Jan bez Ziemi, panujący od 1199 r. bezdyskusyjnie nie był dobrym królem, choć nie wszystkie porażki wynikały z jego winy. Budowane od pokoleń dynastyczne imperium Plantagenetów rozwijane zarówno na Wyspach, jak i terenach dzisiejszej Francji, zaczęło się rozpadać pod jego panowaniem.
Kolejne ziemie buntowały się przeciw królowi. W Jan 1208 r. wyprawił się do południowej Walii, w 1209 r. na pogranicze szkockie, w 1210 r. do Irlandii, a w 1211 r. stłumił powstanie w północnej Walii. Kampanie zakończyły się sukcesem, ale były niezwykle kosztowne, tymczasem władca potrzebował funduszy na wojnę na kontynencie - odzyskanie Andegawenii. Aby zdobyć fundusze potrzebne na wyprawę Jan nałożył ogromne podatki na Żydów i feudałów oraz skonfiskował majątki Kościoła.
Oburzony tym stanem rzeczy papież w 1213 r. zagroził Janowi pozbawieniem go korony, jeśli się nie cofnie. Król musiał się ugiąć i w tym samym roku, w obecności legatów papieskich w kościele templariuszy w Dover, oddał swoje państwo w opiekę Boga i świętych Piotra i Pawła. Zobowiązywał się płacić również roczną daninę papieżowi w wysokości 1000 marek (700 z Anglii i 300 z Irlandii).
Przeprowadzona w 1214 r. kampania na kontynencie okazała się totalną porażką. Nie odzyskano żadnych ziem, prestiż został poważnie nadwątlony, Anglia stała na skraju bankructwa, a skarb świecił pustkami. Nic dziwnego, że poddani mieli do króla sporo pretensji...
W czerwcu 1215 r. baronowie ruszyli na Londyn. Był to otwarty bunt przeciwko władzy monarszej. I w tym momencie nastąpił, jedyny chyba podczas panowania Jana, przebłysk olśnienia godny męża stanu.
15 czerwca 1215 r. na łące w Runnymede pod Windsorem spotkali się władca i zbuntowani baronowie. Tam po negocjacjach Jan bez Ziemi podpisał Wielką Kartę Swobód - dokument ograniczający jego władzę. Formalnie była przywilejem mającym równocześnie znamiona umowy między królem a wasalami. Ograniczała władzę w dziedzinie skarbowej (nakładanie podatków za zgodą rady królestwa) i sądowej (zakaz więzienia lub karania bez wyroku sądowego), określając uprawnienia baronów, duchowieństwa i zakres swobód klas niższych.
Dokument stał się fundamentem wolności gospodarczej nie tylko w samej Wielkiej Brytanii, lecz także w krajach, które wyrosły z jej kręgu kulturowego: Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii i Nowej Zelandii.
Co stało się z Janem po podpisaniu Karty? Bardzo szybko okazało się, że nie zamierza przestrzegać jej postanowień. Już latem wybuchła wojna domowa, w którą zaangażowało się także francuskie rycerstwo.Jan zmarł 18 lub 19 października 1216 r w zamku w Newark. Jako przyczynę jego śmierci podaje się głównie dyzenterię, wypicie zbyt dużej ilości młodego brzoskwiniowego wina lub nawet otrucie. Dokonać miał tego mnich ze Swineshead. Król posilając się w tym mieście zapytał o cenę chleba. Mnich podał mu astronomiczną kwotę. Król się zdenerwował i powiedział, że jeśli przeżyje jeszcze pół roku funt chleba będzie kosztował funt srebra. Wówczas zakonnik, uzyskawszy wpierw rozgrzeszenie od księdza, który poparł jego plany, zebrał w ogrodzie jad z ropuchy i podał królowi do wina. Wersję tę przedstawił William Szekspir w dramacie Król Jan.