Tylko około 50 mln zł będzie kosztować tegoroczny budżet wprowadzenie zmian w VAT wobec do małych firm. To dlatego, że z około miliona takich przedsiębiorstw z udogodnień skorzystało zaledwie 15 tysięcy.
Obowiązująca od 1 października nowelizacja ustawy o podatku VAT daje małym firmom, których obroty w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły 800 tys. EUR (3,24 mln zł), nowe możliwości. Pierwsza polega na kwartalnym rozliczaniu podatku VAT — dopiero po zakończeniu kwartału przedsiębiorca dokonuje rozliczenia podatku z urzędem skarbowym. Druga nowość polega na wprowadzeniu kasowej metody rozliczeń — podatnik płaci dopiero, gdy sam otrzyma zapłatę za fakturę, a nie — jak dotąd — gdy fakturę wystawi.
Skorzystanie z możliwości, które znalazły się w pakiecie zaproponowanym przez Marka Belkę, poprzedniego ministra finansów, wymaga jednak od firmy podjęcia pewnych kroków.
— Przedsiębiorca, który chce skorzystać z kwartalnego rozliczania VAT, musi złożyć specjalny wniosek w urzędzie skarbowym przed końcem kwartału poprzedniego — tłumaczy Robert Krasnodębski, prawnik z kancelarii Weil, Gotschal & Manges.
Przedsiębiorcy mogą wybrać, czy chcą korzystać tylko z rozliczeń kwartalnych, czy także z metody kasowej, która automatycznie zakłada kwartalny system rozliczeń. By więc skorzystać z nowości w tym roku, małe firmy musiały do końca września — jeszcze przed wejściem w życie ustawy — złożyć w urzędach skarbowych odpowiednie deklaracje.
— We wrześniu 2002 r. zawiadomienie o wyborze metody kasowej od IV kwartału 2002 r. złożyło 3662 małych podatników, zaś o wyborze rozliczenia kwartalnego 11 975 małych podatników — informuje Jarosław Skowroński, p.o. dyrektora biura prasowego Ministerstwa Finansów.
Według informacji resortu, w Polsce działa około 1 miliona małych podatników. Dlaczego więc zaledwie 1,5 proc. chciało skorzystać z nowych rozwiązań, które ewidentnie ułatwiają im funkcjonowanie? W naszym artykule z 3 października pisaliśmy, iż jedna z sugestii mówi o celowym nieinformowaniu podatników o zmianach w związku z kosztami, jakie mógłby ponieść tegoroczny budżet. Z naszych informacji wynika, że gdyby wszyscy mali podatnicy skorzystali z kwartalnego rozliczania VAT, do państwowej kasy w tym roku nie wpłynęłoby aż 1,5 mld zł.
— To szacunek krańcowy. Ponadto nowe regulacje nie powodują uszczupleń w dochodach budżetu, jedynie przesunięcie pewnych dochodów w czasie. Szacuje się, że skutki w 2002 r. związane z przesunięciem dochodów wyniosą około 50 mln zł — twierdzi Jarosław Skowroński.
Resort finansów dementuje także sugestię o celowym nieinformowaniu podatników o nowych przepisach.
— Podjęte zostały niezbędne działania w tej kwestii. Ustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw 20 września. Dopiero z tą datą możliwe było podjęcie działań informujących. Źródłem prawa są przepisy opublikowane w dziennikach ustaw, a nie informacje powielaczowe — podkreśla szef biura prasowego MF.
Dlatego dopiero 23 września do izb skarbowych wysłano pismo z informacją o przepisach, wchodzących w życie 1 października. Mali przedsiębiorcy mieli więc zaledwie kilka dni na skorzystanie z nowych rozwiązań. Zakładając, że reakcja urzędów skarbowych na pismo resortu była natychmiastowa, a podatnicy na bieżąco odwiedzają urzędy skarbowe i zaglądają do gablot z informacjami.
Z tego punktu widzenia fakt, że z nowych przepisów skorzystało ponad 15 tys. małych podatników, należy uznać za sukces. Z drugiej zaś strony, trudno winą za zbyt późne informowanie przedsiębiorstw o zmianach obarczać tylko resort finansów. Ministerstwo tłumaczy się zresztą logicznie — zgodnie z literą prawa nie mogło informować o nowych przepisach przed ich wejściem w życie.
Ustawa została uchwalona 30 sierpnia. Teoretycznie, gdyby prezydent podpisał ją w ciągu kilku dni i równie szybko nastąpiła publikacja w Dzienniku Ustaw, mali przedsiębiorcy mieliby niemal miesiąc na skorzystanie z zapisów nowelizacji.
Zdawali sobie z tego sprawę także posłowie. Dlatego w ustawie znalazł się artykuł 2, dający podatnikom możliwość zadeklarowania woli skorzystania z nowych przepisów jeszcze przed wejściem noweli w życie.
— Mały podatnik (...) może składać do urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze metody kasowej rozliczeń podatku od towarów i usług lub o zamiarze składania deklaracji podatkowej w zakresie tego podatku za okresy kwartalne począwszy od dnia następującego po dniu ogłoszenia ustawy — czytamy w Dzienniku Ustaw.