Wytyczne związane z gospodarką o obiegu zamkniętym (GOZ) mają pomóc krajom unijnym w osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2050 r. GOZ to koncepcja, zgodnie z którą surowce i produkty są wykorzystywane w gospodarce jak najdłużej, natomiast odpady wytwarzane m.in. przez firmy są przydatne w kolejnych etapach produkcyjnych. GOZ jest zaprzeczeniem podejścia „weź – wyprodukuj – zużyj – wyrzuć”. Uwzględnia cały cykl życia produktu, począwszy od jego projektowania, poprzez produkcję, konsumpcję, zbieranie odpadów, a kończąc na ich zagospodarowaniu.
Nowa perspektywa finansowa
Do wdrożenia nowych planów biznesowych przyjaznych środowisku przedsiębiorcy i pracownicy firm potrzebują wsparcia finansowego i szkoleniowego. W nowej perspektywie unijnej nie zabranie dofinansowania na ten cel. Będzie ono dostępne m.in. w ofercie dotacyjnej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).
Eksperci PARP podkreślają, że wielu przedsiębiorcom koncepcja GOZ kojarzy się tylko z recyklingiem i odzyskiem odpadów. A przecież stanowią one zaledwie niewielką część całej idei.
– Nowe trendy związane z GOZ będą pomocne w osiągnięciu przez kraje Unii Europejskiej neutralności klimatycznej do 2050 r. Wśród tych trendów są m.in. nowe odnawialne źródła energii, większa efektywność energetyczna, selektywna zbiórka odpadów. Niezwykle istotne są zmiany w postawach konsumentów do tego tematu, a także zmiany w prawodawstwie – mówi Agnieszka Józefowicz-Krakowiak, kierownik departamentu komunikacji i marketingu w PARP.
Inwestycje i doradztwo
Zapewnia, że w nowej perspektywie finansowej znajdą się fundusze unijne na projekty związane z GOZ – zarówno na przedsięwzięcia inwestycyjne, jak i szkoleniowo-doradcze.
Eksperci PARP zauważają, że przedsiębiorcom brakuje wiedzy i pieniędzy na wdrażanie rozwiązań dotyczących GOZ. Nawet jeśli są świadomi, że ich biznes wpływa negatywnie na środowisko, często nic z tym nie robią.
W nowej perspektywie finansowej nie zabraknie wsparcia dla firm z pięciu wschodnich województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego. Program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) będzie oferował dofinansowanie w ramach kilku priorytetów: „Przedsiębiorczość i innowacje”, „Energia i klimat”, „Spójna sieć transportowa”, „Kapitał społeczny, turystyka oraz usługi uzdrowiskowe” i „Pomoc techniczna“. Na granty będą mogli liczyć przedsiębiorcy, którzy inwestują w projekty związane z GOZ i wykorzystują nowo powstałe odpady jako surowce w kolejnych etapach produkcyjnych. Dotacje pokryją też koszty wdrożenia nowego modelu biznesowego bazującego na GOZ i przedsięwzięć będących wynikiem jego opracowania. W grę będzie wchodził również zakup nowych technologii.
Ponadto PARP przeznaczy wsparcie unijne na projekty, których celem jest uświadamianie przedsiębiorcom korzyści ekonomicznych i marketingowych z wprowadzania zmian dotyczących GOZ w firmach. Eksperci agencji zwracają uwagę, że w makroregionie Polska Wschodnia działa sporo firm z branż rolnej, budownictwa, transportu i logistyki. Podkreślają, że w tych sektorach tkwi duży potencjał do rozkwitu projektów związanych z GOZ.
Model cyrkularny
Wsparcie dla ekofirm znajdzie się również w ofercie programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). Na dofinansowanie będą mogły liczyć przedsięwzięcia, które wpływają pozytywnie na środowisko, a także projekty, których celem jest przestawienie dotychczasowego modelu biznesowego firmy na cyrkularny. Co to oznacza w praktyce? Przedsiębiorcy będą uwzględniali kwestie środowiskowe w prowadzeniu biznesu już przy wyborze kontrahentów i surowców, a także podczas projektowania wyrobów, ich produkcji i zarządzania odpadami.
