Inwestor Wojtek: Nie ma co dumać nad wpłatą na IKE

Ile można zgromadzić z myślą o emeryturze na IKE, IKZE lub OIPE? Odpowiedź na to pytanie zależy od trzech podstawowych zmiennych: czasu oszczędzania, wpłacanych kwot i osiąganych stóp zwrotu. Rozważania na temat tych ostatnich pominę, bo zależą od podejmowanego ryzyka, ale też talentu inwestycyjnego – własnego w przypadku korzystania z klasycznych rachunków maklerskich lub cudzego w przypadku oddania pieniędzy w zarządzanie pracownikom instytucji finansowych.

Jako istotne i łatwe do kontroli elementy korzystania z IKE, IKZE lub OIPE należy traktować czas oszczędzania i wysokość wpłat. Ogólna zasada sprowadza się do tego, że im dłużej się wpłaca, tym mniejsze kwoty można na to przeznaczać, a i tak finalnie osiągnie się taki sam efekt.

Zarówno w przypadku IKE, jak i IKZE oraz OIPE nie można jednak wpłacać dowolnych kwot. Państwo zdaje sobie sprawę z atrakcyjności podatkowej produktów opakowanych w reżim tych form oszczędzania i chce, by były narzędziem gromadzenia majątku na starość, a nie wytrychem do omijania podatków dla najbogatszych. Górna granica wpłat jest więc ograniczona ustawowo i co roku aktualizowana. Ale umówmy się, limity są takie, że naprawdę można odłożyć pokaźną sumkę.

Nie zawsze w złotym

W 2025 r. limit wpłat na IKE i OIPE wynosi 26 019 zł. To prawie 2,2 tys. zł miesięcznie. Limit jest określony dla całego roku i nie ma znaczenia, jak się rozbije wpłaty. Przeliczyłem go na miesiące, by lepiej zobrazować wielkość limitu. Czy nawet jeśli dobrze zarabiasz, ale nie jesteś prezesem, stać cię, by miesiąc w miesiąc odkładać 2,2 tys. zł z założeniem, że nie tkniesz tych pieniędzy przez wiele lat?

Przy okazji limitu wpłat dostrzegam chyba jedyną zaletę OIPE. Wpłat na to konto można dokonywać w walucie innej niż złoty. Nie potrafię ocenić, czy równoważy to opisaną w poprzednim odcinku pułapkę zaangażowania w OIPE, ale jeśli ktoś myśli o spędzaniu jesieni życia poza Polską, może od razu odkładać w walucie bardziej akceptowalnej na świecie niż złoty (działający w Polsce dostawca przyjmuje akurat złote i euro). Kalkulatora w głowie mieć nie trzeba, jak się nadpłaci, to instytucje finansowe są zobowiązane do zwrotu kwoty przekraczającej limit – zarówno w przypadku OIPE, jak i IKE czy IKZE.

Jednoosobowa działalność może więcej

W przypadku IKZE limity są dwa. Jeden dla pracowników najemnych, drugi dla samozatrudnionych. To zróżnicowanie obowiązuje zaledwie od 2021 r. i jest pochodną wprowadzenia PPK, czyli jednej ze zbiorowych form oszczędzania na starość, z których samozatrudnieni nie mogą korzystać. Tak więc pracownik najemny może w 2025 r. wpłacić na IKZE kwotę 10 407,60 zł, a samozatrudniony - 15 611,40 zł. Ulga podatkowa w PIT sprawia przy tym, że w przypadku IKZE pieniądze najlepiej wpłacać w grudniu. Wtedy tę korzyść podatkową konsumuje się w miarę szybko, a nie czeka na nią ponad rok, jak byłoby w przypadku wpłaty w styczniu.

Doradzam jednak nie czekać do samego końca grudnia. W okresie świąteczno-noworocznym z pracą instytucji finansowych bywa różnie i jak się przekombinuje, to zwłaszcza w przypadku wpłat do TFI może się okazać, że transakcja została rozliczona nie w tym roku, co się planowało, ale dopiero w następnym. Radzę więc wykonać przelew na IKZE nie później niż dwa dni przed Bożym Narodzeniem. W przypadku IKE i OIPE zresztą też, choć tam nie ma opcji szybkiego odebrania bonusu w PIT. Chodzi po prostu o to, by wykorzystać limit wpłat w roku, którego dotyczy.

A limit na IKE naprawdę warto wykorzystywać, nawet jeśli nie stać kogoś na to, by 2,2 tys. zł miesięcznie odkładać z założeniem, że się tych pieniędzy nie ruszy przez wiele lat. Jeśli bowiem wypłaci się pieniądze z IKE przed osiągnięciem 60 lub ewentualnie 55 lat – co formalnie nazywa się zwrotem - to nie będzie się to niczym różnić od realizacji zysków z jakiejkolwiek innej inwestycji. Trzeba będzie zapłacić podatek Belki i tyle. Można przy tym wypłacić tylko część oszczędności z IKE, choć co do zasady z takiego zwrotu wyłączone są środki przeniesione wcześniej do IKE z PPE.

Zwrot w przypadku IKZE i OIPE musi obejmować całość zgromadzonych aktywów. Zwrot z IKZE uruchamia dodatkowo mechanizm doliczania wartości wypłaty do PIT. A to niemal murowana gwarancja wejścia w drugi próg podatkowy dla tych, którzy są od niego dalecy, i zwiększenia kwoty w tym progu dla tych, którzy już się do niego łapią.

Ponadto nawet gdyby ktoś wycofał z IKE, IKZE I OIPE wszystkie pieniądze, rozwiązując tym samym umowę, to za jakiś czas może podpisać kolejną.