Wraz z wejściem w życie przepisów nowej ustawy o VAT pewnym zmianom uległy zasady opodatkowania rabatów towarowych.
Przez udzielenie rabatu naturalnego należy rozumieć sytuację, w której dostawca towaru przekazuje nabywcy dodatkowo jakąś partię towaru. Pod rządami poprzedniej ustawy o VAT istniały kontrowersje dotyczące udzielania takich rabatów. W praktyce na ogół naliczany był VAT. Przyczyną był w szczególności wyrok NSA z 26 listopada 1997 r. (sygn. SA/Bk 1453/96), w którym sąd stwierdził, że rabat towarowy nie mieści się w prawnym pojęciu rabatu i stanowi darowiznę (opodatkowaną VAT).
O ile na gruncie starych przepisów takie podejście należy uznać za wątpliwe, o tyle na podstawie obecnej ustawy wydaje się w większości przypadków niewłaściwe.
Co mówi prawo
Z przepisów art. 7 ustawy o VAT wynika, że obciążeniu tym podatkiem podlega m.in. nieodpłatne przekazanie towarów. Wyjątkiem jest przekazywanie tzw. prezentów o małej wartości oraz próbek. Warto zaznaczyć, że przepis ten dotyczy wyłącznie przypadków, gdy towar przekazywany jest nieodpłatnie.
Orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (C-48/97) w sprawie Kuwait Petroleum, głosi, iż gdy wydanie towaru następuje bezwarunkowo i jest każdorazowo związane z zakupem innego produktu, to jego wartość została uwzględniona w cenie. Nie wystąpi więc nieodpłatne przekazanie towaru — brak będzie więc obowiązku naliczenia podatku VAT.
Przepisy nowej ustawy są zatem bardziej łaskawe dla podatników. Należy zatem spodziewać się, że tego typu rabaty towarowe będą częściej stosowane przez podmioty gospodarcze. Poprzednie przepisy dotyczące podstawy opodatkowania stanowiły bowiem istotną barierę w stosowaniu takich rabatów.
Za darmo czy nie?
Należy stwierdzić, że samo określenie gratis, za darmo itp. nie przesądza o podatku VAT — zawsze należy rozpatrzyć, czy wydanie takie nie ma jednak charakteru odpłatnego (nie jest bezpośrednio i automatycznie związane z innym zakupem). Jeśli np. każdy nabywca, który kupi towaru X za 200 tys. zł, dostanie gratis towar Y (rabat towarowy), to naszym zdaniem taki przypadek nie wiąże się z obowiązkiem naliczenia podatku VAT. Trudno jest bowiem wówczas mówić o rzeczywistej nieodpłatności.
Jerzy Martini, Przemysław Skorupa, PricewaterhouseCoopers