5 września rozpoczyna się nabór wniosków o dofinansowanie projektów z Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego.
O mechanizmach finansowych mówi się od dawna. Według pierwszych, optymistycznych planów miały one stać się dostępne już w kwietniu. Ostatecznie, pod koniec lipca Rada Ministrów przyjęła program operacyjny dla mechanizmów, a 31 sierpnia ogłoszono początek naboru aplikacji. Wnioski o dotacje ze środków przekazanych Polsce przez trzy państwa — Islandię, Liechtenstein i Norwegię — należy składać do odpowiednich ministerstw (ramka).
Podobnie jak fundusze UE
W tym roku do wykorzystania jest ponad 175 mln EUR z ponad 500 mln EUR, które Polska otrzymała na lata 2004-09.
Mechanizmy będą oparte na podobnych zasadach jak fundusze strukturalne z UE — wydatki poniesione na inwestycje będą refundowane, podobna będzie wymagana dokumentacja. Maksymalny poziom dofinansowania projektów waha się zależnie od podmiotu ubiegającego się o wsparcie.
— Projekty realizowane z udziałem podmiotów prywatnych objęte są 60-proc. wsparciem. Dla projektów współfinansowanych z budżetu centralnego lub budżetu jednostek samorządu terytorialnego maksymalny poziom dotacji to 85 proc. — zaznacza Krystyna Gurbiel, wiceminister gospodarki i pracy.
Dofinansowane projekty muszą służyć interesowi publicznemu. Program zakłada, że przedsięwzięcia mają być dostępne dla społeczności regionalnej i przyczyniać się do rozwoju społeczno-ekonomicznego regionów. Zatem, w odróżnieniu od dotacji z funduszy strukturalnych (np. SPO WKP) nie można w ten sposób sfinansować zakupu nowych maszyn czy technologii, które poprawiają konkurencyjność przedsiębiorstw.
Inaczej też będzie przebiegać weryfikacja wniosków. Najpierw ocenią je instytucje pośredniczące, czyli odpowiednie resorty. Zaakceptowane aplikacje trafią do MGiP, jako krajowego punktu kontaktowego, który z kolei przekaże je do instytucji państw darczyńców — rządu Norwegii lub Komitetu Mechanizmów Finansowych w Brukseli. One podejmą ostateczną decyzję o dofinansowaniu projektów.
Tylko programy i projekty
Zgodnie z programami operacyjnymi mechanizmów, dofinansowane przedsięwzięcia mogą mieć formę indywidualnych projektów lub programów. W przypadku tych pierwszych wartość wnioskowanej pomocy nie może być niższa niż 250 tys. EUR. Z kolei programy służą realizacji kompleksowych i droższych strategii w ramach przewidzianych priorytetów. Mniejsze podmioty mogą skorzystać z grantów blokowych (mających formę funduszu).
Mechanizmy przewidują jeszcze utworzenie tzw. funduszu kapitału początkowego (seed money), z którego dotowana będzie realizacja przedsięwzięć innowacyjnych.
— Jeśli chodzi o seed money to w sierpniu rząd wysłał wniosek w tej sprawie do państw darczyńców. Odpowiedzi oczekujemy we wrześniu. Mamy nadzieję, że nabór wniosków ruszy jak tylko uzyskamy akceptację założeń tego programu — wyjaśnia Małgorzata Wierzbicka dyrektor Departamentu Programów Pomocowych i Pomocy Technicznej Ministerstwa Gospodarki i Pracy.
Muszą poczekać
Mechanizmy Finansowe to także szansa na dodatkowe pieniądze dla organizacji pozarządowych. Dla nich przeznaczono odrębny fundusz małych grantów.
— Będzie to największy fundusz dostępny dla organizacji pozarządowych w Polsce i wyniesie ponad 37 mln EUR — podkreśla Jon Age Oyslebo, radca-minister Ambasady Królestwa Norwegii.
Niestety organizacje pozarządowe także muszą poczekać na pieniądze. Konieczny jest bowiem wybór operatorów funduszu, którzy ogłaszać będą konkursy na projekty.