Być tatą astronauty

Z wykształcenia jest historykiem sztuki, absolwentem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – przez prawie 20 lat Piotr Uznański był też wiceprezesem i prezesem łódzkiego oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Z galerią przy ul. Piotrkowskiej w Łodzi jest związany od prawie 40 lat.

Zmiany nie sprzyjają kolekcjonowaniu

Uważa, że handlując sztuką, nie zawsze można być kolekcjonerem. Dostrzega też zależność między trybem życia, zmieniającym się z każdym pokoleniem, a potrzebą zbierania.

– Kolekcjoner nie potrafi się rozstać z dziełami – wiem to po sobie. Prowadząc taką działalność, trzeba się jednak liczyć z dołkami finansowymi. Konieczność pożegnania się z częścią kolekcji bywa wtedy bolesna… W swoich zbiorach mam głównie sztukę współczesną, dzieła podarowane mi przez zaprzyjaźnionych artystów. Przez prawie 40 lat pracy w galerii obserwuję, jak zmieniają się potrzeby estetyczne klientów. Kiedyś poszukiwali sztuki tradycyjnej, dziś 30-, 40-latkowie, którzy zyskali możliwości nabywcze, szukają sztuki współczesnej. Zmiany potrzeb następują błyskawicznie, trudno nadążyć za ich nurtami – mówi Piotr Uznański.

Podkreśla jednak, że to naturalna kolej rzeczy – sam w młodości szukał intensywniejszych działań plastycznych, z wiekiem te oczekiwania się wyciszyły. Kilkadziesiąt lat temu sprzedawał sporo rzemiosła artystycznego – markowe wyroby porcelanowe, dobre srebra, szkło. Dzisiaj najlepszych dzieł sztuki jest coraz mniej na rynku, a jednocześnie zmniejsza się liczba kolekcjonerów.

– Myślę, że kolekcjonerstwo zawęziło się do wąskiej, elitarnej grupy społecznej. W młodszym pokoleniu kolekcjonerów jest mało, bo ludzie coraz częściej się przemieszczają, nie mieszkają w jednym miejscu. Mimo że mój syn Sławosz już ma własny dom, nie traktuje go jak domu na zawsze, czekają go przecież kolejne przeprowadzki, jeśli wszystko pójdzie po jego myśli – ocenia historyk sztuki.

Tajemnica ścisłego umysłu

W galerii przy Piotrkowskiej jego synowie spędzali w dzieciństwie sporo czasu, nasiąkając sztuką.

– Zawsze mieli z nią kontakt, także z naszymi przyjaciółmi, z których wielu to artyści. Jak to się stało, że Sławosz ma tak ścisły umysł? To zagadka. Ale cieszę się, że tak się stało, bo dziś praca w humanistycznych zawodach jest bardzo trudna. Świat ma potrzeby wymagające ścisłego umysłu. Sądzę jednak, że nawet jeśli ktoś specjalizuje się w bardzo technicznych zawodach, ma potrzebę humanizowania tych dziedzin – potwierdzeniem tego może być działanie kilku galerii na Politechnice Łódzkiej. Widać, że inżynierowie potrzebują kontaktu ze sztuką – uważa Piotr Uznański.

Jego syn Sławosz – inżynier i astronauta rezerwowy Europejskiej Agencji Kosmicznej – pewnie by się z nim zgodził. Ze względu na obowiązki zawodowe od wielu miesięcy nie udzielił żadnego wywiadu, ale rozmawiając w styczniu ze Sławomirem Maciasem z kanału Tropiciel, powiedział, że dla niego „matematyka i sztuka łączą się jak rzeki”.

W tej rozmowie wspominał także dzień swoich urodzin – 12 kwietnia. Żartował: „to rocznica lotu Gagarina, więc co roku widziałem w telewizji powtórkę informacji o kosmonautach, astronautach, słyszałem życzenia: szczęśliwego Dnia Kosmonauty”.

Patrzenie w niebo

– Staraliśmy się wychowywać synów tak, jak potrafiliśmy najlepiej, i daliśmy im cząstkę siebie. Staraliśmy się im pomóc w wykształceniu, ale wydaje mi się, że sukces zawdzięczają jednak sobie. Młodszy, Mikołaj, jest absolwentem studiów międzynarodowych, pracuje w międzynarodowej firmie – mówi współwłaściciel Rynku Sztuki.

Wspomina wyjazd Sławosza do Francji – skończył wówczas drugi rok studiów i nie znał francuskiego. Dał sobie jednak radę.

– Teraz pracuje w Szwajcarii, ma kontakty w Stanach Zjednoczonych. Od wielu lat współpracuje z NASA jako specjalista od promieniowania kosmicznego. Prowadzi wykłady o projektowaniu systemów kosmicznych w międzynarodowych szkołach inżynierskich. Napisał też książkę poświęconą efektom promieniowania w układach elektronicznych, publikuje artykuły naukowe i popularnonaukowe. Przyznam, że większości tego, co robi, zupełnie nie rozumiem… – śmieje się historyk sztuki.

Jest dumny z osiągnięć syna, ale czasami trochę przerażony.

– Choć cieszę się, że odnosi sukcesy i jest zafascynowany tym, co robi, jego plany życiowe są dla mnie bardzo abstrakcyjne i niebezpieczne. Co tu dużo mówić, synów uczyłem chodzić po górach, sami zaczęli chodzić wyżej – Sławosz był nawet w Himalajach. Okazało się, że to dla niego też za nisko, chciał iść jeszcze wyżej. Od dziecka jest bardzo dynamiczny, siedzenie w miejscu mu nie wystarcza. Sam się czasem zastanawiam, o czym będzie myślał, gdy wróci z tego swojego pierwszego lotu w kosmos, co mu przyjdzie do głowy i o czym będzie wtedy marzył, jaką kolejną granicę do pokonania znajdzie… – konkluduje tata astronauty.