Na rozwój naszego kraju w latach 2004-06 Unia Europejska przeznaczyła 12,8 mld EUR. Bezpośrednio do przedsiębiorstw trafi 1,98 mld EUR.
Przedsiębiorcy są najbardziej uprzywilejowaną grupą objętą wsparciem UE. Bezpośrednia pomoc jest dla nich przewidziana praktycznie w każdym z sześciu programów operacyjnych. Poza tym znaczna część środków trafi do instytucji i organizacji z otoczenia biznesu, których zadaniem jest ułatwianie prowadzenia działalności gospodarczej. Trzecią drogą do pieniędzy unijnych są projekty realizowane przez sektor publiczny, w których firmy będą wykonawcami czy też dostawcami surowców, towarów i usług.
Programy, pomoc i refundacje
Największym zainteresowaniem przedsiębiorców cieszą się dotacje inwestycyjne. Doświadczenia wyniesione z funduszy przedakcesyjnych Phare pokazują, że środki przeznaczone na ten cel znikają w błyskawicznym tempie.
— Trudno wyobrazić sobie kwotę, której polscy przedsiębiorcy nie byliby w stanie wchłonąć w postaci dotacji inwestycyjnych — mówi Monika Karwat-Bury z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, wdrażającej programy wspierające małe i średnie przedsiębiorstwa.
Polscy przedsiębiorcy mają do dyspozycji cztery rodzaje dotacji inwestycyjnych. Różnią się one zakresem wsparcia, przeznaczeniem i grupą docelową. Największy jest budżet działania wspierającego inwestycje w zakładach przetwórstwa rolnego. Wynosi on ponad 460 mln EUR. Ale i w pozostałych programach budżety są kilkusetmilionowe. Zależnie od programu różne są też wielkości wsparcia dostępne dla indywidualnych przedsiębiorców. Największa jednorazowa pomoc może być udzielona w ramach tzw. działania 2.2 — Wsparcie nowych inwestycji, realizowanego w ramach programu Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw. W tym przypadku jedynym ograniczeniem wielkości wsparcia jest wielkość budżetu programu i możliwości inwestora — dotacja pokrywa bowiem do 37,5 proc. wielkości inwestycji i do 4 tys. EUR na stworzenie jednego miejsca pracy. Sektor rolno-spożywczy może korzystać ze wsparcia wysokości od 100 tys. zł do 20 mln zł. Podobna jest granica wsparcia w przypadku inwestycji dostosowujących firmę do wymogów ochrony środowiska — tu przedsiębiorca może otrzymać zwrot kosztów do 5 mln EUR. Dotacje na inwestycje podnoszące konkurencyjność małych i średnich firm mogą sięgać 1,25 mln zł.
W przypadku większości programów wsparcie może stanowić co najwyżej 50 proc. całości kosztów kwalifikowanych, związanych z inwestycją i jest wypłacane w formie refundacji.
Usługi doradcze
Podobnie jak w przypadku dotacji inwestycyjnych, również środki obniżające koszty usług doradczych popłyną do przedsiębiorców z kilku źródeł. Głównym będzie działanie 2.1 — Podniesienie konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez doradztwo, stanowiące element programu Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw. Dotacje mogą tu sięgać nawet 250 tys. zł. Wsparcie udzielane jest z przeznaczeniem na doradztwo z zakresu prowadzenia firmy, jakości, innowacji i nowych technologii, promocji eksportu lub tworzenia sieci kooperacyjnych. Podobne usługi doradcze mogą też być dofinansowane w ramach działania 1.5 — Przetwórstwo i marketing produktów rolnych, realizowanego w ramach programu Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego i Rozwój Obszarów Wiejskich.
Przeszkolić pracownika
Na wsparcie Unii Europejskiej mogą też liczyć firmy chcące podnieść kwalifikacje swoich pracowników. Bezpośrednio na ten cel ukierunkowane jest działanie 2.3 — Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki z programu Rozwój Zasobów Ludzkich. Dotacjami mogą być objęte szkolenia zawodowe, menedżerskie, studia podyplomowe, a nawet szkolenia praktyczne odbywające się w instytucjach naukowo-badawczych. Projekty składane są przez szkoły wyższe, jednostki naukowe oraz inne osoby prawne, które zgodnie ze statutem prowadzą działalność gospodarczą w zakresie szkoleń, przedsiębiorcy prowadzący działalność szkoleniową oraz ich organizacje i stowarzyszenia.
— Projektodawcy mogą składać zarówno projekty na szkolenia otwarte, jak i szyte na miarę konkretnego przedsiębiorcy — mówi Monika Karwat-Bury z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
Dotacje są przyznawane organizatorom szkoleń. Dzięki nim pobierają oni od uczestników będących pracownikami przedsiębiorstw tylko część opłaty za szkolenie. Dofinansowanie zależy od wielkości firmy i rodzaju szkolenia. W przypadku produktów dla małych i średnich przedsiębiorstw dofinansowanie wynosi 80 proc. kosztów. W przypadku dużych firm — 60 proc. Natomiast szkolenia specjalistyczne, czyli takie, które są przydatne wyłącznie w pracy danej firmy, dofinansowywane są odpowiednio w 45 proc. i 35 proc. Pozostałą część kosztów ponosi przedsiębiorca. Za współfinansowanie ze strony przedsiębiorstw uznany zostanie także koszt wynagrodzeń pracowników uczestniczących w szkoleniach, a tym samym nieobecnych w miejscu pracy. Informacja o realizowanych projektach znajdować się będzie na stronach internetowych Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
