Diagnostyka wyśrubowała rekord

Pandemia koronawirusa na początku doprowadziła do spadku obrotów Diagnostyki nawet o 80 proc. r/r. Ostatecznie jednak największa w Polsce sieć laboratoriów medycznych w ubiegłym roku wykonała ponad 100 mln badań dla prawie 20 mln pacjentów. Nowy segmentu badań pozwolił jej w 2020 r. zwiększyć przychody z 820 mln zł do ponad 1 mld zł. Firma osiągnęła ten pułap pierwszy raz w historii. Prawdziwy skok skali biznesu nastąpił jednak dopiero w 2021 r.

— Sprzedaż w ubiegłym roku doszła do 1,8 mld zł, więc był on rekordowy. Z dwóch powodów. Po pierwsze, około 60 proc. przychodów przyniosły nam badania covidowe, ponieważ za nami pełny rok pandemii z kilkoma falami, mnóstwem zakażeń i licznymi testami, w tym metodą PCR. Po drugie, obroty z pozostałych badań diagnostycznych wzrosły tak bardzo, że zniwelowaliśmy ich spadek zanotowany w 2020 r. — utrzymaliśmy średnioroczny wzrost z ostatnich lat, czyli około 10 proc. Wynikało to z covidowych powikłań, np. kardiologicznych, oraz powrotu do diagnostyki po zaciągniętym w pierwszym roku pandemii długu zdrowotnym — mówi prof. Jakub Swadźba, prezes i współzałożyciel Diagnostyki.

Rekord przychodów trudny do pobicia

Nie spodziewa się, by szybko udało się pobić rekord. Jednym z powodów jest to, że pandemia koronawirusa była bezprecedensową sytuacją dla rynku diagnostyki, na którym nie ma dostrzegalnych fluktuacji — rośnie on stabilnie.

— Spadek liczby testów nastąpił tuż przed atakiem Rosji na Ukrainę, a od kwietnia z powodu zaprzestania refundowania testów PCR ich wykonywanie prawie się zatrzymało — w ciągu kilku dni nastąpił dziesięciokrotny spadek. Jeżeli ktoś już postanawia się przetestować, to robi test antygenowy w domu. COVID-19 stał się normalną chorobą, z którą społeczeństwo musi dalej żyć — mówi Jakub Swadźba.

Zwraca także uwagę na obserwowany od kilku miesięcy mocny spadek badań profilaktycznych. W ostatnich tygodniach ich liczba spadła r/r nawet o połowę.

— Trudna sytuacja ekonomiczna, szalejąca inflacja, wojna za naszą granicą itd. sprawiają, że dla części Polaków badania profilaktyczne i dbanie o zdrowie w długiej perspektywie przestały być priorytetem — tłumaczy Jakub Swadźba.

Podkreśla też, że pandemia doprowadziła do zmniejszenia populacji kraju nawet o 200 tys. — przede wszystkim o osoby starsze i schorowane, które najczęściej korzystają z regularnych badań i diagnostyki.

— Spodziewamy się jednak wpływu obecności w naszym kraju około 2 mln obywateli Ukrainy, czyli potencjalnych pacjentów. Na razie nie zaobserwowaliśmy, aby bezpośrednio przełożyło się to na zwiększenie liczby naszych pacjentów, ponieważ do Polski dotarły przede wszystkim osoby zdrowe, które w obecnej sytuacji nie myślą jeszcze np. o badaniach profilaktycznych — mówi szef Diagnostyki.

Według niego pogorszyły się nastroje w branży diagnostycznej, m.in. z powodu kompletnego zaburzenia dotychczasowej sezonowości, do której była przyzwyczajona.

— Każdy kolejny miesiąc jest trochę słabszy rok do roku, jednak ze względu na dobry pierwszy kwartał, spowodowany ostatnią falą pandemii, sądzę, że możemy zakończyć go z około 1,4 mld zł przychodów — mówi Jakub Swadźba.