PARP chce przeznaczyć dofinansowanie z FENG na projekty B+R i inwestycyjne, w tym również na przedsięwzięcia ekologiczne.
Natomiast w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego będą dostępne szkolenia i usługi doradcze dla pracowników i przedsiębiorców dotyczące zerowej i niskiej emisyjności oraz GOZ. Wspomniane szkolenia mają przynieść korzyści biznesowe wynikające m.in. ze stosowania rozwiązań wpisujących się w dziedzinę zielonej ekonomii.
Technologie środowiskowe
Szanse na pozyskanie pieniędzy unijnych przez przedsiębiorców przewiduje też Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności.
– To finansowy zastrzyk dla przedstawicieli biznesu, którzy zdecydują się na inwestycje związane z wdrażaniem technologii środowiskowych. Ich efektem powinna być poprawa gospodarki surowcowej, zwiększanie efektywności energetycznej przedsiębiorstw i zmiana ich filozofii działania w kierunku idei zero waste – podkreśla Agnieszka Józefowicz-Krakowiak.
Eksperci z Instytutu Ochrony Środowiska-Państwowego Instytutu Badawczego (IOŚ-PIB) zwracają uwagę na możliwości zagospodarowania odpadów z tworzyw sztucznych. Ich zdaniem niezbędne jest m.in. zintensyfikowanie prac badawczych dotyczących ekologicznego projektowania produktów (ang. ecodesign) i podniesienie jakości selektywnego zbierania odpadów. Eksperci IOŚ-PIB podkreślają konieczność wypełnienia luki inwestycyjnej związanej z budowaniem instalacji przeznaczonych do sortowania i recyklingu tworzyw sztucznych. Istotne jest również – jak dodają – podniesienie świadomości ekologicznej, nie tylko wśród przedsiębiorców, ale całego społeczeństwa.
Systemy solarne
Polskie firmy opracowują z pomocą grantów nowe technologie i produkty przyjazne środowisku. Wśród nich są m.in. przetwarzalnie odpadów, alternatywne paliwa i systemy solarne.
Jednym z beneficjentów dotacji jest śląska firma Eko Bolesław. Otrzymała ona grant w wysokości ponad 150 tys. zł. Za te pieniądze opracowała ulepszone paliwa alternatywne na bazie odpadów pochodzących m.in. ze stacji demontażu pojazdów i przemysłu przetwórstwa tworzyw sztucznych. Wspomniane paliwo charakteryzuje się obniżoną zawartością chloru, siarki i popiołu oraz relatywnie wysoką wartością opałową.
Innym beneficjentem prowadzącym ekoprojekty jest świętokrzyska firma Tamax. Jej przedstawiciele stworzyli przetwarzalnię odpadów. Pomogli im w tym naukowcy z Wydziału Mechaniczno-Technologicznego Politechniki Śląskiej. Twórcy zastosowali technologię umożliwiającą m.in. maksymalizację poziomu odzysku surowców. Mogą z niej korzystać instalacje przetwarzania odpadów komunalnych, zakłady produkcyjne, stacje demontażu pojazdów oraz przetwarzania zużytego sprzętu elektronicznego i elektrycznego. Przedsięwzięcie otrzymało dotację w wysokości 440 tys. zł.
Unijne wsparcie na innowacje przyjazne środowisku otrzymała również toruńska spółka Ekotechnologia. Dostała ona grant w wysokości ponad 71 tys. zł na stworzenie zdalnie sterowanego systemu solarnego z modułem komunikacyjnym. Urządzenie składa się ze sterownika solarnego pozwalającego na podłączenie instalacji fotowoltaicznej do zdalnego pomiaru warunków pracy. Dane mogą być przesyłane poprzez sieć GSM do internetowej bazy danych.
Niniejsza publikacja została opracowana przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej. Wyłączną odpowiedzialność za jej treść ponosi Bonnier Business Polska i niekoniecznie odzwierciedla ona poglądy Unii Europejskiej.
