W dobie gwałtownie rosnących cen energii polscy przedsiębiorcy mają twardy orzech do zgryzienia. Muszą poszukać rozwiązań, które pomogą uchronić ich firmy przed utratą płynności finansowej.
Z badania przeprowadzonego przez Ayming wynika, że większość przedstawicieli biznesu obawia się, że kryzys energetyczny negatywnie odbije się na rentowności ich działalności gospodarczych. Takie przewidywania spędzają sen z powiek nie tylko polskim mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom, lecz również firmom z Belgii, Czech, Francji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Niemiec, Portugalii, Słowacji, Węgier, Wielkiej Brytanii, Włoch, Stanów Zjednoczonych, Kanady oraz Chin i Singapuru.
Alternatywne źródła energii
Eksperci Ayming podkreślają, że trudna sytuacja związana z galopującymi cenami energii jest dla przedstawicieli biznesu okazją do wdrażania innowacyjnych rozwiązań. Tą drogą chce pójść aż 76 proc. badanych przedsiębiorców. W planach mają oni m.in. wykorzystywanie alternatywnych źródeł energii w biznesie i zwiększanie efektywności energetycznej w ramach realizowanych projektów. We wprowadzaniu eko rozwiązań firmom pomogą m.in. zachęty podatkowe i dotacje.
Specjaliści Ayming podkreślają, że w strategiach firm dotyczących redukcji kosztów coraz większą rolę zaczynają odgrywać wdrażane innowacje i modyfikacje technologiczne. Z „Międzynarodowego Barometru Innowacji 2023”, przygotowanego przez grupę Ayming, wynika, że aż 76 proc. polskich firm chce ograniczać wydatki w ten sposób (średnia unijna wynosi 77 proc.). W obliczu kryzysu energetycznego najbardziej gotowe do wprowadzania nowatorskich rozwiązań są firmy z branży farmaceutycznej i motoryzacyjnej. Takie plany ma 35 proc. przedsiębiorców z tego sektora. Natomiast na przeciwległym biegunie znajdują się przedsiębiorstwa z branż: budowlanej, inżynierii lądowej, IT i technologicznej. Tylko 15 proc. pytanych szefów firm z tych sektorów przewiduje istotne modyfikacje w prowadzeniu biznesu w związku z rosnącymi cenami energii.
Eksperci Ayming podkreślają, że przedsiębiorcy nie mają wyjścia, muszą ograniczać zużycie energii i uniezależniać prowadzony biznes od paliw kopalnych. Tymczasem z „Europejskiego Rankingu Innowacyjności 2022”, przygotowanego przez Komisję Europejską, wynika, że w Polsce inwestycje w nowatorskie technologie środowiskowe systematycznie spadają - licząc od 2015 r. Specjaliści Ayming przewidują jednak, że obecny kryzys energetyczny może odwrócić tę tendencję. Z odnawialnych źródeł energii chce korzystać 41 proc. przedsiębiorców znad Wisły.
Autorzy badania podkreślają, że polscy przedsiębiorcy są skłonni szukać oszczędności, prowadząc również projekty zwiększające efektywność energetyczną i stosując alternatywne materiały do produkcji. Niektórzy przedsiębiorcy chcą je pozyskiwać od lokalnych dystrybutorów i wprowadzać modyfikacje we wspomnianych procesach produkcyjnych.
Niestety, obecna sytuacja gospodarcza nie napawa optymizmem. Szefowie MŚP coraz częściej przerzucają koszty działalności gospodarczej na odbiorców, podnoszą ceny produktów i usług, co w konsekwencji oznacza spadek ich konkurencyjności na tle europejskich firm. Eksperci Ayming nie mają wątpliwości, że przetrwanie lokalnych przedsiębiorstw w wielu przypadkach będzie zależało od redukcji tych wydatków.
Inflacja i koszty pracy w górę
Agnieszka Hrynkiewicz-Sudnik, dyrektor od podatków i innowacji w Ayming Polska, zauważa, że przeszkodą w rozwijaniu innowacji w firmach mogą być wysokie wydatki początkowe na inwestycje - tym bardziej odczuwalne, gdy inflacja wynosi ponad 17 proc. i koszty pracy są coraz wyższe. Warto, aby przedsiębiorcy korzystali ze wsparcia finansowego w postaci zachęt podatkowych i dotacji.
– We wdrażaniu energooszczędnych procesów w firmach pomogą ulgi proinnowacyjne. Od tego roku ich wachlarz jest szerszy. Przedsiębiorcy mogą korzystać z nowych zachęt podatkowych: na innowacyjnych pracowników i na prototyp. Natomiast ulga na badania i rozwój stała się jeszcze atrakcyjniejsza. Od tego roku przedsiębiorcy mogą odliczyć aż 200 proc. kosztów osobowych w ramach wydatków kwalifikowanych. Dzięki temu mają więcej możliwości na zwrot poniesionych kosztów na zielone inwestycje – wyjaśnia Agnieszka Hrynkiewicz-Sudnik.
Co ważne, warunkiem skorzystania z preferencji podatkowych jest prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej. Chodzi o tworzenie nowych lub udoskonalanie już istniejących produktów, usług i procesów w skali przedsiębiorstwa.
Maria Leszczyńska, menedżer ds. dotacji i stref inwestycyjnych w Ayming Polska, zwraca uwagę na nowy instrument wsparcia dla firm mierzących się z kryzysem energetycznym. Chodzi o program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko na lata 2021-27 (FEnIKS). Jego budżet wynosi ok. 25 mld EUR.
– Przedsiębiorcy będą mogli liczyć na dofinansowanie projektów związanych z efektywnością energetyczną, redukcją emisji gazów cieplarnianych, gospodarką o obiegu zamkniętym i energią odnawialną. Choć konkursy dotacyjne ruszą dopiero na początku 2023 r., warto, aby przedsiębiorcy przyjrzeli się już teraz swoim planom rozwojowym pod kątem możliwości skorzystania z programu FEnIKS – podkreśla Maria Leszczyńska.
Zauważa ponadto, że obecny kryzys energetyczny może okazać się stymulatorem do sięgania przez przedstawicieli biznesu po rządowe wsparcie finansowe.
– Przedsiębiorcy mogą mieć problem, aby samodzielnie stawić czoła rosnącym kosztom energii. Ulgi proinnowacyjne i programy dotacyjne przeznaczone dla firm, które chcą prowadzić zielone inwestycje, w najbliższym czasie będą dla nich nie tylko jednym z kół ratunkowych. Pomogą im również w tym, aby stawały się bardziej nowatorskie – zaznacza Maria Leszczyńska.
Niskie nakłady na B+R
Specjaliści z Polskiego Instytutu Ekonomicznego wskazują, że problemem firm znad Wisły jest niższa produktywność i innowacyjność, a także zbyt małe nakłady na badania i rozwój w porównaniu z przedsiębiorstwami działającymi w innych krajach Unii Europejskiej (UE). Choć z roku na rok systematycznie wzrasta liczba przedsiębiorstw korzystających z ulgi badawczo-rozwojowej, Polska pod względem innowacyjności biznesu kolejny rok z rzędu zajmuje w UE miejsce czwarte od końca. W dobie kryzysu energetycznego i galopującej inflacji MŚP nie mają już wielu alternatyw i muszą podążać w kierunku wprowadzania do działalności gospodarczej coraz bardziej nowatorskich rozwiązań - w tym energooszczędnych.