Od kilku lat systematycznie rośnie zainteresowanie społeczną odpowiedzialnością biznesu. Zasady CSR (ang. Corporate Social Responsibility) chce wcielać w życie w Polsce coraz więcej firm i instytucji. Należy jednak przypomnieć, że nie jest to w naszym kraju całkowita nowość. Już w latach 90. etykę w biznesie promowały Krajowa Izba Gospodarcza i Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym. Opracowany wóczas kodeks etyki biznesu zawierał zasady dziś popularyzowane jako standardy CSR. W ciągu kilkunastu lat tytuł Przedsiębiorstwo Fair Play przyznano ponad 2 tys. polskich firm. Jest potwierdzeniem, że firma postępuje rzetelnie wobec partnerów w biznesie i pracowników.
Rada na Śląsku
W lipcu 2011 r. zarząd województwa śląskiego powołał Radę do spraw Społecznej Odpowiedzialności Biznesu. To pierwsza tego typu instytucja o charakterze regionalnymw Polsce. Będzie promowała prospołeczne wzorce w firmach i samorządach i pomagała w tworzeniu dobrych warunków dla skutecznej komunikacji między biznesem i społeczeństwem. Pomysłodawca powołania rady, wojewódzki radny Michał Wójcik, który jest zarazem dyrektorem Izby Rzemieślniczej oraz Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Katowicach, od lat podkreśla, że CSR to ważna tendencja w kulturze zarządzania. Jego zdaniem, przedsiębiorstwa odpowiedzialne społecznie lepiej poradziły sobie w kryzysie. Społeczną odpowiedzialnością interesuje się coraz więcej firm. Widać to np. w coraz liczniejszym ich udziale w rankingu odpowiedzialnych firm. W tegorocznej piątej edycji indeksu opracowanego przez dr Bolesława Roka, eksperta Centrum Etyki Biznesu Akademii Leona Koźmińskiego, we współpracy z firmą doradczą PricewaterhouseCoopers i redakcją „Dziennika Gazety Prawnej”, udział wzięło 66 firm. W wielu konkursach, organizowanych przez organizacje gospodarcze i poszczególne miasta, jednym z istotnych elementów oceny działań przedsiębiorców jest właśnie CSR.
Dbałość o pracowników
Co łączy firmy odpowiedzialne społecznie? Wszystkie dbają o pracowników, umożliwiając im podnoszenie kwalifikacji. Na przykład w pierwszym raporcie ArcelorMittal Poland, opublikowanym w tym roku, czytamy, że w firmowej Akademii Menedżera kształcą się pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze, od brygadzisty po dyrektora oddziału. Doskonalą umiejętności, szczególnie ważne dla spółki, takie jak: zarządzanie zmianą, przywództwo indywidualne i zespołowe,kształtowanie kultury organizacyjnej, czy coaching. Od czasu otwarcia akademii w 2006 r. ukończyło ją ponad 1000 osób. — Jesteśmy częścią globalnej grupy ArcelorMittal, więc aby porozumieć się z naszymi kolegami z zakładów spoza Polski musimy znać język angielski. Dlatego umożliwiliśmy naszym pracownikom udział w zajęciach językowych. Większość pracowników zna obecnie język w stopniu średnio zaawansowanym lub wyższym — mówi Sanjay Samaddar, prezes ArcelorMittal Poland. Główny Instytut Górnictwa (GIG), który również w tym roku opublikował pierwszy raport o CSR, akcentuje, że relacje z pracownikami są kluczowym obszarem działań z tej dziedziny. Z uwagi na charakter instytutu najważniejszy jest awans naukowy. W GIG dużą wagę przywiązują także do szkoleń, zdobywania nowych umiejętności i awansu poziomego. Coraz więcej pracodawców zwraca też uwagę na inne potrzeby pracowników. Stąd budowa przedszkoli, ułatwianie pracy w niepełnym wymiarze itp. DB Schenker, który zajął drugie miejsce w tegorocznym rankingu odpowiedzialnych firm (rok wcześniej 29.), jest szczególnie dumny z wolontariatu pracowniczego. Beata Konecka ze spółki DB Schenker przypomina, że na przestrzeni 4 lat, w ciągu 6 edycji programu udało się zrealizować ponad 100 różnych projektów. Działania, w których pomagali także partnerzy biznesowi miały na celu wspieranie domów dziecka, szkół, świetlic środowiskowych oraz schronisk dla zwierząt. Podczas wszystkich projektów pracownicy — wolontariusze przepracowali w sumie 7 tys. godzin i pomogli ponad 8 tys. osób.
