Wyniki firm na rynkowym rollercoasterze

Ponad 20 lat przygotowywania rankingu „Gazele Biznesu” pozwala nam na żywym organizmie zaobserwować, jak zmieniające się warunki ekonomiczne wpływają na funkcjonowanie firm. Co roku Coface weryfikuje blisko 30 tys. potencjalnych Gazel, aby znaleźć te przedsiębiorstwa, które spełniają wszystkie wymagające kryteria rankingu. I to właśnie te zasady sprawiają, że obserwacja cykli koniunkturalnych, wpływu kryzysów, a ostatnio także czynników takich jak pandemia, staje się niezwykle ciekawa zarówno na etapie przygotowywania zestawienia, jak i jego komentowania. Należy pamiętać, że w tym rankingu bierzemy pod uwagę wyniki firm uzyskane w ciągu 3 ostatnich lat, co przesuwa punkt odniesienia z jednego roku (najczęściej stosowanego w różnego rodzaju listach) do dłuższego okresu w gospodarce, kiedy możemy zaobserwować przebieg i załamania trendów.

Z tak ciekawym okresem mamy do czynienia w ostatnich latach. Jeszcze w 2019 r. cieszyliśmy się ze wzrostu gospodarczego na poziomie 4,7 proc., w kolejnym roku nieoczekiwanie nadeszła jednak pandemia, która wywróciła do góry nogami wcześniejsze prognozy, a także plany rozwojowe wielu firm. W wyniku nieoczekiwanego wstrząsu, wstrzymania produkcji, kolejnych lockdownów, zmian w handlu międzynarodowym, a także zmian w zachowaniach konsumentów produkt krajowy brutto spadł o 2,7 proc., a wiele firm zanotowało spadki obrotów, straty lub wręcz zakończyło działalność. Wyniki z 2020 r., które kończyły badane trzylecie w ubiegłorocznym rankingu, sprawiły, że wiele firm, które wcześniej rozwijały się świetnie i regularnie gościły w zestawieniu, musiało się z nim pożegnać – i to na minimum dwa lata. Takie są twarde kryteria, kandydat musi w całym trzyleciu notować wzrosty obrotów i zyski, zatem potknięcie w jednym roku eliminuje firmę także z kolejnej edycji.

Przygotowując się w Coface do pracy nad tegorocznym rankingiem „Gazel Biznesu”, byliśmy jednak pełni nadziei, bo rok 2021 pokazał wyraźne odbicie w wynikach firm po poprzedzającym pandemicznym okresie, a cała gospodarka zanotowała wyraźny wzrost o 6,8 proc. I rzeczywiście nie mieliśmy wielkich problemów, aby do obecnego zestawienia zakwalifikować większą liczbę firm, nawet pomimo braku tych, które pandemia wyeliminowała stąd na dłużej. Należy jednak dodać, że pomimo poprawy rok 2021 zakończył się największą liczbą niewypłacalności przedsiębiorstw od ponad 20 lat. W porównaniu z poprzednim rokiem wzrost postępowań sięgnął aż 71 proc., co odzwierciedlało negatywny wpływ pandemii i jej konsekwencji gospodarczych na sytuację przedsiębiorstw w Polsce. Szeroka skala wprowadzonych działań pomocowych zahamowała jednak jeszcze wyższy wzrost liczby bankructw, jakiego można było oczekiwać po rozległym kryzysie wywołanym pandemią covid-19.

Chociaż piszemy ten komentarz w grudniu 2022 r. i mamy zupełnie inną perspektywę, trzeba pamiętać, że już w roku 2021, pomimo odbicia, firmy musiały się mierzyć z rosnącą inflacją, ograniczeniami popytu konsumenckiego, rosnącymi cenami energii i surowców do produkcji (metale, drewno, produkty rolnicze, plastik, papier – wszystkie te surowce podrożały nawet kilkukrotnie) oraz wysokimi kosztami pracy i logistyki. Wszystko to sprawiło, że utrzymanie dotychczasowej rentowności i płynności stało się dla firm produkcyjnych nie lada wyzwaniem. Dlatego w tegorocznym rankingu cieszy nas liczba nagrodzonych Gazel, ich zróżnicowanie branżowe i obecność przedstawicieli sektorów, które wyszły obronną ręką z pandemii, oraz tych, które wręcz rozwinęły skrzydła. Mam na myśli takie obszary jak ICT, elektronika, IT, farmacja czy materiały budowlane. Kolejny rok z rzędu mamy także w zestawieniu przedsiębiorstwa zajmujące się instalacją technologii fotowoltaicznych, które dzięki rosnącej popularności odnawialnych źródeł energii notują bardzo wysokie wzrosty obrotów.

Choć bieżący ranking nie obejmuje jeszcze skutków wojny w Ukrainie rozpoczętej w lutym 2022 r., trudno nie wybiec w przyszłość, prognozując skutki tego konfliktu dla gospodarki i bezpośrednio dla naszych Gazel. W przyszłym roku spodziewamy się ponownie pogorszenia wyników w sektorze MŚP, a co za tym idzie – wzrostu przypadków niewypłacalności. Sprzyjać temu będzie nie tylko dostępność różnych form przewidzianych prawem środków, po które mogą sięgać firmy w trudnej sytuacji płynnościowej, ale przede wszystkim pogorszenie koniunktury gospodarczej. Wysokie ceny surowców oraz żywności już obecnie spowodowały wzrost inflacji do poziomu najwyższego od 25 lat. Przedsiębiorstwa są zmuszone przenosić część wzrostu kosztów na finalnych odbiorców w związku ze znacznym zwiększeniem cen energii, surowców i komponentów używanych w produkcji.

Naszą analizę chciałbym jednak zakończyć serdecznymi gratulacjami dla wszystkich firm, które znalazły się w tegorocznym zestawieniu, wiedząc, jak ciężką pracą, wytrwałością i umiejętnością przystosowania się do zmian musiały się wykazać. Życzymy dalszego dynamicznego rozwoju i mamy nadzieję na spotkanie w kolejnych edycjach „Gazel Biznesu”.