Gospodarka naszego kraju w ostatnich latach odnotowuje relatywnie silny wzrost, jednak nie wykorzystuje w pełni swojego potencjału. Jej wzrost mógłby być znacznie wyższy, gdyby nie przeszkody, które – zdaniem przedsiębiorców – mocno hamują możliwość rozwoju firm. Jakie czynniki mają na myśli? Na to pytanie odpowiada najnowsze badanie „Bariery w biznesie” przeprowadzone przez Grant Thornton wśród przedsiębiorców ze średnich i dużych firm.
Droga praca i energia
Do najbardziej dotkliwych przeszkód w prowadzeniu biznesu polskie firmy zaliczają koszty pracy (65 proc. pytanych wskazało je jako silną bądź bardzo silną barierę w rozwoju). Część przedsiębiorców uskarża się na wysokie nominalne wynagrodzenia pracowników w Polsce, a zwłaszcza na fakt, że w ostatnich latach wyraźnie one wzrosły. Wielu ankietowanych ma na myśli nie tylko nominalne poziomy wynagrodzeń w Polsce, ale także pozapłacowe koszty pracy, np. PIT, składki na ubezpieczenia społeczne, składki na Fundusz Pracy. Wyraźnie podnoszą one realny koszt zatrudniania pracowników.
Również 65 proc. wskazań jako bariera silnie utrudniająca rozwój otrzymały w Polsce ceny energii. Spośród przebadanych krajów odsetek ten wyższy był tylko w Indiach. Pod względem podwyżek cen energii 2021 r. był w Polsce wyjątkowo dotkliwy, a 2022 przyniesie prawdopodobnie dalsze problemy po stronie przedsiębiorców. W ubiegłym roku średnia cena energii elektrycznej wyniosła 701 zł za 1 MWh, czyli wzrosła przez rok o 24 proc. (średnio dla wszystkich odbiorców w grupach taryfowych G, jednak ceny w innych grupach również mocno wzrosły). Zgodnie z zatwierdzonymi przez Urząd Regulacji Energetyki taryfami od 1 stycznia 2022 r. ceny energii poszły w górę o 24 proc.
Brak stabilności i pracowników
Trzecie miejsce na liście największych barier dla biznesu w Polsce zajmuje niepewność ekonomiczna (61 proc.). Już przed pandemią była ona często wymieniana przez przedsiębiorców. Walka z koronawirusem dodatkowo nasiliła obawy środowisk biznesowych. To drugi rok z rzędu, w którym ta bariera mieści się w ścisłej czołówce rankingu. Źródłem niepewności ekonomicznej są w Polsce m.in. częste zmiany prawa gospodarczego. Olbrzymie znaczenie miała pandemia i związane z nią ryzyko kolejnych lockdownów oraz częste zmiany w obostrzeniach nakładanych na firmy.
Jedną z istotnych barier w prowadzeniu biznesu w Polsce niezmiennie jest biurokracja. Spośród wszystkich przeszkód, o które Grant Thornton pyta przedsiębiorców, ta od lat jest najbardziej… stabilna. Co ciekawe, odsetek szefów firm, którzy doświadczają tej bariery, od 11 lat utrzymuje się na poziomie około 60 proc. Tak było także w najnowszej edycji badania – również 60 proc. przedsiębiorców ze średnich i dużych firm w Polsce zadeklarowało, że biurokracja jest dla nich silną bądź bardzo silną barierą. To 5. najwyższy wynik ze wszystkich 30 przebadanych krajów.
Na piątym miejscu wśród przeszkód znalazł się brak wykwalifikowanych pracowników (51 proc. wskazań). Niedobór rąk do pracy od wielu lat jest istotną barierą dla polskich firm, jednak ostatnio problem ten nieco osłabł – zauważają eksperci, przypominając, że jeszcze 4-5 lat temu czynnik ten wskazywany był przez ponad 60 proc. firm i przewodził w rankingu.