Skandynawowie stawiają na zielone

Modernizacja browarów wywodzącego się z Danii Carlsberga obniżyła o 40 proc. emisję CO2, duńska Grupa Lego w 2020 r. zamierza pozyskiwać 100 proc. energii ze źródeł odnawialnych, zaś powstała w Szwecji Ikea planuje zainwestować w energię odnawialną na świecie 1,5 mld EUR.

Skandynawskie firmy bardzo chętnie włączają działania proekologicznie do swoich strategii. Jednym z powodów jest znaczące wparcie rządu dla „zielonych” inicjatyw, np. w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Szwecji działa jednostka zajmująca się problematyką zrównoważonego handlu i biznesu, poza tym tamtejszy rząd ustanowił stanowisko ambasadora CSR.

— W 2007 r. Szwecja była pierwszym krajem, który wprowadził obowiązek publikowania raportów na temat zrównoważonego rozwoju przez firmy państwowe. Raporty muszą być zgodne z wytycznymi Global Reporting Initiative (GRI). W 2012 r. Szwecja zrobiła kolejny ważny krok, jakim było zwrócenie się z prośbą do państwowych spółek o wyznaczenie kilku celów w zakresie zrównoważonego rozwoju i przekazanie informacji na temat ich realizacji w 2014 r. — tłumaczy Agnieszka Kowalcze, dyrektor Skandynawsko-Polskiej Izby Gospodarczej (SPCC).

Sprzyjające warunki

Działania proekologiczne promuje także rząd fiński.

— Są programy rządowe, których głównym zadaniem jest pomoc w rozwoju technologii ekologicznych i energetycznych, popularnie zwanych Clean-Tech. Dla obecnego rządu jednym z priorytetów było stworzenie klastra skupiającego podmioty działające w tej branży. Finlandia przyjęła narodową strategię energetyczno-klimatyczną, której jednym z najważniejszych założeń jest obniżenie emisji CO 2 i wycofanie się ze stosowania węgla kamiennego — mówi Anna Pełka, radca ds. politycznych i ekonomicznych Ambasady RP w Finlandii.

Zgodnie ze strategią do 2020 r. 38 proc. produkcji energii ma pochodzić ze źródeł odnawialnych, a około 60 proc. z elektrowni atomowych. Finowie uważają, że elektrownie atomowe produkują tzw. czystą energię, która nie zanieczyszcza środowiska. Dlatego budują kolejny reaktor atomowy w Oulu i planują budowę następnej elektrowni atomowej w gminie Pyhajoki. Nowe projekty proekologiczne w Finlandii często są związane z polityką innowacyjności, na którą państwo w 2013 r. przeznaczyło prawie 4 proc. PKB.

Największym podmiotem zarządzającym kapitałem na ten cel jest agencja TEKES, odpowiednik polskiego PARP-u. Innym powodem, dla którego Skandynawowie tak chętnie prowadzą „zielony biznes”, jest bardzo duża wiedza na temat negatywnego wpływu działalności człowieka na otoczenie i dążenie, by był jak najmniejszy.

— W Finlandii prawie wszystkie inicjatywy i projekty są z założenia proekologiczne i często jest to związane z wysoką świadomością społeczeństwa i biznesu, że wszystko, co się tworzy, powinno być prośrodowiskowe. To zatem kwestia kultury, nad którą pracowano przez lata — potwierdza Anna Pełka.

Skuteczni korepetytorzy

Liczne inicjatywy prośrodowiskowe podejmują także Skandynawowie działający na polskim rynku, np. fińska firma energetyczna Fortum opracowała program badań nad produkcją adsorpcyjnego chłodu sieciowego, który realizowany jest we współpracy z politechnikami Częstochowską i Wrocławską. W czerwcu 2013 r. w częstochowskiej elektrociepłowni Fortum uruchomiono testową instalację adsorpcyjną do produkcji chłodu, która ma charakter doświadczalny i będzie działała na potrzeby zakładu.

Odpowie także na pytanie, czy może być konkurencyjna w stosunku do tradycyjnych urządzeń chłodniczych zasilanych energią elektryczną. Przykładów proekologicznych przedsięwzięć prowadzonych przez Skandynawów w Polsce jest znacznie więcej. Warszawski budynek Atrium 1 szwedzkiej firmy Skanska zaprojektowano tak, by zmaksymalizować jego wydajność energetyczną, zmniejszyć zużycie energii o 51 proc., a wody o 60 proc. w porównaniu ze standardowymi budynkami w Polsce.

Przepływ powietrza w wentylacji zwiększono o ponad 30 proc. w stosunku do polskich norm, zainstalowano monitory CO2 kontrolujące jego zawartość w powietrzu, a do budowy wykorzystano wyłącznie materiały o zerowej lub niskiej toksyczności. Ponadto użytkownicy budynku mają maksymalny dostęp do światła dziennego i widoków na zewnątrz z co najmniej 75 proc. pomieszczeń. Skandynawowie angażują się Polsce także w inicjatywy edukacyjne i kampanie informacyjne, których celem jest podniesienie świadomości ekologicznej klientów i społeczności lokalnych. Ostatnio w Ambasadzie Szwecji podpisano umowę między Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) a Europejskim Centrum

Przedsiębiorczości (EuCP) w sprawie szkoleń promujących inwestycje w gospodarce odpadowej. Z EuCP będzie współpracować szwedzka firma Gästrike återvinnare. Adresatami projektu „Akademia Waste Management — Najlepszy sposób na Twój biznes” są przede wszystkim firmy z sektora MŚP. Podczas szkoleń, które mają się rozpocząć w kwietniu 2014 r., uzyskają informacje m.in. o systemowych rozwiązaniach gospodarki odpadowej na przykładzie Szwecji, metodach zbiórki śmieci i sortowania odpadów. Promowane będą również techniki pozwalające wykorzystać wartość energetyczną odpadów komunalnych. Projekt potrwa do połowy 2015 r. Warto wspomnieć, że Szwedzi obok Niemców są liderami w dziedzinie odzysku, recyklingu i spalania odpadów. Opracowany przez nich system gospodarowania odpadami stał się tak efektywny, że nie tylko przetwarzają ponad 90 proc. odpadów, ale nawet je importują.

OKIEM EKSPERTA

Szwedzkie „ekowsparcie”

MAGDALENA PRAMFELT

Polsko-Szwedzka Izba Gospodarcza

W Szwecji informacje o postępach rozwoju produktów i usług proekologicznych zamieszcza Tillväxtverket, urząd ministerstwa gospodarki zajmujący się rozwojem przedsiębiorczości w regionach i rozszerzaniem działalności firm na międzynarodowym rynku w oparciu o innowacyjne rozwiązania. Tillväxtverket udziela pomocy finansowej na rozwój działalności proekologicznej w małych firmach lub ich organizacjach. Inna państwowa instytucja Vinnova promuje zrównoważony rozwój przez finansowanie m.in. badań mających na celu rozwój efektywnych innowacji, korzystając przy tym również z pieniędzy unijnych. Istotna jest dostępność do wielu funduszy inwestycyjnych — na czele z państwowym ALMI Invest (głównie na start-up oraz innowacje) — dla przedsiębiorstw wprowadzających innowacje oraz oszczędności energii. Kapitał wysokiego ryzyka proponuje m. in. fundacja Industrifonden, przeznaczająca kapitał na unikalne technologie, produkty lub usługi, czy KTH Chalmers Capital, spółka powiązana z prestiżową uczelnią — Królewskim Instytutem Technicznym. Z organizacji wspierających i rozwijających efektywną gospodarkę energią należy wymienić Sustainable Innovation in Sweden (SUST), centrum, które prowadzi duże pilotażowe projekty, wspiera innowacje i nowe firmy, prowadzi kampanie informacyjne i przyczynia się do wzrostu wiedzy. Firmy sektora energetyki mogą skorzystać z pomocy KIC InnoEnergy Szwecja, europejskiego inkubatora przedsiębiorczości zajmującego się m.in. rozwijaniem zrównoważonej energii, a poza tym oferującego specjalistyczne doradztwo, kontakty z europejskimi organizacjami oraz możliwości finansowania projektów, które uzupełniają inicjatywy badawcze, np. rozwój produktów, procesów lub usług o wartości komercyjnej. Ważnym narzędziem są też pożyczki udzielane np. przez urząd ds. energetyki, Energimyndigheten, wspierające unikalne technologie energii. Promowaniem zrównoważonego rozwoju w rolnictwie zajmuje się natomiast państwowy urząd Jordbruksverket, którego celem jest budowanie dynamicznej i konkurencyjnej gospodarki w kraju oraz produkcja zdrowej żywności. Urząd ma również za zadanie administrowanie unijnymi programami rozwoju obszarów wiejskich, poza tym wspiera działania proekologiczne i marketingowe.