Często spotykana informacja, jakoby autorem wierszyka był Stanisław Jachowicz jest błędna, ponieważ najwcześniejsze wydania rymowanki znajdziemy już w dziełach z XVIII wieku, przed urodzeniem wybitnego bajkopisarza i pedagoga.
"Kolęda dla małych dziatek" rytmicznym wierszem wylicza zalety stosowania kar cielesnych z użyciem różdżki, czyli kija do batów. Według utworu ma być ona narzędziem umożliwiającym pokonanie wszystkich niemal problemów wychowawczych. Pomaga w nauce języków, ćwiczy charakter i posłuszeństwo oraz rozwija przedsiębiorczość. Wierszyk przestrzega również rodziców przed łagodnym wychowaniem, gdyż postawa taka może doprowadzić do skalania moralnego młodego człowieka, a w konsekwencji gorszej kary, jaką jest stryczek...
Po wersach pochwalnych oraz przestrodze znajdziemy w wierszu błogosławieństwo lasów, będących źródłem różdżek, a także praktyczną instrukcję jakie drewno odpowiednim jest na rózgi dla dzieci w różnym wieku.
"Kolęda..." drukowana była najczęściej w zbiorach prostych utworów literackich wykorzystywanych w początkowym etapie nauki. Zamieszczona przez nas grafika zawiera wersję opublikowaną w 1830 r. w książeczce "Sposób czytania pisma polskiego dla małych dziatek" dostępną w bibliotece cyfrowej POLONA. Poniżej zamieszczamy współczesną transkrypcję:
Różdżką Duch Święty złe dziatki bić radzi,
Różdżka bynajmniej zdrowiu nie zawadzi.
Różdżka popędza rozumu do głowy,
Uczy pacierza, a broni złej mowy.
Różdżka dziateczki posłusznymi czyni,
Kozły wypędza, a uczy łaciny;
Różdżka, choć bije, nie połamie kości,
Dziatki hamuje od wszelakiej złości.
Różdżką, gdy dziecię będzie matka siekła
Wybawi pewnie duszę jego z piekła.
Różdżka naucza jak zarabiać chleba,
Różdżka prowadzi dziateczki do Nieba.
Różdżka wszelakich cnót bywa mistrzyni,
różdżka i ze złych dziatek, dobre czyni .
Matka, gdy różdżki na dziecię żałuje,
na szyję powróz pewnie mu gotuje.
Błogosław Boże Mistrze i te Matki,
które wścinają różdżką małe dziatki.
Błogosław Boże i takowe lasy,
Gdzie różdżki rosną w jak najdłuższe czasy.
Na młodych dobra jest różdżka brzozowa,
Na starych korbacz albo wić dębowa.