Na początku 2021 r. badania wykazały, że przezroczysta folia z plastiku PVC opracowana przez Braskem, jednego z liderów rynku tworzyw sztucznych, we współpracy z firmą AlpFilm, może niemal całkowicie zwalczać wirusa SARS-CoV-2. W ciągu 3 minut liczba cząsteczek wirusa na powierzchni folii spada o 79,99 proc., a po 15 minut aż o 99,99proc.. Czym jest to spowodowane? Wykorzystaniem plastiku przeciwdrobnoustrojowego, w tym przypadku z dodatkiem cząsteczek srebra. Chociaż folia znajduje się w sprzedaży od 2014 r. to dopiero wiadomość o zwalczaniu koronawirusa spowodowała nią duże zainteresowanie.
Czym jest plastik przeciwdrobnoustrojowy (antimicrobial plastic)? Jest to plastik stworzony z dodatkiem przeciwdrobnoustrojowych substancji czynnych, które znacznie ograniczają lub nawet uniemożliwiają rozprzestrzenianie się bakterii, grzybów, wirusów oraz alg. Powoduje to, że tego typu tworzywo podnosi właściwości higieniczne produktu, który jest wyprodukowany na jego podstawie. Taki dodatek przeciwdrobnoustrojowy, określany również przeciwdrobnoustrojowym wykończeniem tworzyw sztucznych, może być dodany właściwie do każdego rodzaju polimeru. To powoduje, że jest to materiał nadający się wykorzystywania w produkcji bardzo szerokiej gamie wyrobów. Ponadto, ta technologia jest bardzo odporna na temperatury, może zachowywać swoje właściwości nawet przez lata i, co kluczowe, jest bezpieczna dla człowieka.
Dotychczas plastik przeciwdrobnoustrojowy był wykorzystywany głównie w wyrobach dla sektora opieki zdrowotnej, jak wyposażenie sal operacyjnych, łóżka szpitalne, czy narzędzia dentystyczne. Pandemia spowodowała natomiast, że zaczyna on znajdować szerokie zastosowanie również w innych sektorach. Od razu zaczęto wskazywać inne możliwości użycia plastiku przeciwdrobnoustrojowego, zwłaszcza w produkcji wyrobów, które cechują się wysokim ryzykiem przenoszenia wirusów czy bakterii. Wskazuje się m.in. sektor spożywczy (pudełka na jedzenie, sztućce, słomki), budowlany (poręcze, włączniki świateł) czy transport (fotele w samochodach, autobusach, czy samolotach).
Inne zastosowanie plastiku przeciwdrobnoustrojowego rozwija Sanitized, jedna z kluczowych firm na świecie dysponujących taką technologią. Tworzy ona tkaniny przeciwdrobnoustrojowe, które mogą być wykorzystywane w produkcji odzieży, w tym zwłaszcza strojów sportowych, a także obuwia. Są również stosowane do produkcji materaców oraz pościeli. Przykładem jeszcze innego zastosowania tej technologii są słuchawki wyprodukowane przez firmę Happy Plugs, szwedzkiego producenta sprzętu elektronicznego, dla której plastiku dostarczył Polygiene.
Wszystko to sprawiło, że w ostatnich tygodniach portal branżowy tworzyw sztucznych Plastic Today wskazał szybki rozwój zastosowania plastiku przeciwdrobnoustrojowego jako jeden z najważniejszych trendów w branży. Tego typu technologia była jednak rozwijana już od końca lat 2000., a jej masowe wprowadzanie na rynek miało miejsce na początku lat 2010. Wskazuje się, że pandemia może przyczynić się do silnego przyspieszenia jej rozwoju.
W 2020 r. rynek plastiku przeciwdrobnoustrojowego był wyceniany na 36,9 mld USD i do 2025 r. ma rosnąć w średnim rocznym tempie 10,1 proc. (prognozy Research and Markets). Tym samym szacuje się, że w 2025 r. wartość rynku wyniesie 59,8 mld USD. Oznacza to, że obecnie tego typu tworzywa stanowią ok. 6,4 proc. całego globalnego rynku tworzyw sztucznych wartego 579,9 mld USD w 2020 r. (szacunki Grand View Research). Tempo wzrostu szacowane jest na 3,4 proc. średniorocznie do 2025 r., prawie trzykrotnie wolniej niż segment plastiku przeciwdrobnoustrojowego. Oznacza to, że w 2025 r. ten segment będzie odpowiadał już za 8,8 proc. globalnego rynku.
