Rachunkowość będzie prostsza. Po lekturze zmian zapowiedzianych przez Ministerstwo Finansów przedsiębiorcy i księgowi nie mają co do tego wątpliwości. Poza tym uproszczenia przewidziano dla większej grupy podmiotów, nie tylko poszerzonej o tzw. jednostki małe zdefiniowane w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i rady 2013/34/UE, dotyczącej sporządzania sprawozdań finansowych, której implementacji należy dokonać do 20 lipca 2015 r.
Konsultowany obecnie projekt nowelizacji ustawy o rachunkowości przewiduje uproszczenia w sprawozdawczości finansowej dla spółek akcyjnych, z ograniczoną odpowiedzialnością (z o.o.), komandytowo-akcyjnych (jak również spółek osobowych przez nie tworzonych), w których w roku obrotowym objętym sprawozdaniem i wcześniejszym suma bilansowa nie przekroczyła 4 mln EUR, a przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów — 8 mln EUR, i przeciętne zatrudnienie sięgało maksymalnie 50 osób. Wielkości wyznaczone w euro zostały wyrażone w polskiej walucie (na co dyrektywa zezwala) i zaokrąglone — odpowiednio do 17 mln zł i 34 mln zł.
— Zdefiniowanie małej jednostki z podaniem limitów w złotych to zmiana na plus — podkreśla Barbara Tatarczewska, senior manager w Optant Accounting, firmie specjalizującej się w outsourcingu usług księgowych oraz administracji kadr i płac. Projektowana nowela przyznaje nowe uprawnienia także innym osobom prawnym, a ponadto osobom fizycznym, oraz spółkom cywilnym osób fizycznych, jawnym i partnerskim, które spełnią wspomniane kryteria.
Jasne wymagania
Uproszczenia będą dotyczyć sporządzania sprawozdania finansowego. Ma ono składać się z uproszczonego bilansu, rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej o ograniczonym zakresie. Rodzaj danych wykazywanych w tym dokumencie określono w nowym projektowanym załączniku (nr 5). O skali uproszczenia świadczy chociażby to, że wykaz informacji niezbędnych do przygotowania tradycyjnego sprawozdania zajmuje 14 stron (załącznik nr 1), a wymaganychod jednostek objętych preferencjami — tylko 5. Użytkownik uproszczonego sprawozdania finansowego, czyli np. zarządzający, inwestorzy, agendy rządowe, pracownicy, wierzyciele, zostaną poinformowani o zastosowanych uproszczeniach.
We wprowadzeniu do sprawozdania trzeba będzie wskazać przyjętą przez firmę politykę rachunkowości, w tym metody wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji), ustalenia wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawozdania w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru.
— Proponowana nowelizacja zawiera precyzyjne informacje dla małych i średnich firm. W projekcie jasno wyodrębniono wymagania, które musi spełnić mały przedsiębiorca i kiedy może stosować uproszczone sprawozdanie — ocenia Łukasz Jabłoński, właściciel Kancelarii Jabłońscy & Partnerzy. Podkreśla on, że na polskim rynku właśnie ta grupa głównie potrzebuje jasnych i przejrzystych zasad, aby móc rozwijać swoją działalność. — Jestem przekonany, że bardziej szczegółowe przepisy ustawy w przyszłości ułatwią małym przedsiębiorcom prawidłowe prowadzenie biznesu — prognozuje Łukasz Jabłoński.
Kierownik bez prawa wyboru
Projektowana nowela zapowiada też zniesienie obowiązku wyodrębniania w księgach rachunkowych i prezentowania w rachunku zysków i strat informacji dotyczących strat i zysków nadzwyczajnych.
— To słuszna koncepcja — zauważa Barbara Tatarczewska. Projektodawca wyjaśnia w uzasadnieniu do przyszłej noweli, że dyrektywa nie przewiduje kategorii zysków i strat nadzwyczajnych. Podmioty nie będą ich uwzględniać, zgodnie z zasadą ostrożności stosowaną do ustalenia wyniku finansowego.Natomiast w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego wszystkie jednostki mają ujawniać kwotę i charakter poszczególnych pozycji przychodów lub kosztów o nadzwyczajnej wartości lub które wystąpiły incydentalnie.
Zdarzenia te będą kwalifikowane do odpowiednich kategorii kosztów lub przychodów. Właściciel Kancelarii Jabłoński & Partnerzy do plusów projektowanej noweli zalicza też sprecyzowanie obowiązków i odpowiedzialności kierownika jednostki, czyli członków zarządów, wspólników prowadzących sprawy spółek. Przedstawicielka Optant Accounting dostrzega w nich lukę, która może w praktyce sprawić kłopot.
— Kierownik jednostki zostanie pozbawiony prawa wyboru podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych. To może stworzyć problemy osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą oraz w jednoosobowych spółkach kapitałowych — mówi Barbara Tatarczewska.
Zwykle w takich firmach kierownik jednostki jest jednocześnie organem zatwierdzającym sprawozdanie. Proponowana zmiana spowoduje, że nikt nie wybierze biegłego rewidenta.
— Może temu zapobiec zmiana pojęcia kierownika jednostki albo wniesienie zastrzeżenia do ustawy, że taki zakaz nie dotyczy spółek jednoosobowych lub osób prowadzących działalność gospodarczą zobowiązanych do prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych — podpowiada senior manager z Optant Accounting. Nowe rozwiązania mają być stosowane po raz pierwszy do sprawozdań za rok obrotowy rozpoczynający się 1 stycznia 2016 r. i po tej dacie. Przepisy przejściowe umożliwią wcześniejsze skorzystanie z nowych rozwiązań, za rok obrotowy kończący się po dniu wejścia w życie nowelizacji.
Sprawozdania od mikrofirm
Projekt uwzględnia ustawę z 11 lipca 2014 r., którą wprowadzono uproszczenia w sprawozdawczości finansowej dla jednostek mikro. To m.in. spółki, osoby prawne, oddziały przedsiębiorców zagranicznych, podlegające przepisom o swobodzie działalności gospodarczej, u których w roku obrotowym suma aktywów bilansu nie przekroczyła 1,5 mln zł albo 3 mln zł przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy, zaś średnie zatrudnienie — 10 pełnych etatów, a także osoby fizyczne, spółki cywilne, jawne i partnerskie z przychodami rocznymi nie mniejszymi niż 1, 2 mln EUR i nie większymi niż 2 mln EUR. Firmy takie będą mogły już za ten rok sporządzać uproszczone sprawozdania — składające się ze znacznie skróconego bilansu oraz rachunku zysków i strat zawierających podstawowe informacje.