W roku 2009 dynamika obrotów firm faktoringowych będzie się kształtowała w granicach do 10 proc.
Sądząc po cyfrach, rynek faktoringu u w Polsce mknie jak rakieta. W 2008 r. osiągnął rekordowe obroty rzędu 48 mld zł.
Tylko firmy zrzeszone w Polskim Związku Faktorów wypracowały w 2008 r. prawie 33 mld zł obrotu — o 75 proc. więcej niż w latach ubiegłych.
I wiele wskazuje na to, że kryzys nie zatrzyma tego wzrostu, a jedynie go wyhamuje.
— W odróżnieniu od innych usług finansowych, w faktoringu zapowiada się dalszy wzrost obrotów. Mimo spowolnienia gospodarczego wartość wierzytelności wykupionych w pierwszym kwartale 2009 r. była niższa tylko o 0,5 mld zł niż w I kw. 2008. Szczyt sezonu faktoringowego przypada na drugi i czwarty kwartał — mówi Małgorzata Połok, dyrektor wydziału marketingu i projektów strategicznych w Pekao Faktoring.
— Perspektywy rozwoju faktoringu są bardzo dobre, zwłaszcza w dłuższej perspektywie — dodaje Stanisław Atanasow, członek zarządu Hilton-Baird Polska, brokera usług finansowych dla małych i średnich firm.
Sprzeczne opinie
— Żadna usługa finansowa nie rozwija się tak dynamicznie, jak faktoring — uwzględniając kryzys i związany z nim wzrost kosztu pieniądza oraz znaczne osłabienie jego dostępności. Według prognoz PZF-u, w 2009 r. dynamika obrotów będzie się kształtowała w granicach do 10 procent. Tempo rozwoju usług faktoringowych będzie zależało główni0e od stanu gospodarki — uważa Radosław Dróżdż, dyrektor ds. sprzedaży w firmie BZ WBK Faktor.
Dynamikę wzrostu branży dodatkowo "podkręcają" banki, które coraz częściej przesuwają ryzyko finansowania klientów z kredytów krótkoterminowych (obrotowego, czy w rachunku bieżącym) w kierunku usług faktoringowych.
— Dzieje się tak, ponieważ faktoring finansuje zdarzenia gospodarcze dokonane, a nie przyszłe i tym samym poprawia zdolność płatniczą i zmniejsza ryzyko niewypłacalności kontrahentów — wyjaśnia Radosław Dróżdż.
I choć wydawać by się mogło, że dla faktorów idą czasy żniw, lub przynajmniej udanych plonów, nie wszyscy zacierają ręce. Zwłaszcza po I kwartale tego roku, gdy okazało się, że obroty 11 firm zrzeszonych w PZF wyniosły 7 mld zł, podczas gdy przed rokiem — niemal 7,5 mld.
Ostrożnie z optymizmem
— Do tej pory rynek faktoringu w Polsce rozwijał się bardzo dynamicznie. W czasie kryzysu widać wyhamowanie wzrostu, co wynika zarówno ze spadku obrotów największych klientów obsługiwanych przez branżę, jak i z większej ostrożności przy podpisywaniu nowych kontraktów. Obecne lekkie spowolnienie ma charakter tymczasowy — w porównaniu z zachodnimi gospodarkami, polskie przedsiębiorstwa wciąż rzadko korzystają z faktoringu. Wiele firm potrzebuje pieniędzy. W Polsce działa kilkaset tysięcy przedsiębiorstw potencjalnie mogących skorzystać z faktoringu. Korzysta ledwie kilka tysięcy. Zatem rynek faktoringu czeka świetlana przyszłość — uspokaja Krzysztof Kuniewicz, dyrektor zarządzający Bibby Financial Services.
Pojawiają się jednak opinie, że optymizm lepiej zawiesić na kołku i zaczekać na lepsze czasy.
— Rynek faktoringu z pewnością będzie się rozwijał znacznie wolniej niż w latach poprzednich — przekonuje Dawid Naglik, dyrektor obszaru usług Finansowych Arvato Services Polska.
— W tym roku rynek faktoringu w Polsce nie będzie się rozwijał ze względu na zwiększone ryzyko kredytowe dostawców i odbiorców — uważa Jarosław Jaworski, prezes Coface Poland Faktoring.
Jego zdaniem, silną pozycję zachowają tylko faktorzy, którzy właściwie wyważą ryzyko i zapewnią sobie dostęp do finansowania działalności.
Na czele
Liderzy peletonu firm faktoringowych to: Pekao Faktoring, ING Commercial Finances oraz Raiffeisen Bank, Polfactor, BZ WBK Faktor czy Coface Poland Faktoring, czyli głównie firmy związane z sektorem bankowym i obsługujące największe podmioty.
— Polski rynek faktoringowy jest mocno zróżnicowany. Największe instytucje, takie jak ING Commercial Finance, Raiffeisen Bank, Pekao Faktoring czy Coface Poland Faktoring oferują obsługę bardzo dużym i mniejszym podmiotom. Kontrolują znaczną część rynku, jednak równolegle z nimi działa wiele profesjonalnych mniejszych podmiotów, a także doświadczeni brokerzy znający się na faktoringu. W ten sposób usługa dociera do przedsiębiorców z bardzo wielu branż, nawet do tzw. mikroprzedsiębiorstw — mówi Stanisław Atanasow.
Kryzys sprawił, że do liderów coraz bardziej zbliżają się firmy mniejsze, obsługujące niewielkie przedsiębiorstwa, także z sektora MSP. Podczas gdy pierwsi zaliczają spadki obrotów, drudzy notują rekordowe wzrosty.
— Potwierdzają to chociażby wyniki Polskiego Związku Faktorów, które pokazują, że to niezależne firmy faktoringowe się rozwijają, a faktorzy związani z dużymi bankami odnotowali znaczący spadek przychodów — zauważa Krzysztof Kuniewicz.
— Z czołówki firm faktoringowych obroty poprawił jedynie Reiffeisen Bank Polska, notując 9 proc. wzrost. Pozwoliło mu to uzyskać pozycję lidera w branży. Pozostali kluczowi faktorzy — ING Commercial Finance i Pekao Factoring — po I kwartale zaliczyli spadek odpowiednio o 32,3 proc. i 13,4 proc. Znacznie lepiej radzą sobie faktorzy średniej wielkości, zwiększając obroty od kilku do nawet kilkuset procent w skali rocznej. Najszybciej rozwijał się Kredyt Bank osiągając wzrost 787 proc. Jego pozycja rok wcześniej była znikoma i tak spektakularny wynik uzyskał dzięki ofercie skierowanej do swoich starych klientów. Warto zwrócić jeszcze uwagę na dwa podmioty: Coface Poland (wzrost o 75 proc.) oraz Ifis Finance (wzrost o 53,5 proc.). Ich pozycja może się w dalszym ciągu umacniać –uważa Tomasz Skupiewski, specjalista ds. faktoringu FaktoringBroker.
Wydaje się więc, że kryzys najbardziej dotknął czołówkę peletonu, która, paradoksalnie, ma największy dostęp do pieniądza. Tego w kryzysie jednak brakuje. Lecz czy to tylko kwestia finansów, skoro mniejsze firmy radzą sobie coraz lepiej? Może chodzi o awersję do ryzyka, elastyczność i indywidualne podejście do klienta?