Organiczny rozwój i przejęcia

W 2021 r. w segmencie badań covidowych Diagnostyka zajęła pozycję lidera z „tylko” około 20-procentowym udziałem w rynku, pojawiło się bowiem sporo wyspecjalizowanych konkurentów. W obszarze pozostałej diagnostyki laboratoryjnej utrzymała 25-procentowy udział i pierwsze miejsce — do jego wzrostu przyczyniają się przede wszystkim akwizycje.

— Ograniczyliśmy je w dużej mierze w latach 2020-21, ponieważ skupiliśmy się na zabezpieczeniu potrzeb na badania covidowe i dostosowaniu się do dynamicznie zmieniającej się sytuacji dotyczącej np. uruchamiania dodatkowych punktów pobrań. W 2021 r. sfinalizowaliśmy zapowiadane średniej wielkości przejęcie Laboratorium Analiz Medycznych w Elblągu warte kilkanaście milionów złotych — od tego roku placówka jest już w pełni włączona w naszą sieć — oraz kilka mniejszych, po parę milionów każde — mówi Jakub Swadźba.

Diagnostyka wraca do większego zaangażowania w akwizycje, jednak wymagają one przygotowań, więc na ten rok nie ma spektakularnych planów. Rozwija się jednak organicznie. W kwietniu oficjalnie otwarła warte ponad 80 mln zł centralne laboratorium w Warszawie. Jego obecna wydajność to ponad 12 mln badań rocznie, a docelowo powyżej 50 mln.

— To największy i najnowocześniejszy tego typu obiekt w Polsce, dzięki któremu zapewniamy pacjentom wyniki prawie 90 proc. badań w ciągu 24 godzin. Przedtem korzystaliśmy z lokalnych placówek w Warszawie, Wrocławiu i Krakowie, a wyniki mieliśmy mniej więcej w ciągu dwóch dni. Znacząco poprawiliśmy więc jakość obsługi — twierdzi szef Diagnostyki.

Na początku roku spółka uruchomiła też mniejsze, ale zaawansowane technologicznie laboratorium w Bielsku-Białej, które wykorzystuje m.in. najdłuższą w swoim rodzaju linię — ma 52 metry. Planuje otwarcie kolejnych takich obiektów, wartych kilka milionów złotych, w miastach wojewódzkich w wynajmowanych budynkach, a do 20 mln zł w dopiero budowanych.

— Rozpoczęliśmy już prace w Łodzi, Lublinie i Grodzisku Wielkopolskim. Placówki mają być gotowe do końca roku. Na 2023 r. planujemy kilka lokalizacji. Myślimy m.in. o Poznaniu i Gdańsku — mówi Jakub Swadźba.

Diagnostyka stawia na technologię

Pandemia zawiesiła plany zagranicznej ekspansji Diagnostyki. Zacznie o tym myśleć najwcześniej w przyszłym roku, ponieważ w bieżącym musi ułożyć biznes w dużej mierze na nowo.

— W ostatnich dwóch latach skupiliśmy się na działalności związanej z pandemią, a chcemy utrzymać pozycję lidera w zakresie innowacji i struktury organizacyjnej, dlatego planujemy wiele działań nastawionych m.in. na poprawę standardów obsługi. Prowadzimy cyfryzację, której całkowity roczny koszt sięga kilkudziesięciu milionów złotych. Tylko w tym roku wydatki wykraczające poza podstawowy zakres wynoszą ponad 20 mln zł — mówi szef Diagnostyki.

W ciągu półtora roku firma przeniesie się w pełni do chmury, by zoptymalizować działalność. Ma już centralną bazę wyników badań, a od czerwca uruchomi centralny serwer wyników dla lekarzy, by ułatwić pracę zwłaszcza rozproszonym po mniejszych placówkach — pomaga w tym zeszłoroczna inwestycja w start-up Badania.pl.

— Przejęcie start-upu Riot natomiast pozwoli stworzyć do końca roku nowy CRM, który poprawi działalność w zakresie sprzedaży oraz usprawni nasze liczne serwisy w internecie — informuje Jakub Swadźba.

Częścią cyfryzacji firmy jest także nawiązanie współpracy ze spółką technologiczną uPacjenta, współzałożoną przez syna Dominika. Oferuje ona badania laboratoryjne z dojazdem do klienta, dzięki czemu Diagnostyka może skupić się na stacjonarnej działalności.