Budować zaufanie
— Działania w ramach CSR należy traktować w kategoriach inwestycji, bo ułatwiają pracownikom identyfikowanie się z firmą. Osoba, której poświecono czas i uwagę lepiej się czuje w miejscu pracy, jest bardziej wydajna, ale też bardziej lojalna. W ten sposób buduje się zaufanie oraz więzi w grupach pracowniczych. To element kapitału społecznego. Nieraz zdarza się i tak, że firmy budują swój wizerunek na zewnątrz, a zapominają o pracownikach — podkreśla socjolożka Karina Erenkfeit. Jak wynika z najnowszego raportu Trendy HRM, przygotowanego przez Deloitte, aż 26 proc. polskich firm ma problemy z zatrzymaniem kluczowych pracowników. Dlatego jednym z najważniejszych wyzwań jest właściwa motywacja, dopasowana do indywidualnych potrzeb pracownika. W badaniu przeprowadzonym w czerwcu i lipcu 2011 r. wzięły udział 254 firmy. Z analizy badania wynika, że przedsiębiorstwa odkładają na później opracowywanie narzędzi wspierających rozwój pracowników. — Tylko 20 proc. z nich planuje po 2011 r. przeprowadzenie analizy luki kompetencyjnej, lub też wprowadzenie planu sukcesji, czyli rozwoju ludzi w celu przygotowywania następców na najważniejsze stanowiska. Opracowanie indywidualnych ścieżek kariery dla pracowników deklaruje zaledwie 17 proc. respondentów. Tymczasem jest to szczególnie ważne, ponieważ nawet na dzisiejszym nasyconym rynku pracy ciągle trwa wojna o najbardziej utalentowanych specjalistów — mówi Magdalena Jończak, dyrektor w Dziale Konsultingu Deloitte. Integracja strategii biznesowej firmy oraz strategii CSR ma wpływ na efektywność finansową i konkurencyjność przedsiębiorstw oraz na ich stabilność działania.
Definicja
Społeczna odpowiedzialność biznesu (ang. Corporate Social Responsibility — CSR) to zintegrowane podejście do zarządzania organizacją, które obejmuje odpowiedzialność za całościowe działanie firmy, relacje z otoczeniem i kluczowymi interesariuszami oraz wpływ działalności firmy na środowisko zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne.
OKIEM EKSPERTA
Ostatecznym efektem jest zysk
DOROTA BIENIEK-KASKA dyrektor departamentu PR Multi Communications
Działania CSR to nie puste, reklamowe hasła, tylko praktyczne zmiany w procesach operacyjnych, które mogą przyjąć różną formę. Pracownicy mogą odmalować plac zabaw, czy pokoje w domu dziecka. Formy i tematy pomocy są nieograniczone, a pracownicy muszą widzieć sens i rezultat. Ostateczne wszystko sprowadza się do wyboru pracowników. Kultura korporacyjna oparta na CSR prowadzi do zmniejszenia rotacji w firmie, wzrostu lojalności i zaangażowania, poprawy komunikacji, co sprzyja polepszeniu współpracy w grupach i zrozumieniu wartości organizacji. Ostatecznym efektem są długotrwałe zyski.
OKIEM EKSPERTA
Pracownik to ambasador firmy
RAFAŁ CZECHOWSKI dyrektor Imago Public Relations
Pracownicy mają duży potencjał kształtowania wizerunku firmy. Sprawienie, aby stali się jej ambasadorami wymaga dostarczania silnych impulsów wpływających na opinie o firmie, oparte na bezpośrednich doświadczeniach. Dlatego działania z zakresu społecznej odpowiedzialności, których efekty zatrudnieni mogą odczuć wprost, dobrze realizują cel wizerunkowy. Choć opinia o pracodawcy nie powinna być podstawową przesłanką dla podejmowania działań CSR, to znacząco wpływa na wizerunek firmy. Przekłada się to na stabilność zespołu, łatwość rekrutacji czy atmosferę w pracy, a w efekciena wyniki przedsiębiorstwa.