Władze się zmieniają, ale aptekarskie spory pozostają te same. W sierpniu tego roku w życie weszła tzw. Apteka dla Aptekarza 2.0 (AdA 2.0), czyli punktowa, ale znacząca nowelizacja prawa farmaceutycznego. Jej przyjęcie wspierał samorząd aptekarski, zrzeszający indywidualnych farmaceutów, ale mocno oprotestowały organizacje przedsiębiorców oraz sieci apteczne z polskim i zagranicznym kapitałem. W środę reprezentanci sieci ogłosili, że idą walczyć o swoje do Brukseli.
– Liczymy, że nowe polityczne otwarcie będzie też nowym otwarciem dla naszej branży i wszyscy zainteresowani, okładający się cepami od lat, będą mogli porozmawiać przy okrągłym stole. Przy przyjmowaniu AdA 2.0 całkowicie jednak zignorowano nasz głos, dlatego zdecydowaliśmy się na skierowanie do Komisji Europejskiej skargi na nowelizację przepisów. To jest nasz krzyk rozpaczy - mówi Marcin Piskorski, prezes Związku Pracodawców Aptecznych PharmaNet.
Skargę do KE formalnie kieruje Konfederacja Lewiatan, do której należy PharmaNet. Lista zarzutów wobec AdA 2.0 jest długa. Zdaniem organizacji przedsiębiorców już sam proces uchwalenia nowelizacji był wadliwy. Odpowiednie przepisy dołączono w trakcie prac sejmowych jako poprawkę do ustawy o kredytach eksportowych. Zdaniem Lewiatana naruszono przy tym obowiązki notyfikacyjne i jednocześnie ograniczono prawa własności przedsiębiorców.
– AdA 1.0 uniemożliwiła rozwój sieci, a AdA 2.0 w praktyce nas dobija, uniemożliwiając sprzedaż firm czy utrudniając ich dziedziczenie - mówi Ewa Budzowska, właścicielka sieci Apteka od Serca.
Wartość polskiego rynku aptecznego to ponad 45 mld zł (bez uwzględnienia sprzedaży np. kosmetyków), działa na nim 12,7 tys. aptek. Zezwolenia na prowadzenie nowej apteki od lat nie można było uzyskać, jeśli prowadziło się już 1 proc. punktów w danym województwie. Sześć lat temu ograniczenia zaostrzono: w myśl AdA 1.0 właścicielami nowych aptek mogą być tylko farmaceuci lub spółki osobowe farmaceutów, a limit koncentracji ustalono na cztery apteki w skali kraju. Nie dotyczyło to jednak działających już placówek, a sieci nadal rozwijały się w modelu franczyzowym.
Nowa regulacja przewiduje możliwość cofania zezwoleń firmom, które naruszają zasady antykoncentracyjne, a także nakładania na nie wysokich kar finansowych za przejmowanie udziałów w aptekach. W trakcie prac legislacyjnych przedstawiciele sieci przestrzegali, że może to doprowadzić do masowego eliminowania z rynku aptek sieciowych. Tymczasem prezydent podpisał nowelizację na początku września (kierując ją w trybie kontroli następczej do Trybunału Konstytucyjnego) i obowiązuje ona już od prawie dwóch miesięcy. Czy w tym czasie sieciom stała się krzywda?
– W przypadku AdA 1.0 postępowania przeciw właścicielom aptek ruszyły pełną parą po około sześciu miesiącach od przyjęcia nowelizacji, więc na razie jest za wcześnie, by oceniać, jakie konsekwencje dla firm przyniosła kolejna zmiana - mówi Marcin Piskorski.
Dla Lewiatana i związku sieci aptecznych słanie skarg do KE to nie pierwszyzna. Niemal równo dekadę temu takie pisma wysłano w związku z regulacjami zakazującymi reklamowania usług aptecznych. Komisja w 2019 r. wezwała Polskę do zmiany przepisów, a w końcu - już w lipcu tego roku - skierowała sprawę do Trybunału Sprawiedliwości UE. W sprawie AdA 2.0 niezależnie od skarg do KE możliwość pozwania Polski do międzynarodowego arbitrażu zapowiedzieli niektórzy zagraniczni właściciele sieci aptek na czele z funduszem Warburg Pincus, do którego należy sieć Gemini.