Polska miała wielkie szczęście, że jeden z jej najwybitniejszych artystycznie synów był również dzielnym i hojnym patriotą. Nie wahał się wygłosić w Poznaniu gorącego przemówienia, które rozpaliło Powstanie Wielkopolskie, odważył się podjąć role premiera i ministra spraw zagranicznych z pełnomocnictwami negocjacji pokojowych w Paryżu. W ogniu wojny polsko-bolszewickiej wrócił do zagrożonej stolicy mimo bezpiecznego schronienia w Szwajcarii.
W 1921 r. wycofał się z krajowej polityki, jednak z uwagą obserwował postępujący w II RP autokratyzm. W tym czasie koncertował i bogacił się. Otrzymywał najwyższe z możliwych stawki, a na jego koncerty przychodziły rekordowe tłumy (16 tys widzów w Madison Square Garden w 1932 r.).
W 1935 r. zaangażował się w emigracyjny Front Morges - centroprawicową opozycję wobec polskiego rządu, skupioną wokół gen. Sikorskiego, która stała się podstawą rządu na uchodźstwie sformowanego po klęsce wrześniowej.
Paderewski, mimo postępującej choroby, zgodził się podjąć w 1939 r. funkcję przewodniczącego Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej. Ten organ doradczy Prezydenta i Rządu stanowić miał substytut parlamentu - zasiadali w nim przedstawiciele opozycyjnych stronnictw przedwojennej Polski. W tej funkcji wyruszył do USA, gdzie korzystając z prywatnych kontaktów uzyskał dla rządu Sikorskiego kredyty na uzbrojenie armii. Jego nazwisko znalazło się w Czarnej Księdze niemieckiej - liście osób do natychmiastowego zatrzymania i zlikwidowania.
Śmierć Paderewskiego była niewątpliwym ciosem dla emigracji polskiej, choć nastąpiła w momencie gdy losy wojny zaczynały się przeważać. Atak III Rzeszy na ZSRR zmieniał zupełnie układ sił w Europie i dawał nadzieję na pokonanie Niemców.
Generał Sikorski żegnał wybitnego muzyka i polityka specjalnym rozkazem:
Naród polski okryty głęboką żałobą po pamięci I. J. Paderewskiego traci z Jego odejściem od nas na zawsze jednego z największych swych duchów przewodnich. Cześć Jego pamięci!
Rozkaz niniejszy odczytać przed frontem oddziałów i na pokładach okrętów Rzeczypospolitej Polskiej.
Warto wysłuchać przemówienia Ignacego Jana Paderewskiego wygłoszonego 21 grudnia 1939 r. podczas inauguracji Rady Narodowej RP: