Pracodawcy będą mogli badać, czy pracownicy są trzeźwi. Trwają prace nad stworzeniem do tego podstawy prawnej, o co zabiegał Adam Abramowicz, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców (MŚP). Wprowadzi ją nowelizacja Kodeksu pracy oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, której projekt wpisano do rządowych prac legislacyjnych. Rada Ministrów planuje przyjąć go w trzecim kwartale tego roku.
Nie tylko na etacie
Projekt ten ma sprecyzować zasady przeprowadzania – ze względu na określony prawem cel – prewencyjnej, wyrywkowej kontroli pracowników na obecność alkoholu lub substancji działających do niego podobnie w ich organizmach. Obecnie nie ma przepisów, które określałyby procedurę takiego badania na żądanie pracodawcy lub zatrudnionego i możliwość niedopuszczenia do wykonywania obowiązków służbowych kogoś, wobec kogo zachodzi uzasadnione podejrzenie, że znajduje się w stanie po zażyciu takich środków. Przygotowywane regulacje odnosiłyby się również do osób zatrudnionych na podstawie innej niż stosunek pracy.
Ponadto uzupełniony zostanie katalog przesłanek uzasadniających nakładanie kar upomnienia, nagany lub pieniężnej. Będą one groziły za stawienie się do pracy w stanie po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu lub jego zażywanie w czasie pracy.
Rzecznik MŚP podkreśla, że projekt został wpisany do prac rządowych po prawie dwóch latach od chwili, gdy zwrócił się do resortu rodziny i pracy o wydanie objaśnienia prawnego dotyczącego uprawnienia pracodawcy do samodzielnej kontroli, czy pracownik jest trzeźwy.
Adam Abramowicz poprosił o wskazanie, czy firma może przeprowadzić takie badanie, np. z użyciem alkomatu, bez udziału właściwego organu, a także czy dane o stanie trzeźwości są danymi osobowymi o stanie zdrowia i czy ich przekazanie możliwe jest wyłącznie z inicjatywy zatrudnionego.
Urząd Ochrony Danych Osobowych (UODO) twierdził bowiem, że badanie trzeźwości może być zainicjowane wyłącznie przez pracownika, a sama informacja o tym jest informacją o stanie zdrowia. W ocenie UODO nie ma też podstawy prawnej umożliwiającej pracodawcom samodzielną kontrolę alkomatem.
Działania Rzecznika MŚP
Według Adama Abramowicza taka interpretacja wykluczyła wyrywkowe lub prewencyjne badanie pracowników, które było do tej pory powszechną praktyką, szczególnie w zakładach pracy o podwyższonym stopniu bezpieczeństwa, oraz znajdowała potwierdzenie w orzeczeniach sądowych.
Na prośbę przedstawicieli przedsiębiorców rzecznik powołał zespół roboczy ds. kontroli trzeźwości w miejscu pracy. Pracował on nad zmianami legislacyjnymi, które miały rozwiać wątpliwości co do dopuszczalności samodzielnej kontroli trzeźwości pracowników przez pracodawców w miejscu pracy.
– Włożyliśmy wiele pracy i wysiłku, aby projekt ustawy jak najszybciej ujrzał światło dzienne. Powołaliśmy zespół roboczy przy naszej Radzie Przedsiębiorców, wysłaliśmy ponad 50 pism do poszczególnych ministerstw i urzędów. Cieszę się, że realizowane przez nas działania przynoszą efekty – mówi Adam Abramowicz.