Małe i średnie firmy tworzą największą część polskiego PKB i niemal połowę miejsc pracy – wynika z najnowszego „Raportu o stanie sektora MŚP w Polsce”, przygotowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).
Przedsiębiorstwa działające w naszym kraju odpowiadają za ponad 74 proc. polskiego PKB. Największy w tym udział mają MŚP. Wytwarzają one aż 47 proc. PKB. W tym sektorze pracuje łącznie 6,9 mln osób, a ponad 4,3 mln z nich w mikrofirmach.
– Małe i średnie przedsiębiorstwa to siła napędowa polskiej gospodarki i jej największy potencjał rozwojowy w obliczu globalnych wyzwań. W obecnej sytuacji musimy postawić na innowacyjność, elastyczność rozwiązań i odwagę w ich realizacji – cechy, które polscy przedsiębiorcy mają w DNA. Dzięki funduszom unijnym i systemowemu wsparciu chcemy pomagać MŚP w ugruntowaniu pozycji na rynku polskim i rozwoju na rynkach międzynarodowych na większą skalę niż dotychczas – mówi Katarzyna Duber-Stachurska, prezes PARP.
Spory potencjał wzrostu
Z raportu PARP wynika, że w ostatnich latach liczba nowo utworzonych firm przewyższała liczbę wyrejestrowanych. W ubiegłym roku powstało 378 tys. przedsiębiorstw, natomiast wykreślono 220 tys. Rok wcześniej było to odpowiednio 385 tys. i 225 tys. przedsiębiorstw.
– Przewaga liczby nowo powstałych firm nad likwidowanymi może świadczyć o dużej aktywności gospodarczej Polaków i ich gotowości do podejmowania ryzyka mimo mało przyjaznego otoczenia geopolitycznego. To świadczy, że sektor MŚP wciąż ma ogromny potencjał wzrostu, szczególnie jeśli będzie odpowiednio wspierany – zaznacza Robert Zakrzewski, ekspert w departamencie analiz i strategii w PARP.
Zwraca uwagę, że najwięcej przedsiębiorstw upada w pierwszym roku działalności. W kolejnych latach tzw. wskaźnik przeżycia jest wyższy. Najłatwiej jest przetrwać MŚP działającym m.in. w sektorach opieki zdrowotnej, pomocy społecznej, kultury, rozrywki i rekreacji oraz informacji i komunikacji.
Tyle firm w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców powstaje w woj. mazowieckim - najwięcej w Polsce. Kolejne na liście są województwa pomorskie (9,1), małopolskie (8,6) i dolnośląskie (8,5). Na drugim biegunie znalazły się natomiast opolskie (4,9), świętokrzyskie (5,5), warmińsko-mazurskie (5,6) i podkarpackie (5,8).
Zaległości w ekoinnowacjach
Autorzy raportu przywołują również dane dotyczące Europejskiego Indeksu Ekoinnowacyjności. Odzwierciedla on wysiłki krajów członkowskich Unii Europejskiej (UE) związane z innowacyjnymi działaniami sprzyjającymi środowisku. Polska jest w grupie państw nadrabiających zaległości w tej dziedzinie. W ubiegłym roku wskaźnik dla naszego kraju wyniósł 69,7 pkt. Tymczasem średnia unijna to 127,5 pkt. Eksperci PARP zwracają jednak uwagę, że rośnie odsetek MŚP ograniczających wytwarzanie odpadów, oszczędzających energię, wodę i materiały, a także ponownie wykorzystujących odpady w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Ponadto 26 proc. badanych deklaruje posiadanie w ofercie ekologicznych produktów i usług. Średnia unijna wynosi 32 proc.
Według raportu PARP badani przedsiębiorcy mają problem z podejmowaniem strategicznych działań, których efekty są odroczone w czasie. Tylko co dziesiąta firma znad Wisły ma strategię redukcji śladu węglowego, natomiast średnio w UE - co piąta. Podobnie sytuacja wygląda, jeśli chodzi o plany tworzenia wspomnianych strategii. W Polsce ma je 11 proc. firm, a w UE – 19 proc.
Eksperci PARP podkreślają, że aż 40 proc. właścicieli MŚP oczekuje wsparcia publicznego w prowadzeniu działań przyjaznych środowisku. Natomiast 16 proc. badanych liczy na lepszą współpracę między przedsiębiorcami z różnych sektorów dotyczącą opracowania nowych procesów ponownego wykorzystania odpadów.
Ryzyko wykluczenia cyfrowego
Autorzy raportu zbadali również, jak MŚP korzystają z nowoczesnych technologii.
– Rozwiązania cyfrowe wspierają budowanie relacji z klientami, umożliwiają pozyskiwanie informacji zwrotnej na temat jakości obsługi i preferencji zakupowych. Niestety, dane statystyczne wskazują, że polskie przedsiębiorstwa, szczególnie małe i średnie, nie w pełni wykorzystują potencjał tego kanału komunikacji, narażając się na ryzyko wykluczenia cyfrowego – podkreśla Robert Zakrzewski.
To, jaki odsetek przedsiębiorstw korzysta ze sztucznej inteligencji, zależy od ich wielkości i branży, w której działają. Największe zainteresowanie narzędziami bazującymi na AI wykazują duże firmy i przedsiębiorstwa z sektora informacji i komunikacji (po 33 proc.). Tymczasem w przypadku małych i średnich firm jest to odpowiednio 4 proc. i ponad 10 proc. Najczęściej stosują one technologie AI w działaniach z zakresu marketingu, sprzedaży, HR i zarządzania firmą. Warto zaznaczyć, że badani przedsiębiorcy, którzy rozważali wdrożenie wspomnianych technologii, ale ostatecznie tego nie zrobili, wskazywali na brak odpowiednich kadr i zbyt wysokie koszty.