Określenie liczby klastrów działających w Polsce jest trudne, ponieważ są to struktury nieformalne, niemające obowiązku rejestracji ani składania sprawozdań finansowych. Jednak jak szacuje Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), liczba klastrów działających na naszym rynku może sięgać 250. Branże, jakie reprezentują najliczniej, to: informatyka, lotnictwo, ekoenergetyka, budownictwo, medycyna i lecznictwo, turystyka, a także przemysł spożywczy.
— Klastry są uznawane za „katalizator” procesów innowacyjnych i siłę napędową rozwoju regionów. Współpraca podmiotów w ramach takich tworów prowadzi do wzrostu produktywności lokalnych przedsiębiorstw, wspiera ich nowoczesność, a także sprzyja ożywieniu na rynku pracy — tłumaczy Emilia Chmiel z wydziału prasowego Ministerstwa Gospodarki.
Motor rozwoju
Zgodnie z założeniami unijnej perspektywy finansowej na lata 2007-13 klastry mogły się ubiegać o wsparcie finansowe, dostępne w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Działanie 5.1.
O kapitał m.in. na zakup środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, a także szkolenia i doradztwo miały szansę wnioskować klastry we wczesnej fazie rozwoju. Dla nieco dojrzalszych zrzeszeń przewidziano pomoc finansową m.in. na budowę obiektów i ich wyposażenie, a także współpracę międzynarodową. Jak informuje Dariusz Wojtaszek, dyrektor biura prezesa PARP, w ramach Działania 5.1 PO IG podpisano 32 umów na łączną kwotę dofinansowania ok. 226 mln zł. Nadzieję na rozwój klastrów daje także nowa perspektywa finansowa na lata 2014-20.
— Programem operacyjnym, który w największym stopniu sfinansuje projekty klastrów, będzie „następca” PO IG — Program Inteligentny Rozwój, natomiast kapitał będzie kierowany do tzw. krajowych klastrów kluczowych, czyli podmiotów najistotniejszych, o największym potencjale rozwojowym, także w skali międzynarodowej. Program będzie finansował projekty związane z internacjonalizacją oraz rozwojem współpracy pomiędzy klastrami a podmiotami zewnętrznymi, w szczególności na szczeblu międzynarodowym— tłumaczy Iwona Wendel, wiceminister rozwoju regionalnego.
Działania na rzecz klastrów będą prowadzone także w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia, a wsparcie zostanie skierowane do już funkcjonujących inicjatyw klastrowych (np. na przedsięwzięcia związane z działalnością w obszarze badań i rozwoju). Kontynuowane będą także przedsięwzięcia prowadzone w ramach regionalnych programach operacyjnych.
— Ze względu na to, że trwają prace nad szczegółami przyszłych programów operacyjnych, warto zachęcać klastry do aktywności w zakresie konsultacji społecznych, aby mogły wpływać na kształt przyszłego wsparcia, a jednocześnie, by śledziły informacje o tym w jakim kierunkuidą zmiany i czego będzie się od nich wymagało w najbliższych konkursach — tłumaczy Dariusz Wojtaszek.
Merytoryka w cenie
Pomoc oferowana klastrom nie ma jednak wyłącznie charakteru finansowego. Kilka miesięcy temu PARP zakończyła realizację projektów własnych ukierunkowanych na promocję idei klastrowania, transfer wiedzy i najlepszych praktyk.
— W ramach jednego z zadań projektu pt. „Polskie klastry i polityka klastrowa” zrealizowaliśmy wiele działań promocyjno-informacyjnych, w tym konferencje w każdym województwie wraz z katalogami klastrów i wystawami ich osiągnięć. Przedsięwzięcie obejmowało także działania grupy roboczej ds. polityki klastrowej, której członkowie wypracowali kierunki i założenia do polityki klastrowej w Polsce do 2020 r. — mówi Dariusz Wojtaszek. Informacje o tym, czym jest klaster, jak nim zarządzać i jak go rozwijać, można natomiast znaleźć na Portalu Innowacji (www.pi.gov.pl).
— Chętnie zamieszczamy tu informacje od koordynatorów klastrów, stowarzyszeń czy innych instytucji i organizacji współpracujących z klastrami. Dostępne są także publikacje i poradniki dla koordynatorów klastrów i osób zainteresowanych tematyką klastrową — mówi Dariusz Wojtaszek.