podczas powrotu z synagogi. Są również badacze, którzy twierdzą, że pizza została przywleczona przez rzymskich legionistów z Palestyny, kiedy ci położyli na macę ser, który uległ roztopieniu. 

Poszerzając granice geograficzne poszukiwań, do sporu dołączają Katalończycy, mieszkańcy Balearów a nawet Chińczycy i Niemcy. Trzeba jednak przyznać, że położenie składników na kawałku surowego ciasta i zapieczenie tego w piecu nie wymaga wyjątkowej pomysłowości i wydawać się może dość intuicyjne.

Dlatego też warto skupić się na potwierdzonych źródłach, co do których nie może być wątpliwości, a one przenoszą nas do czasów nowożytnych. W szesnastowiecznym Neapolu wypiekano i sprzedawano na ulicy potrawę biedoty, w której na cieście zapiekano resztki żywności. Nie przejmowano się smakiem i jakością produktów, dlatego potrawa była pogardzana i nie zachowały się jakiekolwiek informacje na temat szczegółów przepisu. Pojawienie się sprowadzonych z Nowego Świata pomidorów, przypraw, a także wprowadzenie oliwy zmieniły postrzeganie potrawy. 

Podróżujący po Włoszech Aleksander Dumas opisał w 1843 roku wiele różnych rodzajów ciasta, które znane było jako pizza. W ten sposób francuski pisarz i smakosz wprowadził ja na salony Europy. Kolejna ważna data to 11 czerwca 1889 roku, kiedy to na cześć królewskiego ślubu dynastii sabaudzkiej i królowej Margarity piekarz Rafaelle Esposito przygotował placek z serem mozzarella, bazylią i sosem pomidorowym, nazywając go Pizza Margherita. Nie znamy reakcji królowej, ale chyba była pozytywna, ponieważ przepis zdobył uznanie i do dziś jest najpopularniejszym na całym świecie. Co ciekawe, twórca w wykorzystanych produktach zawarł przekaz - barwy narodowe zjednoczonych Włoch.

Obecnie pizza jest jednym z najpopularniejszych produktów żywieniowych na świecie ze względu na swój smak, łatwość w produkcji oraz niską cenę. Swój udział w rozwoju rynku maja również Polacy - w 2015 roku około 4% wszystkich nowych rejestrowanych na świecie rodzajów powstało nad Wisłą.