Stojący za rozwojem tego segmentu popyt na nowe zastosowania może być dużą szansą dla mniejszych graczy w różnych branżach wykorzystujących plastik. Najwięksi producenci tworzyw sztucznych będą bowiem komercjalizować taką technologię głównie poprzez wytwarzanie plastiku przeciwdrobnoustrojowego dla innych branż, co pokazują ich dotychczasowe działania. Zatem firmy, które będą potrafiły dostrzec potencjał i następnie wdrożyć nowatorskie przeznaczenie plastiku przeciwdrobnoustrojowego mogą zyskać przewagę rynkową.
Z kolei dla graczy z branży tworzyw sztucznych plastik przeciwdrobnoustrojowy stanowi szansę, ze względu na zapotrzebowanie na ten surowiec, które może dotyczyć wyrobów, w których dotychczas wykorzystywane były inne tworzywa niż plastik, zwłaszcza metale. Będzie to dla nich także wyzwanie, ponieważ muszą one inwestować w rozwój tej technologii oraz współpracować z mniejszymi podmiotami. Szczególnie biorąc pod uwagę, że mniejsze podmioty, wyspecjalizowane w produkcji plastiku przeciwdrobnoustrojowego, jak wspomniany Sanitized, czy AlpFilm są obecnie w posiadaniu bardzo zaawansowanych technologicznie rozwiązań w tym zakresie.
Podsumowanie pozostałych trendów w branży
Ceny tworzyw sztucznych na rynkach Europy Zachodniej po wielu miesiącach nieustannych wzrostów wreszcie wyhamowały, co pokazuje Indeks Plastixx. Spadł on w czerwcu br. o 1,5 proc. w stosunku do maja 2021 r. Jest to pierwszy spadek wartości tego indeksu od września 2020 r. (wówczas spadł o 0,1 proc. w ujęciu m/m), a wcześniej od maja 2020 r. (-4,0 proc.). Dzieje się tak pomimo utrzymujących się na bardzo wysokim poziomie cen ropy naftowej. W ostatnich dniach znajdowała się ona w przedziale 74-77 USD za baryłkę ropy Brent.
Spadają także ceny plastiku na rynku polskim. Spośród najważniejszych tworzyw, w II poł. czerwcu 2021 r. w ujęciu m/m najsilniej spadły ceny PET butelkowego (-10,82 proc.). Silnie spadły również ceny polietylenu dużej gęstości (HDPE) we wtrysku (-9,59 proc.) oraz w rozdmuchu (-9,55 proc.). Mocno spadły także ceny polietylenu niskiej gęstości (LDPE) w folii (-8,98 proc.) oraz we wtrysku (-7,85 proc.). Trzeba jednak wspomnieć, że ceny wymienionych rodzajów polietylenów wciąż znajdowały się w przedziale 100-127proc. wyższym w ujęciu r/r. Niższe były spadki cen polipropylenu (PP) – PP random (-7,10proc. m/m), PP blok (-6,52 proc.) oraz PP homo (-5,57 proc.). W porównaniu do zeszłego roku ich ceny wzrosły jednak mniej znacząco, pomiędzy 96-107 proc..
W cenach akcji największych spółek w branży w stosunku do poziomu sprzed dwóch, widać zróżnicowane trendy. Znacznie powyżej poziomu wciąż znajdują się spółki, które koncentrują swoją działalność głównie na tworzywach sztucznych (INEOS, LyondellBasell BASF), z kolei spadają ceny głównie akcji spółek zajmujących się również eksploatacją ropy naftowej (Chevron, Eni). Znajdują się jednak w tym zakresie wyjątki spowodowane indywidualną sytuacją poszczególnych firm (Lanxess).
Na koniec warto wspomnieć, że od 3 lipca br. Polska wprowadzić zakaz używania jednorazowych sztućców oraz naczyń, który wynika z dyrektywy plastikowej UE uchwalonej w 2019 r. Ministerstwo Klimatu odpowiedzialne za wdrożenie regulacji tłumaczy to brakiem wytycznych do Komisji Europejskiej w sprawie jej implementacji. Oznacza to, że plastikowe sztućce oraz naczynia nadal mogą być w Polsce sprzedawane. Ministerstwo zapowiada, że przepisy wprowadzające postanowienia dyrektywy mają uchwalone jesienią br.